Veel enthousiasme over vernieuwde voedingsdriehoek (behalve bij de industrie)
Na jaren van onderzoek en discussie is de nieuwe voedingsdriehoek voorgesteld. Plantaardige en pure producten krijgen daarin een prominentere plek dan dierlijke en bewerkte middelen. “Eindelijk krijgt onze gezondheid voorrang op de economie.”
Complex, achterhaald, partijdig. De “actieve voedingsdriehoek” wordt al jaren, en in sommige kringen zelfs al decennia, bekritiseerd. Ook het Vlaams Instituut Gezond Leven wist dat een update hoognodig was. "Maar we wilden dit grondig aanpakken", verklaart specialiste Loes Neven de lange aanloop naar de opvolger van de driehoek.
Het opvallendste verschil volgens haar: de vernieuwde driehoek staat, in tegenstelling tot de vorige, op zijn kop. “De voedingsmiddelen staan niet langer gerangschikt volgens de voedingsstoffen die ze aanbrengen, maar wel volgens hun effect op onze gezondheid." Vroeger stonden rood vlees, gevogelte, eieren, vis, peulvruchten en noten bijvoorbeeld allemaal in dezelfde groep van eiwitrijke producten. In het nieuwe model worden ze uit elkaar gehaald.
Noten en peulvruchten belanden zo bovenaan in een donkergroene zone met de allerbelangrijkste voedingsmiddelen – ook groente en fruit staan hier, samen met de volle granen en plantaardige olie. Aangeraden wordt om deze middelen zoveel mogelijk te eten, omdat we hier de grootste gezondheidsvoordelen uithalen. Vervolgens kan er aangevuld worden met een beperkt aantal dierlijke producten uit de lichtgroene zone, als gevogelte, eieren en vis.
Noten en peulvruchten belanden bovenaan in een donkergroene zone met de allerbelangrijkste voedingsmiddelen
Rood vlees staat in de nieuwe driehoek helemaal onderaan, in het oranje. Er wordt ook een onderscheid gemaakt met bereide vleeswaren als salami en filet de sax. Die worden als 'ultrabewerkt' en onnodig beschouwd en staan daarom buiten de driehoek, in een rode bol, met frisdrank, alcohol en gefrituurd eten. "We wilden het slechte benoemen", zegt Neven, die ook aanhaalt dat de beweegbalk uit het vorige model uitgewerkt is tot een aparte bewegingsdriehoek. Die problematiseert het lange stilzitten en geeft duidelijk aan hoe de Vlaming dagelijks dan wel wekelijks in actie moet komen.
Te negatief
“Eindelijk krijgt onze gezondheid voorrang op onze economie.” Voedingsexpert Patrick Mullie (Erasmushogeschool) is opgetogen over de nieuwe voedingsdriehoek. “Als elf miljoen landgenoten deze adviezen ter harte nemen, dan gaat onze gezondheid er zeker op vooruit." Hetzelfde kan niet worden gezegd over de voedingseconomie. "Producten met grote winstmarges als frisdrank en fastfood worden immers expliciet afgeraden, en producten met een lage winstmarges, als groente en fruit, gepromoot. Volgens mij is dit een zware dag voor de voedingsindustrie."
De misnoegde reacties van onder meer Fevia (de federatie van de voedingsindustrie), Fenavian (de federatie van vleeswarenmakers) en de Boerenbond bleven dan ook niet lang uit. “We werden niet betrokken”, klaagden ze in hun communiqués. En ook: “Onze producten worden te negatief benaderd” of “De nieuwe driehoek zaait onrust en verwarring”.
'Volgens mij is dit een zware dag voor de voedingsindustrie'
Bij het Instituut hadden ze die reacties wel verwacht. Nadat ze de driehoek ontwikkelden, legden ze naast burgers ook verschillende stakeholders het model voor. "Het was toen al duidelijk dat de industrie zich niet kon vinden in de positie van sommige producten." Neven vindt het logisch dat de sector aan de zijlijn stond. "Onze adviezen moeten onafhankelijk tot stand komen."
Goeroes
Professor Mullie is blij dat er ook komaf wordt gemaakt met de praatjes van voedingsgoeroes. “Dat we geen koolhydraten mogen eten, is onzin. Aardappelen, brood en pasta staan in de groene zone.” Bestsellerauteur Pascale Naessens voelt zich niet aangesproken. "Voor mij is de driehoek een overwinning. Ik zie mijn dieet met veel groente, fruit en peulvruchten hierin weerspiegeld." Brood en aardappelen had ze liever niet zo hoog in de driehoek gezien, geeft ze toe. "Maar dat is een kwestie van Vlaams cultureel erfgoed. Die durven ze er niet uithalen."
'Voor mij is de driehoek een overwinning. Ik zie mijn dieet met veel groente, fruit en peulvruchten hierin weerspiegeld'
Ook al krijgt de driehoek veel lof, volgens velen blijft het vooralsnog hoofdzakelijk theorie. "Nu zijn daden nodig", klinkt het. Of met de woorden van Mullie: "Frisdrank mag dan in een alarmerend rood bolletje op een tekening staan. Dat verandert weinig als je weet dat er nog frisdrankautomaten op speelplaatsen staan."
Loes Neven erkent dat. De driehoek is geen magische formule. "Overheden moeten uitzoeken of taksen op ongezonde voeding een effect hebben. Ook de etiketten moeten worden herbekeken. Veel Vlamingen hebben geen boodschap aan de hoeveelheid koolhydraten of suikers op verpakkingen."