Aan de U-vormige rij tafels in het smaakvol ingerichte gemeentehuis van Blaricum zitten zes vrouwen. Rechts de burgemeester, in het midden de wethouder, aan beide zijden geflankeerd door de fractievoorzitters van De Blaricumse Partij, Hart voor Blaricum, de VVD en D66. Het is dat er twee mannelijke griffiers zijn, anders was het overwicht nog groter. Hier zijn de vrouwen aan de macht.

Op deze dinsdagavond luisteren de vrouwelijke politici naar de opvattingen van de massaal toegestroomde inwoners over eilandproject Blaricum aan Zee. Of ze nou namens de kitesurfers, natuurbeschermers of buurtbewoners spreken: ze zijn allemaal betrokken bij de gemeentepolitiek. Maar dat ze in de gemeente met het hoogste aantal vrouwen in het lokale bestuur wonen, dat weten ze niet. 'Goh, wat leuk', klinkt het. En: 'Ik was me er helemaal niet van bewust.'

In het dorp in 't Gooi met zo'n tienduizend inwoners is de burgemeester dus een vrouw, net als twee van de drie wethouders. In de gemeenteraad zijn zeven van de dertien zetels voor een vrouw en hebben vier van de zeven partijen een vrouwelijke fractievoorzitter. Blaricum is daarmee de gemeenteraad met het hoogste percentage vrouwen van Nederland: 54 procent. Alleen Boxtel en Marum halen vergelijkbare aantallen met gemeenteraden die voor de helft uit mannen en de helft uit vrouwen bestaan, blijkt uit onderzoek van OneWorld. Gemiddeld is nog geen derde van het aantal raadsleden vrouw. Daarmee blijft de participatie van vrouwen in de lokale politiek ook achter bij die in de Provinciale Staten, de Tweede Kamer en het Europees Parlement.

_{Tekst gaat verder na afbeelding.}

'Toen we als nieuwe gemeentesecretaris ook een vrouw kozen, grapten we weleens dat we medelijden hadden met de enige man', zegt Joan de Zwart-Bloch, al bijna tien jaar burgemeester in Blaricum. 'Maar we kijken er niet te veel naar', zegt ze. Het gaat ook niet om één type vrouw, zegt ze. 'De vrouwen komen uit verschillende buurten. Het is een redelijk stabiele club. Ze zitten allang in de lokale politiek, sommigen zelfs dertig jaar. Er zitten een paar echte diehards bij die de lokale politiek met de paplepel hebben ingegoten gekregen. Hun grootouders of overgrootouders waren al burgemeester van Blaricum.'

Blaricummers zijn überhaupt mondig en kunnen goed voor zichzelf opkomen, signaleert de burgemeester. 'Er wonen hier geen vrouwen die vinden dat ze beter achter het fornuis zouden kunnen staan dan in de raadszaal zitten.'

De uitzonderingspositie van Blaricum doet een uitzonderlijk scoutingbeleid of in ieder geval speciale aandacht voor vrouwen in de raad vermoeden. Niets is minder waar, blijkt uit een rondgang langs de lokale partijen. De meeste bestuurders zijn zich niet bewust van het hoge aantal vrouwen. 'Het is gewoon toeval', zegt Carien Bölger-Schoenmakers van de lokale partij Hart voor Blaricum (twee vrouwen, een man).

Over het belang van evenveel vrouwen als mannen in de gemeenteraad lopen de meningen binnen de fracties uiteen. Bea Kukupessy van De Blaricumse Partij (twee vrouwen, een man) vindt dat de verdeling evenredig zou moeten zijn. Christien Dobber van de VVD (een vrouw, een man) is het daar niet mee eens. 'Ik vind het een diskwalificatie van vrouwen om te zeggen dat het 50-50 moet zijn. Het gaat om kwaliteit, niet om man of vrouw.'

Volgens Atria, kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis, maakt de aanwezigheid van vrouwen wel uit. Beleidsadviseur Zehra Sariaslan wijst erop dat gemeenteraden door de decentralisatie van de zorg nieuwe bevoegdheden hebben gekregen. 'Vrouwen werken vaak in de zorg en hebben dus veel expertise op dit gebied. Zonder die kennis weet de raad niet wat voor problemen er spelen.'

De meeste partijen zien niet dat er door de aanwezigheid van vrouwen opeens andere onderwerpen op tafel komen. Kukupessy spreekt van kleine nuanceverschillen. 'Ik denk dat vrouwen toch wat socialer zijn en misschien ook wat emotioneler. Bij onderwerpen als de Wet maatschappelijke ondersteuning en sociale woningbouw krijgen de sociale aspecten iets meer aandacht.'

Volgens Rob Bruintjes van het Democratisch Alternatief Blaricum (1 man) hebben vrouwen 'andere inzichten en verfrissende ideeën. Ze willen de inwoners niet confronteren met plannen die al zijn bedacht, maar ze van tevoren bij besluitvorming betrekken. Mannen zeggen: gaan jullie maar rustig slapen, wij doen wat goed voor u is.'

Uit het rapport Vrouwenstemmen in de raad van Atria blijkt dat veel vrouwen terughoudend zijn in het accepteren van een verkiesbare plek omdat dit lastig te combineren is met een gezin en een baan. 'Raadsvergaderingen vinden bijvoorbeeld vaak plaats op lastige tijdstippen', zegt Sariaslan. Hierdoor wachten vrouwen tot de kinderen het huis uit gaan. PvdA-lijsttrekker Daphne Rokebrand, die niet in de gemeenteraad zetelt: 'Met kleine kinderen wordt het heel moeilijk. Dan ben je een moeder die in drie spagaten moet zitten om alles in orde te krijgen met gym en ballet en voetbal.' Hoewel haar dochter al het huis uit is, heeft ze toch goed overlegd met haar man Erick van de Wouw voor ze besloot lijsttrekker te worden.

Sariaslan van Atria ziet daarnaast dat lokale politici vaak haantjesgedrag vertonen dat vrouwen kan afschrikken. 'Vrouwen zijn meer op zoek naar consensus en verbinding om de juiste beslissingen te nemen. Als ze niet serieus worden genomen als vrouw of geen onderwerp kunnen inbrengen zonder dat andere raadsleden zeggen 'daar heb je die feministe weer', ontneemt dat hun de zin om te participeren in de gemeenteraad.'

Ook bescheidenheid speelt een rol, staat in het rapport van Atria. 'Meerdere respondenten vertellen dat ze zelf vaak bescheiden zijn, soms twijfelen aan hun eigen capaciteiten en er niet van houden om zichzelf te profileren.' VVD-lijsttrekker Dobber herkent dat. 'Je moet wel je best doen om vrouwen te vinden. Ze staan niet te trappelen om de raad in te gaan. Dat is de natuur. Wij denken altijd: kunnen we dat wel, gaan we niet af? Terwijl mannen denken: waarom niet, ik stort me er gewoon in.'

Zelf hoopt ze een voorbeeld te kunnen zijn voor vrouwen die erover nadenken de gemeenteraad in te gaan. 'Ik wil laten zien dat het niet eng is, maar inspirerend.'

Een blik op de lijsten met kandidaatsraadsleden leert dat de kans bestaat dat Blaricum na de volgende verkiezingen weer hoog eindigt in het rijtje vrouwvriendelijkste gemeenteraden. Bij twee partijen staan zeven mannen en drie vrouwen in de toptien, maar bij de meeste is de verdeling gelijk of 6-4, zoals bij het CDA. Fractievoorzitter Gerard Knoop: 'Het hoeft ook niet gelijk te zijn. Het is toch geen wiskunde?'

De Partij voor de Dieren is de enige partij met meer vrouwelijke dan mannelijke kandidaat-raadsleden. Andere linkse partijen die actief naar meer vrouwen hebben gezocht, zijn er niet in geslaagd tot een gelijke verdeling te komen op de lokale kieslijsten. In totaal is 30 procent van de lokale kandidaten vrouw, zo blijkt uit onderzoek van de Volkskrant.