“Gisteren kregen we nog de melding van een erkende vluchteling in België”, vertelt Ina Vandenberghe, adjunct-directeur van migratiecentrum Myria. “Na maanden wachten verkreeg hij een visum voor gezinshereniging voor zijn vrouw en twee minderjarige kinderen. Sinds januari staan zijn gezinsleden op de Belgische evacuatielijst, maar sindsdien is het opnieuw wachten. Israël antwoordde niet. We vernamen nu dat één dochtertje vorige week in Gaza is omgekomen.”

Donderdag maakte minister van Ontwikkelingssamenwerking Caroline Gennez (Vooruit) bekend dat de 33-jarige Abdallah Nabhan, een medewerker van het Belgische ontwikkelingsagentschap Enabel, en zijn zevenjarige zoon Jamal waren omgekomen bij een Israëlisch bombardement op Rafah. Dat gebeurde in de nacht van woensdag op donderdag. Naast Nabhan en zijn zoon stierven ook de 65-jarige vader van de man, zijn 35-jarige broer en zijn zesjarige nicht. De echtgenote van Nabhan ligt in kritieke toestand in het ziekenhuis. De twee andere kinderen van het koppel raakten lichtgewond.

Nabhan stond al vier maanden op de Belgische evacuatielijst, samen met 27 van zijn Enabel-collega’s en familieleden in Gaza. Volgens premier Alexander De Croo (Open VLD) treft Israël dus “tweemaal schuld”. Voor het bombardement dat aan Nabhan het leven kostte, en omdat de Israëlische autoriteiten geen akkoord gaven voor zijn evacuatie.

Evacuatielijst

Evacueren uit Gaza is niet evident en loopt al sinds het begin van de oorlog uitzonderlijk moeilijk. Gaza kan enkel verlaten worden via de grenspost met Egypte in Rafah. Daarvoor moet zowel Egypte als Israël zijn fiat geven. De Belgische autoriteiten sturen beide landen een lijst met mensen die zij willen evacueren, en vervolgens is het wachten.

Het lijkt erop dat vooral Israël vlotte evacuaties tegenhoudt. “We begrijpen dat Buitenlandse Zaken inspanningen doet om akkoorden te krijgen van Israël, maar dat die akkoorden mondjesmaat worden gegeven. Namen die geweigerd worden, zouden niet worden gemotiveerd. Voor sommige personen komt er ook geen antwoord”, zegt Ina Vandenberghe.

Aan Israëlische kant verloopt de procedure via COGAT (Coordinator on Government Activities in the Territories). Die defensie-eenheid is verantwoordelijk voor de coördinatie van militaire en civiele zaken in de bezette Palestijnse gebieden, waar de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever onder vallen. Buitenlandse Zaken dringt in een reactie aan “op een snelle afhandeling van de ingediende verzoeken”. “De FOD Buitenlandse Zaken blijft volledig gemobiliseerd zodat zo veel mogelijk Belgen en rechthebbenden die nog vastzitten in de Gazastrook de regio kunnen verlaten.” Minister van Buitenlandse zaken Hadja Lahbib (MR) heeft na de aanval de ambassadeur van Israël op het matje geroepen. Daarbij heeft ze opnieuw aangedrongen op een snellere goedkeuring van de Belgische evacuatielijsten.

Titanenwerk

Het is al een titanenwerk om op de Belgische evacuatielijst terecht te komen. De regering bepaalt welke categorieën in aanmerking komen en Buitenlandse Zaken beoordeelt elk dossier. Belgen in Gaza hebben automatisch recht op evacuatie. Daarnaast zijn er een aantal rechthebbenden, zoals de Palestijnse medewerkers van Enabel en hun familie. Zij hebben via hun werk een nauwe band met België en kunnen zo een visum krijgen. Ook partners en minderjarige kinderen van een Belg of een erkende vluchteling in België komen in aanmerking.

Erkende vluchtelingen moeten voor de moeilijke evacuatieprocedure eerst nog een visum voor gezinshereniging bekomen. Visumaanvragen voor gezinshereniging met een partner of kind kunnen nu uitzonderlijk wel via mail gebeuren. De Belgische diplomatieke posten in Egypte en Jeruzalem zijn al maanden druk bezig om de binnenkomende aanvragen te verwerken.

Voor andere gezins- of familieleden is in principe geen evacuatie mogelijk. Voor ouders, volwassen kinderen of andere familieleden bestaat er in bepaalde omstandigheden een uitzonderingsprocedure via een humanitair visum. Maar momenteel kan je vanuit Gaza zulke visa niet aanvragen. Die aanvraag moet in persoon gebeuren op een Belgische diplomatieke post. Voor wie in Gaza vastzit, is dat onmogelijk. En zelfs voor wie Gaza heeft kunnen verlaten en zich persoonlijk kan aandienen, moet tot zes maanden wachten voor een eerste afspraak op de Belgische ambassade in Egypte.

“We beseffen dat dit gevoelige materie is en op het hoogste politieke en diplomatieke niveau speelt,” zegt Vandenberghe. Toch vraagt Myria meer flexibiliteit over wie op de Belgische evacuatielijst komt. Het migratiecentrum hoopt ook dat een humanitair visum aanvragen vanuit Gaza mogelijk wordt.

Lees ook

 Belgen op de vlucht uit Gaza: ‘Auto’s worden via de lucht aangevallen, hoe raak ik dan veilig aan de grens?’