Direct naar artikelinhoud
Visafraude

Nog steeds grote onduidelijkheid over tussenpersonen bij humanitaire visa

Voormalig staatssecretaris Theo Francken (N-VA).Beeld EPA

In minstens vier gemeenten werden via private tussenpersonen humanitaire visa verstrekt aan Syrische christenen. Behalve over Mechelen en Aalst gaat het over Kraainem en Scherpenheuvel. Ook een oud-rector van de universiteit van Louvain-la-Neuve (UCL) heeft lijsten met namen overgemaakt.

en

Er blijft grote onduidelijkheid over de tussenpersonen met wie het kabinet van voormalig staatssecretaris Francken samenwerkte om vast te leggen wie een humanitair visum kon krijgen. Nadat hij in 2015 een eerste reddingsoperatie had opgezet om bedreigde christenen uit het Midden-Oosten naar ons land te halen, kwamen meerdere mensen bij hem aankloppen om een soortgelijk project op te zetten, verduidelijkte hij op een nieuwjaarsreceptie in zijn thuisgemeente Lubbeek.

Behalve over een aantal christelijke organisaties zoals Sant’ Egidio ging het over verscheidene privépersonen. “Zij selecteerden mensen, waarna die lijst bij mij terechtkwam”, zegt Francken. 

In 2018 ging het om een 30-tal lijsten, waarbij sommige tussenpersonen meerdere lijsten indienden, vernam de redactie. Een van de actiefste onder hen was het Mechelse N-VA-gemeenteraadslid Melikan Kucam: hij zou de hand hebben gehad in zes of zeven lijsten, goed voor in totaal 220 humanitaire visa op een totaal van 677.

‘Iedereen werd op dezelfde manier behandeld, er was dus geen sprake van een zogezegde vipbehandeling van de mensen van Kucam’
Theo Francken

Door zijn goede vertrouwensbanden met de Syrische gemeenschap in Mechelen en met een medewerker op het kabinet van Francken was Kucam de man die kon beslissen wie op de lijst belandde en zo in aanmerking kwam voor een humanitair visum. Hij zou daarbij forse bedragen hebben geïnd van mensen die hun plaats op de lijst afkochten. 

Maar, zo benadrukt Francken, zijn N-VA-lidmaatschap had niets te maken met de uitreiking van de visa. “Iedereen werd op dezelfde manier behandeld, er was dus geen sprake van een zogezegde vipbehandeling van de mensen van Kucam.”

De procedure verliep volgens Francken overal op dezelfde manier. “De voorwaarde was telkens dat het een tussenpersoon uit de kerkgemeenschap moest zijn.” Het was volgens hem onmogelijk om met erkende organisaties te werken, omdat die toen niet actief waren in Aleppo – de situatie was er te onveilig.

N-VA ook in Aalst in het vizier

Vorige week werd na graafwerk van De Morgen duidelijk dat ook in Aalst zo’n twaalf oosterse christenen een humanitair visum hadden gekregen via een politieke connectie met N-VA. Het was schepen Karim Van Overmeire die de nodige contacten legde tussen het kabinet en Konstantin Al Chammas, de voorman van de groep christenen uit de Denderstad. Al Chammas benadrukt dat hij zich niet verrijkte bij het opmaken van namenlijsten.

Minister Maggie De Block (Open Vld), die de bevoegdheden van Francken overnam na het vertrek van de N-VA uit de regering, zei vrijdag voor de camera’s van VTM en VRT dat Mechelen en Aalst ‘voorlopig’ de enige waren waar N-VA-mandatarissen een rol speelden in het verhaal. 

“Ik ben het helemaal niet eens dat ze zegt dat die eraan verdiend zouden hebben”, reageerde Francken op VTM Nieuws. Afgelopen weekend herhaalde hij op Twitter dat er in Aalst geen geld betaald is voor visa. “Waar is bewijs van afpersing van groep Aalst?”, vroeg hij. Volgens De Blocks woordvoerder Florent Baudewyns had ze echter nergens geïnsinueerd dat er in Aalst sprake zou zijn van afpersing of ongeoorloofde betalingen. “Ze had het enkel over tussenpersonen met politieke connecties.” De verwarring lijkt het gevolg van een andere interpretatie van de televisiebeelden.

‘Ook Bruno Delvaux, oud-rector van de UCL, is bij mij gekomen met een lijst. En die kun je toch niet echt verdenken van N-VA-sympathie’
Theo Francken

Vanuit Scherpenheuvel werden eveneens een drietal lijsten overgemaakt, zo wordt bevestigd aan onze redactie. Het is onduidelijk wie daarbij als tussenpersoon dienst deed. Francken zelf zei zondag dat ook in Kraainem tussenpersonen geholpen hadden om de selectie te maken. 

Hij probeert intussen alle mogelijke informatie te verzamelen over de lijsten die bij zijn kabinet terechtkwamen, maar dat verloopt naar eigen zeggen erg moeilijk nu hij geen staatssecretaris meer is. Zo zou hij geen toegang meer hebben tot de computers van zijn kabinet. “Ook Bruno Delvaux, oud-rector van de UCL, is bij mij gekomen met een lijst”, herinnerde Francken zich. “En die kun je toch niet echt verdenken van N-VA-sympathie.” Bruno Delvaux bevestigt, gevraagd door De Morgen, het verhaal van Francken.

Het parket zet intussen zijn onderzoek naar de rol van Melikan Kucam voort. Maandag en dinsdag gaan de speurders langs bij de bevoegde administraties.