Europa kritisch voor begroting: "Staalharde belofte aan kiezer blijkt opnieuw goedkope cafépraat"

De Europese commissie heeft de ontwerpbegrotingen 2018 van alle eurolanden grondig doorgenomen. België krijgt samen met Oostenrijk en de 'Club Med-landen' Italië, Frankrijk, Spanje en Portugal een onvoldoende. Ons land levert te weinig inspanningen om de begroting weer gezond te maken en geeft te veel uit, waardoor de overheidsschuld onvoldoende daalt.

Thyssen: "Structureel onvoldoende"

"Het is belangrijk dat België niet opnieuw in een procedure belandt en de Belgische politieke verantwoordelijken moeten toch nog eens goed kijken dat dat niet gebeurt", licht eurocommissaris Marianne Thyssen toe.

In vergelijking met 2014 vertoont het Belgische begrotingstekort en de staatsschuld een dalende lijn, maar de Commissie vindt dat België te weinig inspanningen levert om de begroting op langere termijn gezonder te maken.

"2017 was een goed jaar, maar dat compenseert onvoldoende wat niet werd gehaald in het slechte jaar 2016 en als we nu naar 2018 kijken, dan zal dat weer niet goed genoeg zijn", zo analyseert Thyssen. Bovendien rekent België volgens de CD&V-politica wel erg op meevallers als de lage rente. "Als we kijken naar de oorzaken van de verbetering, dan zien we dat de lage interestlasten daar in belangrijke mate in meespelen. Als dat eruit wordt gefilterd, dan is het structureel onvoldoende." 

Aan de Europese waarschuwing zijn niet meteen procedurele gevolgen verbonden. Toch is het volgens Thyssen opletten geblazen. In de lente neemt de Commissie de openbare financiën opnieuw onder de loep en ze kan een land niet enkel op basis van een te hoog tekort, maar ook omwille van de staatsschuld op het strafbankje zetten. "Als het begrotingswerk niet goed genoeg is, dan verliest de Commissie haar vertrouwen en gaan we naar de schuld kijken en riskeer je in een procedure van verhoogd toezicht te belanden."

Pas: "Gewetenloos doorschuiven van schulden"

Voor Barabara Pas komt die 'rode kaart' niet als een verrassing. "Eurocommissaris Pierre Moscovici maakt de Belgische begroting met de grond gelijk. Onvoldoende structurele maatregelen, een te traag dalende staatsschuld en een structureel onevenwicht tussen inkomsten en uitgaven." Volgens Pas voert de regering hiermee precies uit wat ze de vorige verweet, "het gewetenloos doorschuiven van schulden naar volgende generaties."

Het tekort zal volgens Pas zeker nog verder oplopen, omdat de Commissie nog een rekening houdt met de impact van de aangekondigde verlaging van de vennootschapsbelasting. Volgens de regering wordt die budgetneutraal, maar het Rekenhof uitte daar vorige week nog twijfels over.

Wilmès: "Risico is nog geen vaststelling"

Begrotingsminister Sophie Wilmès neemt kennis van het kritische rapport. "Maar dat het risico bestaat dat de doelstellingen niet gehaald wordt, is nog geen bevinding", benadrukt de MR-minister.

Concreet vreest de Commissie voor een 'risk of non-compliance' met de criteria van het stabiliteits- en groeipact. Maar dat risico is nog geen vaststelling, zegt Wilmès. Ze benadrukt ook dat het nominaal tekort en de schuld aanzienlijk gedaald zijn sinds 2014. De minister verzekert ook dat de regering rekening zal houden met de opmerkingen van de Commissie. "De besparingswerkzaamheden worden voortgezet."

"Wake-upcall om afgesproken besparingen door te voeren" 

Voor N-VA-Kamerlid Peter Dedecker is de nieuwe Europese vingertik "de bevestiging dat we de uitgaven dringend onder controle moeten krijgen en de koers van hervormingen moeten verderzetten. Dat de Europese Commissie vreest dat de doelstellingen niet gehaald zullen worden, moet een wake-upcall zijn voor iedereen in de regering om de afgesproken besparingen ook door te voeren. Aan inkomstenzijde zit het wel snor", meent Dedecker. "De inkomsten zitten op schema, waardoor nieuwe belastingen absoluut niet de oplossing zijn, voor zover die in een overbelast land als België überhaupt ooit een oplossing zouden kunnen zijn."

"Een begroting in evenwicht op het einde van de legislatuur zit er niet meer in", geeft Dedecker toe, "een gevolg van een beleid uit het verleden. De huidige regering kan fier zijn op haar traject op lange termijn."

CD&V-Kamerlid Hendrik Bogaert is minder mals. "Te verwachten, heb genoeg gewaarschuwd", reageert hij op Twitter. "Geen duurzaam beleid voor onze kinderen en kleinkinderen." Volgens de CD&V'er is "twee derde van de zeer minimale verbetering dan ook nog dankzij de daling van de rentelasten. Een zwak punt van een anders sterke regering", vindt hij.

"Regering wil overheid uithongeren om daarna besparingsmes boven te halen"

"België krijgt opnieuw een dikke buis", stelt Sp.a-Kamerlid Karin Termmerman. Sp.a ziet er zelfs een "bewuste en perverse strategie", zegt ze. "N-VA zal na dit slecht rapport 'niet anders kunnen' dan extra besparingen door te drukken. Publieke basisvoorzieningen zoals gezondheidszorg, sociale rechten en openbaar vervoer zullen weer moeten bloeden. Er gaat wéér op de kap van de mensen worden bespaard."

Volgens Temmerman is N-VA-minister van Financiën Johan Van Overtveldt "de boel al een hele legislatuur moedwillig aan het belazeren". "Hij doet dat keer op keer door inkomsten te beloven waarvan hij op voorhand al weet dat die de staatskas nooit zullen halen. En zo slaat N-VA doelbewust gaten in overheidsfinanciën", meent het sp.a-Kamerlid. Ze vindt het "onbegrijpelijk dat coalitiepartner CD&V zich iedere keer opnieuw laat rollen." "Het sociale gelaat van deze regering staat er zoals steeds bij en kijkt ernaar als een koe naar een trein."

"We moeten het aan inkomstenzijde zoeken"

We moeten de begroting in orde krijgen door de inkomstenzijde aan te pakken. Dat zegt Kamerlid Stefaan Vercamer van CD&V. Coalitiepartner N-VA had eerder al laten weten "dat we de uitgaven dringend onder controle moeten krijgen".

"Voor sommige collega's is dit blijkbaar het signaal om nog verder te besparen in de sociale zekerheid, maar dat is niet aan de orde", zegt Stefaan Vercamer. "In de sociale zekerheid zijn de structurele hervormingen allemaal uitgevoerd en op koers. Alle begrotingsdoelstellingen zijn daar gehaald."

Voor CD&V moet de oplossing aan de inkomstenzijde worden gezocht. "Daar moet het huiswerk opnieuw worden gemaakt. Het onbelast werken zou 150 miljoen euro kosten, de fiscale regularisatie zal minder opbrengen, de effectentaks ook... Samen is dat goed voor 400 miljoen euro minder inkomsten. En dan hebben we het nog niet gehad over de 2 miljard euro voor de verlaging van de vennootschapsbelasting." Als er dan toch nog moet worden bespaard kan dat volgens Vercamer bijvoorbeeld bij defensie gebeuren.