Waarom N-VA en Groen niet kunnen samenwerken (en dat ook niet willen)

“Uitgesloten.” Zo bestempelde Groen-voorzitter Meyrem Almaci afgelopen weekend een mogelijke samenwerking tussen haar partij, en de N-VA van Antwerps burgemeester Bart De Wever. “Wij zijn de uitdager van de N-VA in Antwerpen en we zullen dat ook blijven.” En ook buiten ’t Stad denken ze er zo over. Ook op federaal niveau klinkt weinig animo om samen in zee te gaan: “Als ons programma diametraal tegenover hun programma staat, zie ik niet in hoe we daar kunnen samenwerken.”

De uitspraak viel niet op een koude steen. Bart De Wever besloot prompt om een coalitie met Groen evenzeer uit te sluiten – “U ziet dat ik nog veel haar op mijn hoofd heb, en er is geen enkele haar die daaraan denkt.” Theo Francken (N-VA) twitterde dan weer dat hij “al een geluk niet moet besturen met die politiek-correcte Groenen”.

Ideologisch én persoonlijk

Maar wat verklaart nu die bitsheid tussen de grootste partij van Vlaanderen, en de grootste oppositiepartij, althans volgens de peilingen? Volgens Kamerfractieleider Peter De Roover (N-VA) is er zowel een ideologisch als persoonlijk probleem. “Groen positioneert zich heel graag als hét alternatief voor mensen die N-VA niet lusten”, zegt hij. “Groen-fractieleider Kristof Calvo baseert zich in eerste instantie op een anti-N-VA-gevoel, wat samenwerking moeilijk maakt.”

Nochtans zijn zowel Groen als N-VA relatief nieuwe formaties, die geen deel uitmaken van de traditionele zuilenstructuur, waartoe de klassieke partijen wel behoren. “Maar we liggen verder uit elkaar dan ooit, omdat de groenen zich niet langer zien als bevechters van de verzuiling, maar als de erfgenamen ervan”, aldus De Roover. “Door onder meer de vakbonden te paaien, hopen ze kiezers van CD&V en SP.A voor zich te winnen.”

Groen heeft het op haar beurt moeilijk met de communicatie van N-VA. “Het discours van sommige N-VA’ers zet mensen tegen elkaar op”, zegt Björn Rzoska, Groen-fractieleider in het Vlaams Parlement.

Op het vlak van politieke benoemingen lijkt N-VA bovendien op een traditionele partij, klinkt het.

“En als je dan ziet hoe hard en kil de partij geworden is, wordt het op Vlaams en federaal niveau heel moeilijk om samen te regeren.”

Rzoska benadrukt evenwel dat Almaci’s veto “geen marsorder” is naar alle lokale afdelingen. Op lokaal niveau zijn coalities met N-VA dus niet op voorhand uit den boze. Ook Calvo, die in Mechelen samen bestuurt met N-VA, sluit geen enkele democratische partij uit. “Wij gaan alvast geen campagne voeren tegen N-VA. Een conflict met die partij is geen doel op zich.”

Ambetante uitspraak

Politicoloog Dave Sinardet (VUB) benadrukt dan ook het strategische belang van de uitspraken van Almaci. “Groen wil dé uitdager zijn van De Wever in Antwerpen, en iedereen groeperen die ontevreden is met zijn beleid”, zegt hij. “Dan mag je niet de minste indruk wekken dat N-VA ook maar een kans maakt om mee te besturen.”

Maar Almaci’s veto is niet helemaal zonder gevaar, zegt politicoloog Nicolas Bouteca (UGent). “Het is best mogelijk dat noch een centrumrechtse noch een linkse coalitie mogelijk is, en dat de Antwerpse kiezer beide partijen dus tot elkaar veroordeelt. Dan zou deze uitspraak wel eens ambetant kunnen worden.”