‘Simpsons’-bedenker brengt geflipte sprookjeswereld naar Netflix

Als Matt Groening een nieuwe reeks lanceert, dan wil de hele wereld weten hoe geel en grappig zijn nieuwe personages zijn. Dit is immers de man die met The Simpsons bijna dertig jaar na de première nog elke dag tv-geschiedenis schrijft als de langst lopende tv-reeks ter wereld. De serie, die boordevol referenties naar de Amerikaanse popcultuur en actualiteit zit, groeide uit tot een monument.

Met de absurde scifireeks Futurama, waarvan het eerste seizoen intussen ook al bijna twintig jaar oud is, richtte Groening zich op een ouder publiek en mocht de humor wat stouter. Futurama speelt dan wel in de jaren 3000, het is ook messcherpe satire die ook onze tijd genadeloos over zijn knie legt.

Nu zoekt Groening het in een vaag-middeleeuws, magisch koninkrijk dat Dreamland heet. En opvallend: hij gaat voor het eerst in zee met de streamingdienst Netflix.

Waarom kiest Matt Groening voor Netflix en niet voor Fox?

Minder gedoe, meer creatieve vrijheid: zo kun je het samenvatten. Alle tien afleveringen van het eerste seizoen staan integraal op Netflix en daardoor kon Groening verhalen met langere spanningsbogen maken, meer zoals in een film. ‘Netflix heeft ons van bij het begin heel hard gesteund – en dat is ongewoon in de tv-geschiedenis’, zei hij in Variety.

Groening weet waarover hij spreekt: hij heeft altijd al een haat-liefdeverhouding gehad met Fox, de thuisbasis van The Simpsons en Futurama. Dat Groening zusterzender Fox News in The Simpsons geregeld op de korrel neemt voor zijn rechtse berichtgeving, kunnen ze bij Fox Entertainment soms moeilijk slikken. Na een grap waarin Fox News ‘de nummer één bij racisten’ werd genoemd, werd Groening zelfs even door de top van Fox op het matje geroepen. Groening liet zich niet intimideren, ook niet toen Fox-eigenaar Rupert Murdoch na de zoveelste grap over zijn nieuwszender dreigde met gerechtelijke stappen. ‘We deden het af als blufpoker, we dachten nooit dat Rupert Murdoch Fox zou betalen om zichzelf te vervolgen’, reageerde Groening op de Amerikaanse nationale publieke radio. Dat The Simpsons geweldig populair was en is, is natuurlijk ook een reden om de makers van The Simpsons toch te ontzien.

Dan kon Futurama bij Fox op minder genade rekenen. Deze bijzonder grappige scifireeks over een pizzabezorger die per ongelijk wordt ingevroren en pas duizend jaar later ontwaakt, werd een culthit, maar geen commercieel succes van het kaliber van The Simpsons. ‘Bij Fox vonden ze Futurama zo vreselijk dat ze de reeks om zeven uur ’s avonds op zondag programmeerden en dan de slogan van hun zender “De pret begint om acht uur” maakten’, zei Groening niet zonder enig sarcasme in Variety. Uiteindelijk werd Futurama stopgezet na vier seizoenen. Er kwamen nog vier films die tot een vijfde seizoen werden verknipt, maar daarna had Fox er echt helemaal genoeg van. Voor Comedy Central mocht Groening uiteindelijk, tot grote vreugde van de fans, nog twee nieuwe seizoenen maken.

Maar nu is er dus ‘Disenchantment’, een sprookjesreeks. Iets voor het hele gezin dus, zoals ‘The Simpsons’?

Niet echt: daarvoor is er iets te veel seks en geweld in deze geflipte sprookjeswereld waarin kabouters de ogen van reuzen doorboren, elfen elkaar ophangen aan een boom als ze ondeugend zijn, feeën met rokershoest zichzelf prostitueren en prinsen zich al eens verliezen in een gangbang met walrussen. Denk eerder Game of Thrones (er is overigens ook een IJzeren Troon in Dreamland), maar dan mét grappen en in de herkenbare tekenstijl van The Simpsons.

De hoofdrol is voor prinses Bean, die in de eerste aflevering meteen haar truitje uittrekt (al valt er geen tepel te zien). Feministe, drankorgel, gokker en kroegvechter: Bean is het allemaal. Wanneer haar vader haar tot een verstandshuwelijk met een aartsdomme prins wil dwingen, vlucht ze weg, want dat doen vrijgevochten vrouwen dan. Tijdens haar vlucht neemt ze bijzonder volk mee: een kettingrokende demon die Luci heet en een sullige elf, Elfo, die de gemaakte vrolijkheid van zijn elfenwereld kotsbeu is – ‘Zingen tijdens je werk is geen geluk, het is een psychiatrische aandoening’, vindt hij.

Zijn er ook Trumpgrappen?

Uiteraard: de vader van prinses Bean, koning Zog, is niet toevallig een dominante, egocentrische, briesende, roodharige leider. Zijn afstandelijke vrouw, Oona, is een angstaanjagende mix van een vleermuis, Morticia uit The Addams Family en Melania Trump.

Gaat Groening met deze reeks ook tv-geschiedenis schrijven?

Daarvoor zijn sommige scènes te langdradig en sommige grappen te voorspelbaar. Het verhaal waaiert breed uit over de afleveringen – en dat zijn we minder gewend van Groening, die vooral sterk is in de korte en krachtige verhalen van de sitcom.

Visueel schakelt Groening wel een versnelling hoger met Disenchantment: de landschappen en werelden zien er geweldig uit en werden met veel diepte en details tot leven gewekt. Of het nu grappige uithangborden van winkels (‘Just leeches’) zijn of een vliegend paard dat plots opduikt tussen meeuwen: er valt wel altijd iets te ontdekken.

De hoofdpersonages zijn charmant en vaak geestig, maar de reeks is minder scherp en absurd dan gehoopt. Maar ook Futurama en The Simpsons hadden enige tijd nodig om op volle (grap)kracht te komen. Het kan dus nog. ‘Wat is dat rare gevoel dat ik niet wil wegdrinken?’ vraagt Bean in de eerste aflevering. ‘Hoop’, antwoordt Elfo. Daar drinken we op.