Het afgelopen weekend barstte de discussie rond de terugkeer van Europese ISIS-strijders in Syrië opnieuw los. Aanleiding was een tweet van de Amerikaanse president Donald Trump. Hij roept de West-Europese bondgenoten op hun Syriëstrijders te repatriëren, om ze in eigen land te berechten. De VS trekken eind volgend jaar hun troepen uit Syrië terug, en de vrees bestaat dat de Europese strijders die nu met behulp van de Amerikanen in Koerdische kampen worden vastgehouden, op vrije voeten komen en hier aanslagen plegen.

Voormalig minister van Binnenlandse Zaken en Veiligheid Jambon volgt de partijlijn die voorzitter Bart De Wever eerder al uitzette. “Het liefst zou ik ze daar laten, en van zij die de dubbele nationaliteit hebben de Belgische afnemen”, zei hij maandagochtend. “Het is waar dat dat niet de oplossing is waar je alles mee oplost”, gaf hij toe, “maar het is wel een element dat het hen moeilijker maakt.”

Europese Guantanamo Bay?

De N-VA’er is ook voorstander van een soort transitcentrum in of rond het conflictgebied, van waaruit de betrokken Europese landen “geval per geval” ISIS-strijders kunnen screenen op identiteit en bepalen naar welk land ze teruggebracht moeten worden. Daar moeten ze dan voor de rechter komen. Ook CD&V-europarlementslid Ivo Belet is daar voor gewonnen, zei hij eerder in De Ochtend. Het idee komt van professor internationaal recht Jan Wouters (KUL). Volgens Jambon moeten de betrokken West-Europese landen het initiatief nemen, maar moet het wel ingebed worden in een “ruimer internationaal kader”. Hijzelf denkt daarvoor aan de Verenigde Naties. “We hebben nu een positie in de VN-Veiligheidsraad, dus we zouden dat daar eventueel ter sprake kunnen brengen.”

LEES OOK. Francken over mogelijke terugkeer ISIS-strijders: “Neem ze Belgische nationaliteit af, dan is het ons probleem niet meer”

Voor een Europese versie van het omstreden Amerikaanse detentiekamp Guantanamo Bay past Jambon liever. “Ik denk niet dat dat in onze cultuur past”. “Maar we moeten er niet onnozel over doen: de meeste Syriëstrijders zullen hier ooit vrijkomen en dan is dat een gigantische uitdaging.”

Transitcentrum

Professor Internationaal Recht Jan Wouters (KU Leuven) pleit voor een soort transitcentrum. “Geen Guantanamo”, benadrukt hij bij De Ochtend op Radio 1. In dat transitcentrum zouden de gevangenen gescreend worden om uit te klaren welke nationaliteit elke Syriëstrijder heeft. Ook zouden daar de eerste onderzoeken gevoerd kunnen worden om te zien welke feiten de strijder gepleegd heeft.

Eens teruggekeerd, moeten ze berecht worden voor een nieuw opgerichte rechtbank, aldus nog de professor. “Dat (het Internationaal Strafhof in Den Haag nvdr.) is niet bevoegd voor terroristische misdrijven en het is ook niet handig om het te spelen op oorlogsmisdaden”, klinkt het nog.

Een nieuwe transnationale rechtbank behoort ook tot de opties. “Als we denken aan een gecoördineerde aanpak, is het niet slecht om te denken over een mechanisme dat de natiestaten overschrijdt.”