Zuhal Demir wil racisme indijken: het is hoog tijd voor positieve acties

De negatieve reacties op haar verkiezing tot Miss België hebben pijn gedaan. Dat zei Angeline Flor Pua op Radio 1 en in het VTM-Nieuws. De nieuwe miss is van Filipijnse afkomst, maar geboren en getogen in Antwerpen.

Politici en anderen distantieerden zich en staken Angeline een hart onder de riem. Volgens staatssecretaris voor Gelijke Kansen Zuhal Demir (N-VA) overtroffen deze commentaren zelfs de negatieve reacties in veelvoud. De staatssecretaris zei op Radio 1 ook dat ze bij de rentree na haar zwangerschapsverlof uitpakt met een interfederaal actieplan tegen racisme en discriminatie.

Vermag zo’n plan iets tegen de ‘bagger’ op sociale media en in de werkelijke wereld? Wat moet er dan in staan?

“Het is in ieder geval niet voldoende om als politicus verontwaardigd te doen bij elk racistisch incident op sociale media. Want geef toe: dit is niet de eerste keer”, zegt publicist Youssef Kobo. “Om het half jaar ontstaat er zo’n relletje: afgelopen zomer nog toen de 15-jarige Belg Ramzi verongelukte, en recent met het kerstekind dat in Oostenrijk geboren werd en wiens moeder een hoofddoek droeg. Alleen dán verontwaardigd zijn, zet geen zoden aan de dijk. Politici moeten in eigen boezem durven kijken. Zij voeden teveel het wij-zij-denken en de polarisatie.”

Affiche

“De overheid moet duidelijk maken dat de strijd tegen het racisme haar menens is. Nu doen incidenten zich voor in een vacuüm”, vindt Landry Mawungu, directeur van het Minderhedenforum. “We hebben wel een antiracismewetgeving, en het is goed dat die juridische basis er is. Maar we moeten een stap verder durven te gaan en uitpakken met een proactief en positief verhaal over mensen met een migratie-achtergrond.”

Vorig jaar trok de Vlaamse overheid nog een affiche van een ambtenaar met een hoofddoek in, toen die racistische commentaren uitlokte. “Zulke signalen zijn natuurlijk ongelukkig”, zegt Mawungu. “Een antiracismeplan is een belangrijke eerste stap, waarbij de overheid de brede samenleving aanspreekt om samen de strijd tegen racisme en vooroordelen aan te gaan.”

Stok en wortel

Zijn voorganger Wouter Van Bellingen onderneemt dat nu al op Vlaams niveau. In het raam van het Vlaams Integratiepact brengt hij allerlei mensen uit het middenveld samen.

“Ik heb me vroeger vaak genoeg geërgerd aan racistische uitingen, en ik neem daar geen woord van terug”, zegt hij. “Maar ik heb besloten dat ik deel wil uitmaken van de oplossing. Want er moet natuurlijk een stok zijn, om te slaan als het nodig is. Maar er moet ook een wortel zijn die ons als samenleving vooruithelpt.”

“Ik wil, zoals Martin Luther King het zei, een betere wereld creëren voor onze kinderen, zodat iedereen die kan en wil bijdragen aan die wereld, dat ook zonder tegenkantingen kan doen.”

Brussel geeft voorbeeld

Brussel heeft vorig jaar een affichecampagne gevoerd tegen racisme en samengewerkt met de vakbonden, om het thema bespreekbaar te maken in overlegorganen en op de werkvloer. “Bovendien hebben we vorig jaar al besloten om mystery calls bij sollicitaties toe te laten, om discriminatie op de arbeidsmarkt te counteren”, zegt Brussels staatssecretaris Bianca Debaets (CD&V). “Ik ben blij dat de federale overheid nu besloten heeft om dit voorbeeld te volgen.”

Debaets neemt het ook op voor Unia, het soms belaagde centrum voor gelijke kansen. “We moeten de onafhankelijke rol van Unia in de strijd tegen racisme en discriminatie durven erkennen. Slachtoffers kunnen er steun en juridische begeleiding krijgen. Nu doet men vaak, uit een bepaalde hoek, niets anders dan Unia ondergraven. Dat sterkt de racisten nog. En als men vindt dat Unia zijn rol niet goed opneemt, moet men maar een degelijk plan op tafel leggen om beter te doen.”

Positieve actie

Bij Unia zelf zijn ze alvast vol verwachting over het aangekondigde interfederale actieplan. “België had dit in 2001 al beloofd. We zijn blij dat de staatssecretaris het nu aankondigt”, zegt directeur Els Keytsman.

“Uit al onze jaarverslagen en rapporten blijkt dat racisme en discriminatie zich overal voordoen: op het domein van onderwijs, werk, huisvesting, sport, vrije tijd. We zijn blij met de praktijktests die federaal minister van Werk Kris Peeters heeft aangekondigd, maar het belangt dus alle ministers aan.”

Keytsman vermoedt dat het actieplan onder meer ruimte zal maken voor positieve actie, waarbij het mogelijk wordt om bepaalde groepen tijdelijk voorrang te geven voor bepaalde jobs. “Ik denk nu aan een grootbank die ons vroeg of ze een deel van de vakantiejobs mocht voorbehouden voor Brusselse jongeren met een migratie-achtergrond. Wij moesten dat negatief adviseren, omdat het in strijd is met de huidige wetgeving. Ook de VUB, die een aantal leerstoelen wilde voorbehouden voor gevluchte academici, kreeg van ons een negatief advies. Jammer, want als tijdelijke maatregel wel heel zinvol.”