Hubble maakt unieke close-up van oeroud sterrenstelsel
De telescoop Hubble heeft een nooit eerder geziene close-up gemaakt van een van de oudst gekende sterrenstelsels in het universum. Het sterrenstelsel dateert van zo'n 500 miljoen jaar na de oerknal.
Afstand en ouderdom zijn in de astronomie aan elkaar gelinkt. Omdat de verplaatsing van licht in de grote uitgestrektheid van het heelal tijd kost, zien we het sterrenstelsel nu zoals het meer dan 13 miljard jaar geleden was.
Dergelijke objecten zijn meestal te zien als een minuscuul rood puntje, zelfs door de meest krachtige telescopen. Maar dit beeld werd vergroot en uitgerekt door een sterk zwaartekrachtveld, waardoor ongeziene details onthuld worden.
Dit effect ontstaat wanneer een massief object, zoals een sterrenstelsel of een zwart gat, tussen de bron van het licht en de waarnemer staat en het licht rond dat object afbuigt. Dit creëert een soort kosmische zoomlens, waarbij het beeld van het sterrenstelsel in de achtergrond vergroot wordt.
Bron, waarnemer en het tussenliggende object moeten zich hiervoor wel op één lijn bevinden. Het beeld had met andere woorden nooit gemaakt kunnen worden zonder een grote dosis geluk.
Schijf
De analyse van het beeld werd voorgesteld op een bijeenkomst van de American Astronomical Society in Washington. Het oude sterrenstelsel is relatief klein: ongeveer een honderdste van de massa van de Melkweg. Mogelijk is dat typerend voor de sterrenstelsels die kort na de oerknal ontstonden.
De details die de opname toont, kunnen helpen om theorieën over de evolutie van sterrenstelsels te testen. Een sleutelvraag voor astronomen is bijvoorbeeld waarom de meeste sterrenstelsels de vorm van een platte schijf hebben. Uit computersimulaties blijkt dat dergelijke galactische schijven er mogelijk al waren in sterrenstelsels die tot 600 miljoen jaar na de oerknal ontstonden. Het stelsel dat door Hubble ontdekt is, is dus mogelijk een van de eerste die een schijfvorm had.