Meer of minder geld naar Defensie? Wat zeggen de politieke partijen?

De nieuwe regering zal heel wat extra geld moeten investeren in Defensie. De regering-Michel engageerde zich om het totale budget op te trekken tot 1,32 procent van het bruto nationaal product, tegen 2030. Daarnaast hebben de vorige regeringen heel wat beslissingen genomen die de komende jaren heel wat geld zullen kosten. 

We hebben het over de leveringen van de nieuwe vrachtvliegtuigen A400M, de voorbereidende werken om nieuwe fregatten te kunnen laten aanmeren en binnen een paar jaar de levering van nieuwe drones, pantservoertuigen en mogelijk al nieuwe F-35 gevechtsvliegtuigen.

Een ander nijpend probleem is de aanhoudende leegloop bij Defensie. Een leger van 25.000 militairen lijkt zelfs niet langer haalbaar. 

Open VLD wil wat Defensie betreft efficiëntie op Europees niveau. Ons ideaal is een Europees leger, zegt Gwendolyn Rutten. Al schrijft Open VLD de NAVO niet af. 

Een verregaande integratie moet geld opleveren en dat vrijgekomen budget kan dan door Defensie zelf worden gebruikt. Het vredesdividend is op, met andere woorden extra besparen is geen optie meer. "Maar er is de budgettaire realiteit", aldus Rutten. Interne veiligheid is geen kerntaak van Defensie, zegt Open VLD. De partij wil geleidelijk af van militairen op straat. 

Open VLD wil dat Defensie haar inspanningen opdrijft om meer mensen aan te trekken, onder meer via een beter regelgevend kader. De spreiding van de kazernes is daarbij nodig. Nieuwe kazernes moeten worden overwogen, aldus Open VLD. 

De N-VA wil "het beste leiderschap", schrijft de partij. Er moet eerst goed studiewerk gebeuren: een meerjarige onderzoeksstrategie met als vraag: "Wat heeft onze defensie nodig?" De N-VA stuurt aan op langdurige engagementen die regeerperioden moeten overspannen. Voorts moeten militairen een grotere arbeidsmobiliteit krijgen, binnen en buiten de overheid. 

De N-VA wil meer Belgen aanmoedigen om militair te worden, maar de partij legt niet uit hoe dat dan wel moet. Opmerkelijk: de N-VA wil een bijkomende eenheid voor de landmacht openen, "ergens in Vlaanderen".

De partij ijvert voor een "slanke" defensie en wil stages mogelijk maken. Ook de politieke rechten van militairen moeten worden uitgebreid en de voorwaarden voor de reserve moeten soepeler. 

Volgens partijvoorzitter Tom Van Grieken degradeert België zich tot "hulptroepen van de NAVO", lees: de VS. Samenwerking moet voor Vlaams Belang vooral met de buurlanden. Van Grieken wil een eengemaakt Europees leger, maar is eveneens  gekant tegen verdere Europese samenwerking. Hoe dat rijmt met de grote dure Europese samenwerkingsprojecten, zoals de A400M, is onduidelijk.  

Vlaams Belang is overigens ongelukkig met de keuze voor de F-35. Verder pleiten ze voor de uitbouw van een snel inzetbaar leger en is de partij voorstander van militairen op straat. 

Volgens de partij is een serieuze aanwervingscampagne nodig. Van Grieken wil een betere verloning voor de militairen en betere werkomstandigheden. "Loopbaanmilitairen" moeten de uitzondering worden. Ons land moet, "tot nader order", zijn financiële verplichtingen nakomen. 

Wouter Beke legt de focus vooral op het sociale overleg binnen Defensie. De partij ziet militairen als ambtenaren. Er moet syndicaal overleg komen en het hele verloningssysteem moet worden bekeken. De partij wil werkbaar werk, en werk maken van het huidige "niet conforme beloningssysteem". Hogere lonen dus voor de CD&V. Defensie moet ook "beter en makkelijker kunnen rekruteren". 

Militairen hebben recht op nieuw en hoogtechnologisch materieel. Militairen aantrekken met nieuwe statuten, beste reclame is de mond-tot-mondreclame. Ja, het leger is kleiner geworden, maar toch nooit met naakte ontslagen. De regering moet het ambitieniveau aanpassen, aangezien Defensie kleiner is geworden. 

De binnenlandse opdrachten moeten eerder uitzonderlijk blijven. De CD&V ijvert ook voor een "aanvaardbaar budget", maar vult niet in wat "aanvaardbaar" betekent. 

Groen wil investeren in infrastructuur, materieel en uitrusting. Volgens Wouter De Vriendt moet samenwerking, vooral via Europa. Groen had liever een Europese opvolger gehad voor de F-16, al wordt dat verwoord als "betreuren dat er niet meer gezocht is naar Europese technologieën". De bodem is bereikt wat de besparingen betreft, zegt Groen. 

Groen wil inzetten op buitenlandse operaties, maar die moeten dan wel de goedkeuring krijgen van het parlement. Die operaties moeten passen in het gevoerde diplomatieke beleid van ons land. Ze ijveren ook voor transparante rapporteringen en een duidelijke evaluatie aan de hand van een toetsingkader. Dat is na elke operatie een noodzaak. 

Militair zijn is een zwaar beroep. De huidige "beperkte duur loopbaan" werkt niet goed, volgens Groen. De attritie moet worden aangepakt bij het personeel. De Vriendt ijvert voor een stevige aanwezigheid van kazernes in alle provincies. 

De uitdaging gedurende de komende jaren voor Defensie zal het aanwerven en behouden van personeel zijn, zegt voorzitter John Crombez. Voor de SP.A zal ons land meer moeten investeren in Defensie in de toekomst. Besparingen zijn niet meer aan de orde. 

Voor de SP. A moet het personeel bij Defensie weer meer zekerheid krijgen, onder meer over pensioen en over het langdurig ziek zijn. "Militairen zijn geen goedkope politieagenten", aldus de SP.A. "De lonen bij Defensie moeten gelijk zijn met die van de politie." 

Wat de spreiding van de kazernes betreft, wil de SP.A duidelijkheid geven. De SP.A wil vooral inzetten op een sterkere marine, al geeft de partij aan dat cyberveiligheid in de lift zit. 

Combez wil dat er bij Defensie op Europees vlak beter wordt samengewerkt. De Europese ministerraad moet het voortouw nemen, al is er ook een rol voor het Europees Defensie Agentschap dat mee de  coördinatie op zich moet nemen. PESCO is erg belangrijk, zegt de SP.A. Crombez stelt dat onze Europese belangen niet altijd hetzelfde zijn als die van de NAVO. De partij vraagt wel een duidelijke eenheid van commando en wil een nieuwe strategische visie op basis van onze diplomatieke traditie.  

De Partij Van De Arbeid van Peter Mertens wil een "actieve vredespolitiek". De PVDA wil het budget van defensie verkleinen, en uit de NAVO stappen. PVDA wil een "zuivere defensieve defensie". Peter Mertens ziet wel ruimte voor buitenlandse vredesmissies, in het kader van VN missies.

Volgens de PVDA kan ook de luchtcomponent worden afgebouwd. "Vier gevechtsvliegtuigen volstaan voor de bewaking van ons luchtruim". PVDA is tegen een Europees leger, maar wel voor samenwerking met andere Europese legers.

Ondanks de afbouw van het leger wil PVDA wel een duidelijke en goed statuut voor de militairen. Als het van de PVDA afhangt moeten er ook minder officieren zijn. Als het leger kleiner wordt, dan moeten ook het aantal missies worden aangepast, aldus Mertens. 

Beluister hieronder het gesprek met Jens Franssen in "KIES19" op Radio 1: