Verdeeld Macedonië buigt voor Griekenland en verandert naam

Het kiezen van een nieuwe naam is een cruciale stap in het oplossen van de al 27 jaar aanslepende burenruzie tussen Griekenland en Macedonië. Omdat de meest noordelijke provincie van Griekenland eveneens Macedonië heet, weigeren de Grieken een land te erkennen dat dezelfde naam draagt. Daarom blokkeert Griekenland al bijna dertig jaar lang iedere poging van Macedonië om lid te worden van de Europese Unie of de NAVO. Pas als het zijn naam verandert in Noord-Macedonië, belooft Griekenland dat veto in te trekken.

Om dat streven mogelijk te maken, organiseerde de Macedonische premier Zoran Zaev afgelopen vrijdag een parlementaire stemming om de grondwet te wijzigingen. Hij had daarvoor precies 80 van de 120 zetels nodig, en na dagen vol overleg, debat, ruzie en externe druk stemden exact tachtig parlementariërs voor een nieuwe naam.

Dat was een fikse verrassing, omdat Zaev daarvoor minstens acht leden van de oppositie moest overhalen – een oppositie die de afgelopen maanden juist fanatiek campagne voerde tegen iedere vorm van compromis. Die oppositie voelde zich bovendien gesteund door het referendum dat eind september werd gehouden en uitdraaide op een fiasco voor Zaev. Hoewel 90 procent van de kiezers vóór een nieuwe naam stemde, was de uitslag vrijwel niets waard omdat slechts 37 procent van het electoraat kwam opdagen.

Maar de interpretatie van uitslagen is soms belangrijker dan uitslagen zelf, zo bleek de afgelopen drie weken in Skopje. Zaev negeerde de lage opkomstcijfers volledig en benadrukte juist dat 90 procent van de kiezers ‘ja’ had gestemd. “Nu is het tijd voor parlementariërs om de wens van het volk te volgen en het proces van integratie met de EU en de NAVO te versnellen”, probeerde hij oppositieleden te overtuigen.

Wat de acht oppositieleden die voor stemden uiteindelijk over de streep trok, is onduidelijk. Oppositieleider Hristijan Mickoski zei dat er chantage of omkoping in het spel was en zette de acht dissidenten stante pede uit zijn coalitie.

Ondanks jubelberichten vanuit ­Europa dit weekend – NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg tweette over een “historische kans” en EU-commissaris voor uitbreiding Johannes Hahn sprak van “een geweldige dag voor de democratie in Skopje” – is de nieuwe landsnaam overigens nog steeds geen feit. De komende drie maanden volgen nog twee cruciale stemmingen in het Macedonische parlement, waarna het strijdveld zich verplaatst naar het Griekse parlement, dat ook zijn fiat moet geven.

Aan de regeringspartij van premier Alexis Tsipras zal dat niet liggen – “felicitaties aan mijn vriend Zoran Zaev!”, tweette hij vrijdag – maar zijn rechtse coalitiepartner, Onafhankelijke Grieken, is een uitgesproken tegenstander van een deal met Macedonië. Zo gaf partijleider Panos Kammenos al meermaals aan de regering te laten vallen zodra er een naamdeal komt. Vorige week liep een ruzie over Macedonië tussen hem en minister van Buitenlandse Zaken Nikos Kotzias zo hoog op dat die laatste zelfs zijn ontslag indiende.