Iedereen politieker op Gentse Feesten? “We voelen dat politici nerveus worden van ons”

Wie zich tijdens de Gentse Feesten aanmeldt in de Willem de Beersteeg, wordt begroet door een vlotte man in hemd en das. Hij legt het concept uit waarmee Cirq dit jaar de bezoekers tot nadenken wil stemmen. “Welkom bij Batacratie. Wij willen een nieuwe politieke lijst vormen met mensen zonder mening. Als zij verkozen worden, moeten ze voor elk debatpunt eerst hun achterban raadplegen, en die mening dan rechtstreeks vertolken in de gemeenteraad.”

Een soort oneindig referendum, dus. Maar Batacratie wil op nog een andere manier de democratie herdenken. “Elk lid krijgt een specifiek stemgewicht, afhankelijk van het thema. Een vierjarige mag nu bijvoorbeeld niet stemmen, maar als het over de aanleg van een speeltuin gaat, willen we hem of haar wél onze gemeenteraadsleden laten beïnvloeden. Een 90-jarige heeft dan weer niet zolang meer te leven, dus diens stem zal minder gewicht hebben.”

Tenzij hij kleinkinderen heeft met wie hij naar die speeltuin gaat, werpen we op. Even wordt er geknipperd. “Ja, dat gaan we dan zo moeten aanpassen. Dan kunnen ze meebeslissen over hoeveel bankjes er staan, of zo.”

100 handtekeningen

Meteen is duidelijk: de experimenteerfactor ligt hoog bij Batacratie. De lijstvorming is een wild idee dat ze eerst tien dagen willen laten rijpen tijdens de Feesten. Bezoekers kunnen pintjes drinken in de zon, maar ook hun stem laten gelden over hete hangijzers als ‘waar op het terrein plaatsen we de stinkende Dixi-wc?’, broodnodige politieke skills opdoen als ‘hoe knip ik zo veel mogelijk lintjes door in zo weinig mogelijk tijd’, en een eigen campagneposter ontwerpen. “Zoë en Pita: weg met het circulatieplan”, staat op de ene. Maar natuurlijk ook: “Stefan Tettenman: voor een zachte, ronde wereld.”

“Het begon met de vraag: waar kunnen we dit jaar een grappig spelletje uit puren?” zegt “lijstwoordvoerder” Michel Vuijlsteke. “Maar toen we op de democratie zelf landden, begonnen we het plots ernstiger te nemen. Op den duur moesten we nadenken over hoe we het toch nog ludiek konden houden voor de Gentse Feesten.”

Cirq toont al langer een sociaal engagement: enkele jaren geleden maakte het van zijn plein een ‘interimbureau voor vluchtelingen’, vorig jaar confronteerde het de bezoekers van Datakamp nog met hoe slordig die omsprongen met hun privacy. Maar de politiek rechtstreeks proberen te beïnvloeden is nog een stap verder.

“Voor de duidelijkheid: we creëren enkel het systeem”, zegt Cirq-spilfiguur Xavier Cloet. “Het is niet gezegd dat het mensen van Cirq zullen zijn die op 14 oktober op die lijst zouden staan. Ik zou bijvoorbeeld een slechte kandidaat zijn: ik zou moeilijk mijn eigen mening kunnen opzijzetten.”

Toch neemt Cirq het ernstig, zegt Vuijlsteke. “We hebben ons voorbereid door gesprekken met politicologen en journalisten. Zelf schrokken we ervan hoe gemakkelijk het was om zo’n lijst in te dienen: voor de gemeenteraad heb je amper honderd handtekeningen nodig, voor de provincie zelfs maar vijftig. Daarom moedigen we ook de bezoekers aan hun eigen lijst in te dienen.”

Een grote grap

Zo’n rechtstreeks inspraaksysteem is waarmee de Burgerlijst in Antwerpen schermt. Ook Batacratie heeft vertrouwen. “Een absolute meerderheid gaan we niet halen, maar een zetel is niet onrealistisch. Dan kunnen we de debatten in de gemeenteraad toetsen bij geëngageerde burgers.”

Want dat veiligheidsmechanisme wil Cirq wel inbouwen. “We willen roepers en ongeïnformeerden het project niet laten besmetten. Dus zullen we telkens samenvattingen maken van te bespreken kwesties. Voor een lid de richting van de lijst kan sturen, moeten hij bewijzen dat hij minstens die samenvatting gelezen heeft. En geef toe: als kiezers een half A4’tje lezen, is dat al beter dan de huidige toestand.”

Wie lid wil worden van Batacratie, moet ook eerst (anoniem) aangeven op welke partij hij voordien stemde. “Dat loopt gelijk met de verhoudingen van de gemeenteraadsverkiezingen”, zegt Vuijlsteke. “Veel bezoekers zeggen: eindelijk iets wat duidelijk maakt dat een nieuwe generatie burgers het niet meer slikt dat alles top-down wordt beslist. Vanuit de politiek hebben we nog niet veel reacties gehad: ze lijken niet goed te weten hoe ze zich ten opzichte van ons moeten verhouden. Maar we hebben wel het gevoel dat ze nerveus zijn – ze denken dat het wel weer voor te lachen zal zijn.”

“Vergeet ons niet op 14 oktober!” zegt een man in pak bij het buitengaan. “Wat is er op 14 oktober?” vraagt een kind, dat nog niet goed beseft waar ze net haar namiddag heeft doorgebracht. “Het is allemaal een grote grap, meisje”, zegt haar moeder.

Batacratie, nog tot vandaag, van 15 uur tot middernacht, Willem de Beersteeg, Gent.