Christendemocraten besturen voor het eerst in tachtig jaar niet mee in Antwerpen

“Ik zou het echt onfatsoenlijk vinden om samen met een andere partij op een lijst op te komen en de volgende dag achter hun rug een akkoordje te maken met de N-VA”, zei CD&V-kopstuk Marc Van Peel zes jaar geleden na de gemeenteraadsverkiezingen.

Zijn woorden waren nog niet koud of CD&V stapte uit de Stadslijst, waar ook de sp.a van toenmalig burgemeester Patrick Janssens deel van uitmaakte. De ironie wil dat het Kris Peeters was die toen zijn fiat gaf om de Stadslijst op te blazen en zo de weg vrij te maken voor Bart De Wever om burgemeester te worden.

Hoe dan ook, een historisch moment. Want de keuze van CD&V betekende dat dat de socialisten in Antwerpen voor het eerst in 88 jaar geen deel zouden uitmaken van de bestuursploeg.

Nu, zes jaar later, lijkt er een nieuw historisch moment op komst. Deze keer is het de N-VA die de christendemocraten, voorlopig althans, buitenspel spel zet. De ironie wil dat, zoals de kaarten er nu bij liggen, na zes jaar opnieuw mee gaan besturen.

Onafgebroken aan de macht sinds 1938

De Christendemocraten zijn sinds 1938, onder meerdere partijnamen, onafgebroken aan de macht in Antwerpen. In dat jaar ruilde de toenmalige socialistische burgemeester Camille Huysmans, tot zijn grote opluchting overigens, de liberalen opnieuw in voor katholieken.

Met uitzondering van de oorlogsjaren, toen de Duitsers na enkele jaren bezetting zelf een burgemeester aanduidde, bleef rooms-rode combinatie duren tot in de jaren negentig van de vorige eeuw. Pas na de gemeenteraadsverkiezingen van 1994 moet de ondertussen bijna traditionele coalitie worden uitgebreid met het toenmalige Agalev en de liberale PVV. Dat was toen de enige manier om het Vlaams Blok in de oppositie te houden.

Mystieke huwelijk

1938 was niet het eerste grote moment in Antwerpen voor wat nu de christendemocraten zijn. Die was in 1921, toen de toenmalige katholieke partij van boegbeeld Frans Van Cauwelaert in één klap de grootste werd en het zogenaamde ‘mystieke huwelijk’ afsloot met de socialisten van Camille Huysmans.

“Door de straten van de middenstad trok een juichende stoet van katholieke Vlamingen, overtuigd dat zij de doorbraak van de Vlaamse democratie verwezenlijkten”, omschreef een journalist van Gazet van Antwerpen de toenmalige vreugde-uitbarsting na de verkiezingen.

Tot dat jaar maakte de liberalen de dienst uit in het stadhuis met Jan De Vos als burgemeester. De katholieken, grotendeels afkomstig uit de voormalige antimilitaristische Meetingpartij, waren hun coalitiepartner. Maar Frans Van Cauwelaert en Camille Huysmans hadden elkaar in aanloop van de gemeenteraadsverkiezingen al gevonden in een agenda waarin schoolvrede, de Vlaamse belangen en vooral de “noden van de gewone Antwerpenaar” centraal stonden.

De liberalen voelden, nog voor de eerste stem werd uitgebracht, de bui al hangen. De nakende samenwerking tussen socialisten en katholiek, inspireerde hen tot een ondertussen legendarische verkiezingsaffiche. Daarop staan Van Cauwelaert en Huysmans uitgebeeld als een huwelijkspaar. Het leidde tot niets en enkele dagen later was het mystieke huwelijk een feit.

LEES OOK: Kris Peeters: “Dit had ik niet verwacht, zeer verrassend en eigenaardig”