De machtige partijbons die het Chinese internet temde zit ineens in een cel

Lu is de eerste hooggeplaatste partijfunctionaris die ten val komt na een belangrijk partijcongres, waar de Chinese partijvoorzitter  Xi Jiping zijn absolute macht vestigde. Sinds dat congres betuigen partijleden van hoog tot laag steun aan Xi op allerlei symbolische locaties. Ze bezoeken bomen die Xi ooit geplant heeft of leggen opnieuw de eed van trouw aan de communistische partij af in een rood bolwerk. 

Bij zo'n bijeenkomst werd Lu, die vorige zomer al onverwachts aftrad als leider van de Cyberspacebestuursgroep, onlangs nog in het openbaar gezien. Nu is hij in handen van de anti-corruptiedienst. Waarvan hij precies verdacht wordt, is onduidelijk.

Lompe censuur

Drie jaar lang was Lu Wei voorvechter in de strijd tegen pornografie, cybermisdaad, ongewenste meningen en kritische grapjes. Onder zijn bewind werd de aloude lompe censuur waarbij hele pagina's werden geblokkeerd en het digitale verkeer zomaar werd lamgelegd, omgevormd tot scherpe, technisch uiterst vernuftige controle. 

Wie genoegen neemt met Chinees 'intranet' heeft apps van wereldklasse op topsnelheden, maar wie wil weten wat de rest van de wereld online doet, stuit op de Great Firewall. Lu maakte korte metten met online anonimiteit: internetgebruikers moeten zich met hun naam en identiteitsbewijs registreren.

Digitale wetteloosheid werd ingeperkt door internetpersoonlijkheden met veel volgers op te sluiten en op de staatstelevisie zwart te maken: de heksenjacht op belangrijke online opinieleiders in 2013 gaf veel internetgebruikers het beslissende duwtje richting zelfcensuur. Lu maakte internetbedrijven zelf verantwoordelijk voor het censureren van sociale media, compleet met een legertje cyberpolitieagenten, inpandig bij ieder techbedrijf. Als kritiek in China al online komt, gaat die maar moeizaam viral.

Censuur verwijdert Westerse invloeden

Deze censuurmachine vormt de basis van een evangelie van overheidscontrole dat oud-journalist Lu ook over de grens verkondigde. Hij riep de internationale internetconferentie van Wuzhen in het leven om de rest van de wereld te winnen voor de Chinese aanpak. Facebook, Apple en andere techbedrijven, die kwijlen bij de gedachte aan een audiëntie met Lu, gaan jaarlijks op bedevaart naar het Zuid-Chinese stadje Wuzhen om een wit voetje bij de sleutelbewaarder tot de grootste digitale markt ter wereld te halen. 

China heeft 730 miljoen internetgebruikers, die online hun dagelijkse leven regelen, veel meer dan in het westen. De censuur verwijdert echter steeds meer westerse invloeden: van computersystemen tot sociale media en apps. Op dit moment moeten systemen die communicatie versleutelen, zoals Whatsapp en Skype het in China ontgelden. De apps zijn al verwijderd uit de Apple-store. Apple, dat zwaar afhankelijk is van de Chinese markt, is er als de kippen bij om elk commando van de cyberspace-autoriteiten uit te voeren. Eerder dit jaar sneed Apple voor Chinese gebruikers de weg af naar VPN's. Dat is software waarmee de  censuur kan worden omzeild.

De uitgesproken topambtenaar Lu baarde zelf opzien door domweg te ontkennen dat China aan internetcensuur doet: hij noemt het 'management'. "Wij hebben nooit een buitenlandse website geblokkeerd. Maar degene die China gebruiken om geld te verdienen en de Chinese markt te bezetten terwijl ze het Chinese volk belasteren, die websites hoeven niet bij me thuis te komen." Nu zit de Chinees die het internet temde ergens in een cel.