Pairi Daiza gaat Aziatische olifant in het wild uitzetten
Dierenpark Pairi Daiza gaat één van z'n achttien Aziatische olifanten uitzetten in het wild. Over een goeie vier jaar wordt Ta Wan richting Laos of Thailand gevlogen en daar losgelaten. Een wereldprimeur.
Nu dartelt hij nog tussen de poten van zijn mama Khaing Hnin Hnin in de nagemaakte savanne in Brugelette, maar straks moet de kleine Ta Wan het helemaal alleen zien te redden in de wildernis. Het 1,5 jaar oude kalf wordt de komende jaren klaargestoomd om de dierentuin in te ruilen voor een natuurreservaat. Geen enkele zoo deed het Pairi Daiza ooit voor.
"Het is geen toeval dat Ta Wan de uitverkorene is. Hij is een mannetje. Die scheiden zich na een viertal jaar sowieso af van de kudde", zegt Aleksandra Vidanovski, secretaris-generaal van de Pairi Daiza Foundation, die het project op poten zet. "Geleidelijk aan zal hij minder interesse tonen in z'n moeder, zussen en tantes. In het wild verlaten mannetjes de vrouwelijke kudde om zich met andere kalveren te groeperen in een zogenaamde 'bachelor herd' (vrijgezellenkudde, red.). Als dat moment voor Ta Wan hier aanbreekt, zullen we hem dus overvliegen."
Assertief
Maar voor het zover is, wordt hij klaargestoomd om op eigen poten te staan. “We gaan hem extra trainen op zelfstandigheid, hem stimuleren om z'n eigen voedsel te vinden en assertief te zijn. We zullen ook groepsoefeningen met andere mannelijke olifanten organiseren."
De precieze bestemming van Ta Wan is nog niet bekend. Pairi Daiza is in volle onderhandeling om de beste nieuwe thuis voor het kalfje te selecteren. "We zijn in gesprek met natuurreservaten in Laos en Thailand, om te zien welk de beste kansen biedt", zegt woordvoerder Mathieu Goedefroy. "De lokale bevolking moet mee achter het project staan, want het heeft geen zin om olifanten uit te zetten die daarna verjaagd of gestroopt worden."
Ook als de verre reis er opzit, zal het olifantje niet aan zijn lot worden overgelaten. "Wees gerust: hij zal niet moederziel alleen ronddolen in de wildernis", zegt Vidanovski. "Hij zal in het reservaat worden samengebracht met andere mannetjes - zonen van verstoten dieren, bijvoorbeeld, of olifanten die voor arbeid werden ingezet. De kudde zal niet meteen worden losgelaten in het reservaat. Eerst wordt het aftasten. Komen de dieren wel overeen? Vinden ze zelf genoeg voedsel? Pas als alles goed loopt, zal het leefgebied stelselmatig worden uitgebreid."
‘We gaan hem extra trainen op zelfstandigheid, hem stimuleren om z'n eigen voedsel te vinden en assertief te zijn’
Architect
In Zuidoost-Azië leven nog amper 30.000 Aziatische olifanten. "De natuur redt zichzelf niet meer, het is tijd voor actie. De olifant is de architect van de savanne, zegt men weleens. Met z'n uitwerpselen verspreidt hij zaden van planten, hij baant zich een weg tussen bomen en maakt gaten in de bodem om water te vinden - twee zaken waarvan ook andere dieren kunnen profiteren."
Of het project een grote kans op slagen heeft? "Daar kan niemand op antwoorden. Zelfs het budget is nog onbekend. Elk rationeel mens verklaart ons gek, maar iémand moet het heft in handen nemen."
Meer dan kooien alleen
De tijd dat dierentuinen niet méér deden dan opgesloten dieren tonen aan bezoekers, is al eventjes voorbij. Steeds meer hebben ze een maatschappelijke en wetenschappelijke functie te vervullen. Met als hoofddoel de bescherming van de natuur.
"Een poel van expertise en onderzoek", noemt Aleksandra Vidanovski (Pairi Daiza Foundation) dierentuinen anno 2018. “Je kan zó veel over een diersoort in het wild te weten komen, door de kennis van de dierentuinen te gebruiken. Wist je dat de olifantenverzorgers in Europa en Amerika bijvoorbeeld veel verder staan in het verzorgen van de poten van de dieren dan hun collega's in Azië? We zijn ook op zoek naar een vaccin tegen het herpesvirus bij olifanten. Daarvoor is veel bloed en plasma nodig. Zo makkelijk is dat niet te verzamelen bij dieren in het wild."
‘Je kan zó veel over een diersoort in het wild te weten komen, door de kennis van de dierentuinen te gebruiken’
De olifant is het grootste dier dat Pairi Daizi probeert te re-integreren, maar niet het eerste. Zo wordt volgend jaar al de zogenaamde spix' ara - de blauwe papegaai, bekend van de animatiefilm 'Rio' - losgelaten in Brazilië. De soort is sinds 2000 helemaal uitgestorven in het wild. In gevangenisschap leven er nog maar 160. Andere dierentuinen herintroduceerden al zeven panda's. Zes daarvan doen het uitstekend.
Het zijn overigens niet altijd exoten die worden uitgezet. Pairi Daizi stuurde in Frankrijk bijvoorbeeld ook al een monniksgier opnieuw het wild in en in eigen land werd de korhoen losgelaten. Binnenkort gaat de Foundation ook aan de slag in een 1.700 hectare groot bos in de Ardennen om verdwenen planten en dieren terug te halen.