Plasticsoep in Stille Oceaan komt vooral van visserij en scheepvaart
De plasticsoep in de Stille Oceaan bestaat vooral uit grote stukken afval van visserij en scheep vaart. Dat concludeert het team rond de Nederlandse 'oceaanschoonmaker' Boyan Slat. Voordeel: het ruimt wel makkelijker op.
De plastic vervuiling in de Stille Oceaan bestaat voor het grootste deel uit afval dat afkomstig is van visserij en scheepvaart. Tussen Californië en Hawaï drijft 80 duizend ton plastic afval, in gewicht uitgedrukt ongeveer evenveel als dat van 60 duizend middenklasse auto's. Dat blijkt uit onderzoek van een internationaal team rond de Delftse uitvinder Boyan Slat, die werkt aan plannen voor het schoonmaken van de oceaan.
"We waren verrast door de hoeveelheid grote voorwerpen", zegt Slat. "Vroeger dachten we dat het afval vooral bestond uit kleine stukjes. Dat er veel grote stukken zijn, vergroot de kans op succes van de opruimactie met het systeem dat wij in zee willen plaatsen."
Drijvende vuilnisbelt
Onder invloed van zeestromen heeft zich ten westen van de VS een van de grootste drijvende vuilnisbelten ter wereld gevormd, de zogenoemde Great Pacific Garbage Patch. Volgens de onderzoekers drijven naar schatting 1,8 biljoen (een biljoen heeft twaalf nullen) stukken plastic in een gebied van 1,6 miljoen vierkante kilometer - ongeveer drie keer de oppervlakte van Frankrijk. Het komt neer op ruim een kilo plastic per vierkante kilometer. Meer dan eerder gerapporteerd en het wordt snel erger, aldus de onderzoekers.
De wetenschappers becijferen in Nature Scientific Reports dat het overgrote deel (in gewicht uitgedrukt 92 procent) van het plastic afval bestaat uit grote en middelgrote voorwerpen. Microplastics, deeltjes kleiner dan 5 millimeter, maken slechts 8 procent van het totale gewicht uit.
Dat het meeste plastic afkomstig is van bronnen op zee wordt sterk onderschat. De gangbare opvatting is dat het grootste deel afkomstig is van het land
"Het grootste deel van het plastic, zo'n 70 procent, is afkomstig van bronnen op zee: kabels, netten, boeien, onderdelen van kreeftvallen, enzovoort", zegt marien bioloog Jan Andries van Franeker van Wageningen Marine Research. Hij is niet betrokken bij de studie, die volgens hem een schat aan gedegen informatie oplevert over soorten en gewicht van het afval dat in de Stille Oceaan drijft. Dat het meeste plastic afkomstig is van bronnen op zee wordt volgens Van Franeker sterk onderschat. De gangbare opvatting is dat het grootste deel afkomstig is van het land, aldus Van Franeker.
Lees ook: Boyan Slat ontwikkelt nieuwe methode om plastic afval uit oceanen te halen
Vistuig
Tina Murk, hoogleraar mariene dierecologie en toxicoloog aan de Universiteit Wageningen, zegt te zijn geschrokken van het grote aandeel van het vistuig in het afval. "Dat is gemaakt om niet snel af te breken. Het is het materiaal waar dieren in verstrikt raken." Volgens haar moeten opruimacties vooral worden gericht op het verwijderen van 'spooknetten' en ander spullen van visserij en scheepvaart.
De vervuiling is de afgelopen decennia in snel tempo toegenomen, zegt de Franse hoofdonderzoeker Laurent Lebreton. "Uit onze analyse van eerdere onderzoeksgegevens, verzameld tussen de jaren 1970 en 2015, blijkt dat het niveau van plastic vervuiling in de Garbage Patch exponentieel stijgt."
Grondig en relevant
De nieuwe schattingen over de hoeveelheden plastic vallen aanzienlijk hoger uit dan in enkele eerdere onderzoeken. Vergeleken met twee studies uit 2014 is de hoeveelheid plastic in de Garbage Patch vier, respectievelijk zestien keer groter. Het verschil verklaren de wetenschappers voornamelijk uit de onderzoeksmethode. Bij eerdere studies is afval opgevist met netten, voor dit onderzoek is tevens gebruik gemaakt van opnamen uit de lucht.
Murk prijst het onderzoek als grondig en relevant. "Ik vind het goed dat ze veel moeite hebben gedaan om het grote plastic vanuit de lucht te bekijken. Dat geeft een evenwichtiger beeld dan wanneer alleen netten met vooral microplastics worden gemeten."
'Rampen als aardbevingen en grootschalige overstromingen kunnen substantieel bijdragen aan vervuiling'
De publicatie van Slat is een analyse van het plastic dat een vloot van tientallen zeilschepen in 2015 voor de Amerikaanse westkust heeft opgevist. In hetzelfde gebied zijn vanuit vliegtuigen opnamen gemaakt van drijfafval.
Van Franeker noemt het opvallend dat veel plastic - tussen de 10 en 20 procent - afkomstig blijkt van de tsunami die Japan trof in 2011. "Rampen als aardbevingen en grootschalige overstromingen kunnen dus substantieel bijdragen aan vervuiling", aldus Franeker.
The Ocean Cleanup
The Ocean Cleanup, de organisatie van Boyan Slat, wil het plastic in de oceanen opruimen met niet-verankerde drijvers van honderden meters lang. Na een proef in de Noordzee wordt nu in San Francisco gewerkt aan een drijvende arm van 600 meter lang, die de deze zomer in de Great Pacific Garbage Patch moet worden geplaatst. Dat is wat Boyan Slat betreft het begin van de schoonmaakactie.