'JFK-files' bijna openbaar: dit zijn de grootste complottheorieën

Er zijn volgens Amerikaanse media nog zo'n 3.000 documenten die niet eerder openbaar zijn gemaakt. Experts speculeren al weken over de vraag of dat nu alsnog gaat gebeuren. President Donald Trump kan publicatie voorkomen, maar het is de vraag of hij daartoe bereid is.

De maffia, Cubanen, de KGB en zelfs vicepresident Johnson duiken ondertussen al sinds de moord op in samenzweringstheorieën. Oswald stierf zelf twee dagen na Kennedy, nadat hij was neergeschoten door nachtclubeigenaar Jack Ruby.

"Minstens twee schutters"

Oswald handelde volgens de officiële versie alleen, een theorie die in 1964 als waarheid werd bevestigd door de presidentiële Warren-commissie die de moord onderzocht. Toch blijven de complottheorieën bestaan en telkens opnieuw opduiken, met als voornaamste beginpunt dat Oswald niet alleen gehandeld kán hebben en dat er minstens twee schutters aanwezig geweest moeten zijn. Het traject van de afgevuurde kogels komt volgens de complotdenkers niet overeen met de officiële feiten.

Kennedy werd op 22 november 1963 neergeschoten toen hij met zijn limousine voorbij het Texas School Book Depository in Dallas reed, waar Oswald verscholen zat en vanaf de vijfde verdieping op de president schoot. Een schot in het hoofd werd Kennedy fataal.

1. De CIA

Dat de Warren-commissie zo snel met de officiële versie van de feiten kwam, wijst er volgens de eerste complottheorie op dat er een samenzwering gaande was die tot in de hoogste regionen van de Amerikaanse geheime diensten reikte.

Daarbij komt dan ook al snel de CIA in beeld. Want was het niet Kennedy die het plan om Cuba binnen te vallen in de Varkensbaai in april 1961 had laten mislukken? Rechtse Cubaanse ballingen hadden met behulp van de CIA een groots invasieplan uitgedacht onder president Eisenhower, maar het was diens opvolger Kennedy die de plannen uiteindelijk moest goedkeuren. 

De Democraat weigerde echter Amerikaanse vliegtuigen en troepen in te zetten, uit vrees voor vergelding van de Sovjet-Unie als het te veel zou opvallen dat de VS betrokken waren bij de invasie.

De invasie van de Varkensbaai mislukte dan ook, omdat het Cubaanse leger veel te sterk bleek voor de ballingen alleen. Er vielen slechts 1.300 van hen Cuba binnen, waarvan er 90 werden gedood en bijna 1.200 gevangen werden genomen.

Wilde de CIA dan ook wraak op Kennedy?

2. De maffia

Kennedy benoemde bij zijn aantreden zijn broer Robert tot minister van Justitie, die al snel werk maakte van de bestrijding van de maffia. Verschillende toplui uit de Italiaanse maffia werden door Robert Kennedy zwaar aangepakt, met de volle steun van zijn broer.

Ook Jack Ruby, de nachtclubeigenaar die Lee Harvey Oswald twee dagen na de moord doodschoot, zou banden gehad hebben met de maffia. Wilde Ruby Oswald voor alle veiligheid het zwijgen opleggen? En Ruby zelf stierf - volgens de complotdenkers niet geheel toevallig - in 1967 in afwachting van zijn proces.

Ook Robert Kennedy zelf werd bovendien vermoord, vijf jaar na zijn broer, door een Palestijnse immigrant. Maar ook hier sloegen al snel de complotdenkers toe. Want wat deed Jim Braden in het Ambassador Hotel in Los Angeles, waar Kennedy werd neergeschoten? Braden, een veroordeelde crimineel met banden in het maffiamilieu, was ook na de moord op JFK kort aangehouden omdat hij zich verdacht gedragen zou hebben in een gebouw tegenover het schoolboekenmagazijn vanwaaruit Kennedy werd vermoord.

Of wat te denken van foto's van in het Ambassador Hotel net voor de moord, met daarop CIA-agenten die ook bij de invasie van de Varkensbaai betrokken waren?

3. Lyndon B. Johnson

Wereldberoemd is de foto van de Amerikaanse vicepresident Lyndon B. Johnson - LBJ - die in het vliegtuig de eed aflegt als de nieuwe president van de VS. Naast hem staat Kennedy's weduwe Jacky, nog volledig in shock door de gebeurtenissen.

Als president kon Johnson - die 'toevallig' zelf uit Texas kwam - de macht naar zich toetrekken die hij als vicepresident nooit had. Ook de macht om een onderzoek naar zijn betrokkenheid te dwarsbomen.

4. Jacqueline Kennedy

Kennedy's weduwe gaat volgens een theorie trouwens zelf ook niet vrijuit. Want waarom verliet ze net na het fatale schot op haar echtgenoot haar zitplaats in de limousine en kroop ze naar de achterkant van de auto? Wilde ze iets verbergen?

Jacky Kennedy zelf beweerde altijd niet meer te weten waarom ze naar achteren kroop. Een creatieve interpretatie van de Zapruder-film - het meest duidelijke filmmateriaal van de moordaanslag - zegt dat Kennedy's echtgenote zelf een wapen in haar handen had dat ze probeerde te verstoppen.

5. De KGB

Lee Harvey Oswald woonde twee jaar in de Sovjet-Unie, en trouwde er met Marina Proesakova, met wie hij twee kinderen kreeg. Bovendien las Oswald het communistische blad 'The Worker' en sprak hij best een mondje Russisch.

Is het dan zo ver gezocht dat Oswald zijn opdracht uit de toenmalige Sovjet-Unie kreeg van de geheime dienst KGB?

6. De man met de paraplu

Dat geen enkele theorie te gek is bewijst ook de zaak van de 'man met de paraplu'. Het regende niet op 22 november 1963. Dus waarom liep daar een man met een paraplu? En vooral, waarom deed hij hem open net voor de president werd neergeschoten? Was het een teken voor Oswald? Of was de paraplu een wapen?

Volgens een van de theorieën werd de paraplu gebruikt als symbool voor Kennedy, zo dat die zou weten waarom hij vermoord werd. De paraplu staat daarbij symbool voor Kennedy's weigering de Cubaanse ballingen bescherming te bieden via luchtsteun voor hun invasie van de Varkensbaai. De term 'umbrella of air support' werd daarvoor in die tijd gebruikt.

De officiële verklaring klinkt helemaal anders, maar daarom niet minder gek. De paraplu behoorde toe aan Louie Steven Witt, die in 1978 getuigde voor het Amerikaanse Congres om uit te leggen dat hij slechts een onschuldig symbolisch grapje wilde uithalen met Kennedy. Witt bracht zelfs de paraplu in kwestie mee om te tonen dat het geen wapen was.

Wat hij Kennedy had willen duidelijk maken, was dat hij het niet eens was met de steun die de vader van de president, Joseph P. Kennedy Sr., aan de Britse premier Neville Chamberlain had gegeven in zijn politiek tegenover de nazi's in de jaren '30. Kennedy senior was toen ambassadeur van de VS in Londen. Chamberlain stond bekend als iemand die vaak met een paraplu rondliep.

"Iemand had me ooit verteld dat de paraplu een gevoelig punt was in de Kennedy-familie", verklaarde Witt. "Ik, als conservatief, wilde Kennedy, die ik in het progressieve kamp plaatste, gewoon een beetje pesten. Maar ik had er meteen spijt van, dat ik daar stond met die stomme paraplu. Als het Guinness Book of World Records een categorie zou hebben voor het meest foute ding doen op het meest foute moment op de meest foute plaats, zou ik sowieso winnen."

7. Aliens

Geen samenzweringstheorie compleet zonder aliens. In 2011 vrijgegeven documenten toonden aan dat Kennedy amper tien dagen voor zijn dood aan het hoofd van de CIA informatie over het Amerikaanse onderzoek naar aliens had opgevraagd.

Werd de president vermoord omdat hij op het punt stond de informatie over buitenaards leven te weten te komen? En door wie? Door de CIA? Of waren het de aliens zelf die niet wilden dat Kennedy te diep in hun geheime leven zou graven?