Direct naar artikelinhoud
Nieuwsprivacy

Amsterdam overtreedt eigen privacyregels bij onderzoek naar hangjongeren

De gemeente Amsterdam heeft de wet en de eigen privacyregels overtreden door van tientallen overlastgevende jongeren in kaart te brengen hoe en met wie ze contact hebben op Facebook. Door analyses te maken van die persoonsgegevens handelde de gemeente in strijd met interne afspraken, zo blijkt uit gemeentelijke stukken die NRC met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (wob) heeft opgevraagd.

Het Vondelpark in Amsterdam, een van de parken waar de overlastgevende jongeren rondhingen.Beeld ANP

Enkele maanden geleden kwam al naar buiten dat de gemeente in 2015 een databedrijf uit Utrecht had ingehuurd om Facebook-accounts van hangjongeren uit de stadsdelen Zuid en Noord te onderzoeken. Ook al gaat het bij Facebook om openbare persoonsgegevens, het koppelen van profielen aan elkaar om vervolgens tienduizenden connecties te analyseren is wel degelijk aan privacyregels gebonden, erkent de gemeente.

Zo is het – inmiddels gestaakte – project nooit aan toezichthouder Autoriteit Persoonsgegevens voorgelegd, terwijl dat wel had gemoeten. ‘Dit hebben we niet goed gedaan’, erkent stadsdeelvoorzitter Sebastiaan Capel (D66) van Amsterdam-Zuid in NRC.

Dat stadsdeel vond dat het veel te weinig zicht had op groepen overlastgevende jongeren en hoe zij met elkaar in contact stonden. Vervolgens werd het Facebookverkeer van 128 jongeren (de ‘Vondelgroep’ en de ‘Sarphatigroep’, zo genoemd naar de stadsparken waar de jongeren rondhingen) uitgeplozen. Stadsdeel Noord koos later voor eenzelfde aanpak voor hangjongeren in de wijk Banne Buiksloot.

Voor deze vorm van datagedreven beleid had de gemeente de jongeren vooraf moeten informeren, zo blijkt uit interne gemeentelijke richtlijnen. Door ‘comments’ en ‘likes’ te onderzoeken werden ook Facebookvrienden in kaart gebracht die helemaal nog niet in beeld waren bij de gemeente als overlastgevend.

Op vragen vanuit de gemeenteraad liet waarnemend burgemeester Jozias van Aartsen eerder dit jaar weten dat de gemeente alleen geanonimiseerde accounts zou gebruiken om inzicht te krijgen in hoe hangjongeren met elkaar communiceren. Maar bij een presentatie van het ingehuurde Utrechtse databedrijf bleek dat helemaal niet het geval. NRC citeert uit een gemeentelijk document uit 2016 waaruit blijkt dat ambtenaren het niet zo nauw namen met de interne regels: ‘De Facebookpagina’s en de links tussen de pagina’s mogen wel worden onderzocht, de inhoudelijke communicatie en/of likes niet.’