Rechtbank van Leuven maakt uitzondering en deelt vonnis over verkrachtingszaak in Leuven: dit staat er in

Na dagen van commotie heeft de Leuvense rechtbank het vonnis in de zaak waarbij een geneeskundestudent een medestudente verkrachtte, online gedeeld. Het is zeer uitzonderlijk dat een vonnis integraal online wordt gezet. De rechtbank heeft wel laten weten dat er enkele details zijn uitgehaald om slachtoffer en dader te beschermen. Het volledige vonnis is hier te vinden.

VRT NWS kon het vonnis al eerder inkijken. Op basis daarvan werd een overzicht gemaakt over de feiten en hoe de rechter die beoordeeld heeft.

De studente, die zelf niet in Leuven studeerde, is die avond met vriendinnen op stap. Ze zou op het kot van een van hen blijven slapen. Samen gaan ze naar een halloweenfeestje op een ander kot. In de loop van de avond zou ze daarbij 1 à 2 flessen wijn drinken. Rond 2 uur 's nachts vertrekken de vriendinnen, in hun verkleedkledij, naar een studentencafé, waar de studente nog een pint bestelt. Dan wordt het zwart.

De volgende ochtend wordt ze om 9 uur naakt wakker in een vreemd bed, naast iemand die ze niet kent. De 2 praten nog met elkaar, en de studente vertrekt naar haar vriendin. Wanneer ze daar aankomt, krijgt ze nog berichtjes van de man, maar na een tijdje blokkeert ze hem. 

De volgende dag gaat de jonge vrouw naar een Zorgcentrum na Seksueel Geweld, waarna er aangifte wordt gedaan bij de politie.  Maar wat er tussen 2 en 9 uur is gebeurd, dat weet de vrouw niet meer.

De gynaecologiestudent heeft meer herinneringen. Hij heeft de hele avond gedanst en gedronken, en rond halfvijf wandelt hij beschonken naar zijn kot. Op straat wordt hij aangesproken door een jonge vrouw, die verkleed is als clown, en die hem vraagt waar er een nachtwinkel is. Ze wandelen er samen naartoe, maar de nachtwinkel is gesloten.

Ze wandelen terug naar het studentencafé waar de vrouw vandaan komt. Onderweg begint ze hem te kussen, zegt hij. De vrouw gaat het studentencafé binnen, maar komt snel weer buiten, omdat haar vriendinnen vertrokken zijn. 

Volgens de gynaecologiestudent wordt de vrouw daarop aangesproken door een andere man, die voorstelt dat ze bij hem kan slapen. Om haar te beschermen, brengt de gynaecologiestudent haar naar het kot van de vriendin. Maar daar wordt niet meer opengedaan. Onderweg zou de studente hem nog eens gekust hebben, en gezegd hebben dat ze wilde dat hij bij haar bleef slapen. Ze wandelen naar zijn kot, en kussen onderweg nog 2 keer.

Op zijn kot hebben ze onbeschermde seks. Volgens de man vroeg hij vooraf of dat oké was voor haar. De volgende ochtend praatten ze nog na. Rond de middag stuurde ze hem dat ze niet meer goed wist wat er gebeurd was. Hij legde haar dat in berichten uit, waarna ze niet meer reageerde.

Dat is natuurlijk de versie van de dader. In het vonnis staat wel dat de 2 gefilmd zijn door verschillende bewakingscamera's, waarop te zien is dat het slachtoffer heel dronken is, en geregeld valt. "De beelden ondersteunen verder het traject en de gebeurtenissen die werden beschreven door de beklaagde", staat in het vonnis. Een vriendin getuigt ook dat de studente erg dronken was.

Voor de rechtbank in Leuven gaat het duidelijk om aanranding en verkrachting: de gynaecologiestudent heeft seks gehad met de studente, terwijl zij, gelet op haar toestand, daar onmogelijk toestemming voor kon geven. "De gepleegde feiten zijn ernstig en maatschappelijk onaanvaardbaar", zeggen de 3 rechters die samen het vonnis geveld hebben.

"De beklaagde toonde een gebrek aan respect voor de fysieke, psychische en seksuele integriteit van (het slachtoffer) en de gevolgen die zijn handelingen konden hebben voor haar welzijn. Bij zijn seksuele contacten met (het slachtoffer) heeft de beklaagde onmiskenbaar de grenzen van het toelaatbare overschreden."

De dader heeft tijdens het proces ook niks ontkend: hij gaf toe dat de vrouw in haar dronken toestand geen toestemming voor seks kon geven.

Op verkrachting (het zwaarste misdrijf van de 2) staat een gevangenisstraf van 6 maanden tot 10 jaar en een geldboete van 208 tot 8.000 euro. Maar zover is het dus niet gekomen: de rechtbank heeft hem de gunst van de opschorting gegeven. Dat betekent dat de rechtbank vaststelt dat de man wel degelijk die verkrachting en aanranding gepleegd heeft.

Hij wordt dus wel schuldig bevonden, maar niet veroordeeld, en hij krijgt ook geen straf. Als hij de komende 5 jaar nieuwe misdrijven pleegt, zal de rechtbank zich wel ook over deze zaak uitspreken en hem toch nog een straf opleggen.

De opschorting is een gunst, waar je niet automatisch recht op hebt. Je moet er ook een blanco strafblad voor hebben. De rechtbank had trouwens kunnen beslissen om nog een aantal extra voorwaarden op te leggen die de man moest naleven tijdens zijn proefperiode. Maar dat is niet gebeurd.

De studente wordt ook erkend als slachtoffer en krijgt een schadevergoeding van 3.800 euro. 

De opschorting is de lichtste maatregel die een rechtbank kan nemen. "Voor een verkrachtingszaak is dat hoogst uitzonderlijk, een absolute gunstmaatregel", zegt advocate Issabel De Fré, gespecialiseerd in seksueel strafrecht, in "De ochtend". "Maar ik denk wel dat de rechtbank daar verschillende afwegingen bij heeft gemaakt. Alles staat of valt bij zulke zaken met een besef van schuld bij de dader. Denkt die na over de feiten, hoe die zijn kunnen gebeuren? Wat is zijn houding tegenover het slachtoffer? Welk traject heeft hij al doorlopen? Wat is de persoonlijkheid van de dader? Dat zijn allemaal dingen die meespelen. Maar om dan tot een opschorting te komen, dat zien we enorm zelden."

In het vonnis worden 3 argumenten gegeven: de dader is nog jong, hij heeft een blanco strafblad, en hij heeft een gunstige persoonlijkheid. Volgens de rechters kan hij op deze manier tot schuldinzicht gebracht worden, zodat hij ook geen nieuwe misdrijven meer pleegt, zonder dat hij "maatschappelijk ontwricht" wordt. En dan argumenteert de rechtbank ook dat hij "een getalenteerde en geëngageerde jongeman is die zowel privé als professioneel sterk wordt geapprecieerd."

Wil dat zeggen dat mensen met talent meer kansen krijgen voor de rechtbank? Of, nog concreter: dat mensen die voor dokter studeren er beter van afkomen dan anderen? "Dat lijkt me geen rol te hebben gespeeld", zegt De Fré. "Ik denk niet dat het hier over talent gaat, maar dat er andere dingen zwaarder hebben doorgewogen." 

"Stel dat we met een antisociaal iemand te maken hadden, dan zou dat anders beoordeeld zijn. In zedenzaken wordt ook vaak een psychiater of psycholoog aangesteld. Deze uitspraak toont dat de rechters niet denken dat we hier te maken hebben met iemand zonder empathie, die kans maakt om te hervallen, die een seksuele of verslavingsproblematiek heeft."

Dus pakweg een arbeider of iemand die werkloos is, zou op dezelfde manier beoordeeld worden als die dezelfde persoonlijkheid heeft als de dader nu? "Ja, absoluut. Dat denk ik wel."

"Ik begrijp dat hier veel ophef over bestaat", vult Liesbet Stevens aan. Zij is specialiste seksueel strafrecht, en adjunct-directeur van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen. "De impact op het slachtoffer is groot, maar we moeten nu eenmaal de juiste straf zoeken bij de juiste situatie. Dit illustreert dat daders van seksueel geweld niet altijd die vreselijke monsters zijn. We denken heel vaak heel klassiek over daders van seksueel geweld, als monsterlijke mannen, die 's nachts uit de bosjes springen en hun slachtoffer overmeesteren en verkrachten. De realiteit is veel diverser, veel genuanceerder. Dat betekent ook dat we in onze strafrechtelijke aanpak van die feiten, heel genuanceerd moeten kunnen zijn."

Voor de volledigheid: in ons rechtssysteem heeft het slachtoffer geen inspraak over de straf die de dader krijgt. Het slachtoffer mag alleen vragen om erkend te worden als slachtoffer, en om een schadevergoeding te krijgen. Dat betekent ook dat de studente niet in beroep kan gaan tegen de straf. Ze kan eventueel wel een hogere schadevergoeding vragen in beroep.

Door de opschorting heeft de dader een blanco strafblad, dus als hij later een bewijs van goed gedrag en zeden moet voorleggen, zal daar niets van deze zaak op staan. "Dat heeft als voordeel dat de re-integratie gemakkelijker zal verlopen," zegt Liesbet Stevens. "Maar dat heeft wel als nadeel dat er geen opvolging meer mogelijk is. Dat is toch echt wel een probleem."

Juridisch gezien zijn er dus (voorlopig) geen gevolgen voor zijn carrière. Voorlopig, want het is dus nog afwachten of er beroep wordt aangetekend of niet. Het parket en het slachtoffer willen daar nog over nadenken.

Dat betekent niet dat er helemaal geen gevolgen gaan zijn voor zijn carrière.

De student in kwestie is momenteel arts-specialist in opleiding gynaecologie. UZ Leuven en KU Leuven informeren zich momenteel over de uitspraak en bekijken hoe ze daarmee omgaan. “Intussen namen we uit voorzorg al maatregelen waardoor de betrokken arts voorlopig op non-actief wordt geplaatst in ons ziekenhuis.” Dat betekent dat hij momenteel op geen enkele manier betrokken is bij het ziekenhuis. Het is nu afwachten of het ziekenhuis en/of de universiteit maatregelen zullen nemen. 

Daarnaast is er ook nog de Orde der Artsen. Die spreekt zich niet uit over deze zaak. Maar zoals in elke zaak kan er bij de Orde een klacht worden ingediend (iedereen met een belang kan dat doen) of kan de Orde zelf een onderzoek opstarten. Dan kan het zijn dat daar een sanctie uit voortvloeit – gaande van een vrijspraak tot een schrapping als arts. Tegen die beslissing kan dan ook nog in beroep gegaan worden. 

Of er dus gevolgen zullen zijn voor zijn carrière, daar is het eigenlijk nog te vroeg voor om al uitspraken over te doen.