De Antwerpse regio ­kende gisterochtend haar 13de aanslag met handgranaten, in minder dan anderhalf jaar tijd. Het risico op gewonden en zelfs doden is groot, waarschuwen specialisten.

Hoe gevaarlijk zijn de gebruikte handgranaten?

Tot dusver leidden de aanslagen enkel tot materiële schade, wat een klein wonder is omdat ze veelal in drukke woonbuurten plaatsvonden.

‘Binnen een straal van meerdere ­meters zorgt een scherfhandgranaat voor dodelijke verwondingen, en in een straal van 30 meter voor ernstige verwondingen’, zegt Jan Dalmolen, explosievendeskundige bij het Nederlands Forensisch Instituut (NFI).

‘Dat komt doordat bij de explosie de metalen granaat in vele kleine scherven uiteenspat. Een tweede type granaat heeft een kunststof behuizing, waarin tot 3.000 kleine metalen bolletjes zitten. Bij de explosie schieten die bolletjes eveneens aan hoge snelheid alle kanten uit.’

Heeft enkel de Antwerpse regio af te rekenen met granaataanslagen?

Onderzoekers van het Vlaams Vredesinstituut zagen zulke aanslagen eerst in Zuid-Zweden opduiken, bij afrekeningen tussen misdaadbendes. Vervolgens dook het fenomeen op in Nederland, eerst alleen in het drugsmilieu. Sinds vorig jaar vindt er ook in Antwerpen bijna één keer per maand zo’n aanslag plaats, hier tevens gelinkt aan schermutselingen tussen belangrijke drugsbendes.

Hoe gemakkelijk geraak je aan granaten?

In ons land wil justitie daar weinig over kwijt. Volgens de Nederlandse politie kopen misdaadbendes ze soms maar voor zo’n 10 euro in ex-Joegoslavië. Anderen schatten de prijs veeleer op zo’n 50 euro per exemplaar. Explosievendeskundige Jan Dalmolen beaamt dat 95 procent van de granaten die in Nederland worden gevonden uit voormalig Joegoslavië komt: ‘Na de burgeroorlog zijn daar enorme wapenopslagplaatsen geplunderd. Nog steeds zien we dat wapentuig bij ons opduiken.’

Wie zit achter de aanslagen?

Volgens politie en parket zijn de meeste aanslagen drugsgerelateerd, bijvoorbeeld afrekeningen omdat de ene bende er in de haven met een lading drugs van een andere bende vandoor ging. Zo waren er in maart van dit jaar in de wijken Seefhoek en Dam een hele reeks aanslagen met granaten tegen families die bij justitie gekend zijn wegens banden met de Antwerpse drugsmaffia. Nederlandse criminologen wijzen daarbij op het verschil in stijl met drugsbendes van de oude stempel. Die laatsten probeerden zo onopvallend mogelijk te opereren, terwijl de veelal jongere bendes tegenwoordig hun boodschap per handgranaat versturen.

Hebben we nu het ergste gezien?

Allicht niet. In Nederland worden granaten sinds kort ook ingezet bij afpersingen van horecazaken. Uitbaters die niet willen betalen, riskeren dat er als drukkingsmiddel een handgranaat in een plastic zakje aan de deur van het restaurant wordt gehangen. “In mijn ogen is dat véél gevaarlijker, omdat die handgranaat daar dan een hele tijd hangt, met het risico dat bijvoorbeeld passerende kinderen die vinden en zij er het slachtoffer van worden”, aldus forensisch explosievendeskundige Jan Dalmolen.