Wat kan je doen aan een wespensteek? En wanneer moet je naar de spoed?
Spoedafdelingen worden overspoeld door mensen met een wespensteek. In het ZNA Middelheim hebben ze het zelfs over een verdubbeling in vergelijking met andere jaren. Maar eigenlijk hoef je met een steek - hoeveel pijn die ook doet - niet altijd naar het ziekenhuis. Matthieu Clarysse, stafmedewerker eerste hulp bij het Rode Kruis, legt uit wat de alarmsignalen zijn.
Volgens Matthieu Clarysse zijn er op dit moment heel veel wespen. “Augustus is traditioneel wespenmaand, maar door het zachte voorjaar en de hete zomer zijn ze nu talrijker dan anders. En dat leidt automatisch ook tot meer wespensteken”, zegt hij.
Wat als je door een wesp gestoken bent?
Stap 1
Is de angel achtergebleven in de huid? Het komt erop aan om die zo snel mogelijk zelf te verwijderen.
- Doe dat nooit met een pincet. Want dan duw je het gif, dat in de punt van de angel zit, in je huid en loop je een hoger risico op een allergische reactie.
- Neem een plat voorwerp, denk aan een kaart of een latje, en schraap ermee over de huid. Doe dat net onder de plaats waar de angel in de huid zit. Zo schuif je de angel eruit, maar duw je hem niet plat. Het gif kan dus niet ontsnappen.
Weetje: de angel van een wesp blijft niet altijd achter in de huid. Bij bijen is dat wel het geval. Een wesp sterft ook niet na een steek en kan zelfs meerdere keren steken. Als ze je aanvalt en je slaat ernaar, dan kan ze - uit agressie - nog een drietal keer prikken.
Stap 2
- Als de angel niet achterbleef of reeds is verwijderd: koel de huid af met ijs of een cold pack. Houd de koeling niet rechtstreeks op de huid, maar leg er een handdoek tussen. De zwelling zal snel verminderen, net als de pijn.
- Koel niet te lang. Werk in sessies van maximum twintig minuten per keer, zo verklein je de kans op vriesletsels. Je kunt om de twee uur wel een nieuw koelmoment inlassen tot de zwelling en de pijn helemaal zijn vervaagd.
Stap 3
- Ga naar de apotheek om jeukwerende zalf. Daarmee ben je na enkele dagen verlost van de grootste last die een wespensteek veroorzaakt.
Weetje: kinderen en volwassenen vertonen gelijkaardige reacties. Kinderen hebben wel een kleiner lichaamsoppervlak, waardoor de zwelling na een steek indrukwekkender (en ook pijnlijker) kan zijn. Maar dit is geen reden tot paniek. De ene persoon kan wel allergischer reageren dan de andere.
Wanneer wel hulp inschakelen?
Volgens Clarysse is een wespensteek meestal makkelijk zelf te verzorgen, maar soms is een bezoek aan de huisarts geen overbodige luxe. “Wie ooit allergisch op een steek heeft gereageerd, weet wat er met het lichaam gebeurt. Wie voor het eerst wordt gestoken, kan bij twijfel medische hulp inschakelen.” Een overzicht van alarmerende signalen:
- Is de huid een aantal dagen na de steek nog rood of dik? Dan kun je langsgaan bij de huisdokter voor verder onderzoek. Geen paniek: zolang de symptomen stabiel zijn, is er wellicht niets ergs aan de hand.
- Verwittig meteen de hulpdiensten (noodnummer 112) als het slachtoffer na enkele minuten volledig begint op te zwellen. Een verdikking van een aantal centimeter rond de steek is vervelend maar normaal, maar een volledig opgezwollen arm of stuk van het lichaam, extreme roodheid over het hele lichaam zijn dat niet en wijzen op een ernstige allergische reactie.
- Verwittig ook de hulpdiensten (noodnummer 112) als de persoon in kwestie onwel wordt of ademhalingsproblemen krijgt. Geen actie ondernemen zou ertoe kunnen leiden dat het slachtoffer het bewustzijn verliest. In deze gevallen moet men in het ziekenhuis snel ingrijpen met tegengif.
- Bel ook 112 als een wesp in de keelholte of mond heeft gestoken. Er kan een inwendige zwelling optreden die onmogelijk zelf te behandelen valt. Snel reageren is ook dan een must..
- Zoek meteen hulp als je in een wespennest bent getrapt. Als één wesp steekt, kan het andere beestjes er ook toe aanzetten. Het gevolg? Meerdere steken bij op een kleinere lichaamsoppervlakte en een grotere zwelling die je best even laat nakijken.
Opvallend veel mensen met wespensteken: zo hou je ze weg van tafel
© Shutterstock
Opvallend veel mensen zijn de afgelopen dagen met een wespensteek binnengekomen op de spoed van het Antwerpse Middelhemziekenhuis. De agressieve diertjes zijn deze zomer opvallend talrijker aanwezig dan afgelopen jaren. Een gevolg van het mooie weer de afgelopen maanden. Hoewel de beestjes hun nut hebben (ze vangen immers muggen), kunnen ze ook behoorlijk vervelend zijn als je buiten aan het eten bent. Met deze trucjes houd je ze op een veilige afstand van je gasten aan tafel.
Wespen zijn op dit moment op zoek naar twee dingen: suikers (waar ze hun energie uit halen) en vlees (dat ze gebruiken als voedsel voor hun larven). Volgens Joeri Cortens, insectenkenner bij Natuurpunt, komen ze niet alleen of op zoetigheid: “Als je picknickt en je hebt salami tussen een boterham, dan doen ze hun best om die er van tussen te halen”.
Vervelend, dus, als je een barbecue hebt gepland. Een bekend trucje om de beestjes uit de buurt te houden: “Als jewat halve citroenen op tafel legt met kruidnagel erin, dan blijven ze wel een tijdje weg”, zegt Cortens. Al is het effect eerder beperkt: de concentratie van de geuren is te laag om de wespen blijvend weg te houden.
Etherische olie
Als je een sterkere concentratie geuren wil, kom je uit bij etherische oliën, waarvan de wetenschappelijke literatuur zegt dat ze zeer geschikt zijn om wespen uit de buurt te houden. Volgens Arnold van Vliet, bioloog aan de Wageningen Universiteit, hebben onder meer citroengras, kruidnagel, geranium, rozemarijn, lavendel en venkel een afschrikkend effect op wespen. “Druppel de olie op een poreuze steen en leg in de buurt”, geeft hij mee als tip.
“Wees ze te slim af”
Wist je dat wespen een uitstekend geheugen hebben? “Als ze weten waar ze lekkers kunnen vinden, gaan ze altijd terugkeren naar deze plek”, zegt Van Vliet. Etherische olie of niet: als een wesp eerst het eten geroken heeft, zal ze terugkeren naar je tafel. Maak dus werk van je steen, je geurtje of je wespenval (zie verder) vóór je het eten serveert. “Ruim gemorst eten altijd op, dan hebben de wespen na een tijd wel door dat er niets meer te rapen is en trekken ze naar betere plekjes”, zegt Cortens.
Extra tip: laat vooral fruit niet op tafel staan en als je een fruitboom hebt, raap de vruchten (lees: een bron van suiker) op, dan zoemen er minder wespen rond.
“Sla ze dood”
Wesp gesneuveld op tafel? Maak dan meteen schoon en ruim de wesp op. Als het gif uit de angel op het tafellaken achterblijft, ruiken andere wespen het en komen ze er agressief op af. Cortens geeft nog mee dat de wespen die wij zien, slechts een klein onderdeel van een kolonie zijn. “Hoe erg het ook lijkt - één dode wesp heeft geen impact op het voortbestaan van de kolonie.”
“Installeer een wespenval”
Beide experts zijn het erover eens: een val met suikerwater werkt heel goed. Het is geen wespvriendelijke manier, maar het betekent ook geen al te grote aanslag op hun bestaan. Zelf een wespenval maken?
1. Neem een petfles en snijd de top eraf.
2. Draai het bovenste stuk omgekeerd in het andere deel van de fles zodat je een trechter krijgt. Niet of kleef vast. Belangrijk: maak dat de wespen straks niet aan het dopje kunnen om zich uit de trechter te trekken.
3. Giet nu een laag suikerwater of ander lokmiddel op de bodem. Het kleverige goedje zal de wespen lokken en vasthouden. Tips: hang niet vlakbij de eettafel en maak de val geregeld leeg op een veilige plek.
© DIYnatural.com
“Doe water in een zakje en hang in de zon” “Wespen gebruiken het licht om zich te oriënteren. Als je een zak met water ophangt in de zon, dan krijg je een regenboogeffect”. Die kleuren in het schitterende licht kunnen ertoe leiden dat de wespen gedesoriënteerd raken, al zal het ook niet zoveel doen”, zegt Cortens. Wachten tot het donker wordt dan maar? “Nee, want de meeste wespen vliegen ook in schemerlicht. De grootste soort, de hoornaar, is zelfs ’s nachts actief.”
“Laat het wespennest verwijderen” Wespennest gevonden? Dan kan je het laten verwijderen door professionelen. Maar doe het bij voorkeur alleen als het echt stoort. Naast het tuinpad, bijvoorbeeld, kan het veel last veroorzaken en is het verstandig om in te grijpen. Helemaal achterin de tuin heb je minder overlast. Laat de wespen dan vooral zitten. Ze zijn er niet op uit om je te steken.”
Tenslotte nog dit: wespen kunnen wel vervelend zijn aan tafel, maar ze zijn, net als bijen, ook nuttig. “Ze vangen een enorm aantal muggen, vliegen en rupsen. Dat aantal kan per wespennest oplopen tot 100.000 insecten per dag. Ze leveren dus best een aardige dienst”, zegt Van Vliet.
plusartikels. Je moet nog even inloggen. Zo herkennen we je als abonnee.
