Studie: "Zwarte Dood niet verspreid door ratten, maar door mensen"
Ratten waren niet schuldig aan de verspreiding van de pest in de veertiende eeuw, maar mensen. Dat beweert althans een nieuwe studie die gepubliceerd is in Proceedings of the National Academy of Science.
Algemeen wordt aangenomen dat ratten en hun vlooien van de veertiende tot de negentiende een reeks epidemieën hebben veroorzaakt. Maar volgens een onderzoeksteam van de universiteiten van Oslo en Ferrara was de eerste, de Zwarte Dood, "grotendeels toe te schrijven aan menselijke vlooien en lichaamsluizen".
De Zwarte Dood eiste tussen 1347 en 1351 naar schatting 25 miljoen mensenlevens, meer dan een derde van de Europese bevolking.
Simulaties
Op basis van sterftecijfers in negen Europese steden hebben de onderzoekers modellen van de verspreiding van de epidemie geconstrueerd. Daarna maakten ze simulaties van uitbraken in elk van die steden, op basis van drie modellen waarbij de ziekte verspreid werd door ratten, via de lucht of door vlooien en luizen die leefden op mensen en hun kleding.
In zeven van de negen bestudeerde steden kwam het laatste model het best overeen met het patroon van de uitbraak.
De modellen toonden aan hoe snel de ziekte zich verspreidde en hoeveel mensen getroffen werden. "De pest zou zich waarschijnlijk niet zo snel verspreid hebben als de ziekte werd overgebracht door ratten", zeggen de onderzoekers.
Geschiedkundig belang
De studie is voornamelijk van historisch belang, maar volgens de onderzoekers is een beter begrip van de verspreiding van epidemieën ook cruciaal om grote sterfte in de toekomst te beperken. De pest is nog niet volledig uitgeroeid en komt nog voor in sommige landen in Azië, Afrika en Amerika. Daar overleeft de ziekte vooral door besmette knaagdieren.
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) werden tussen 2010 en 2015 wereldwijd 3.248 gevallen gemeld, waarvan 584 overlijdens.
"Onze studie suggereert dat hygiëne uiterst belangrijjk is om een verspreiding in de toekomst te voorkomen", stellen de onderzoekers. "En als je ziek bent, kom je best niet in contact met veel mensen. Als je ziek bent, blijf dan thuis."