De kleine Hans voor 'pretentieloze fotografie' gaat dit jaar naar de kanariegele Ford Ka-serie op Instagram

Het is een Instagram-account grotendeels gewijd aan een opvallend klein autootje, met een in het drukke stadsverkeer in het oog springende kleur: een kanariegele Ford Ka. Het is geen autofotografie van de bovenste plank. De Ford Ka staat er soms maar deels op of in de verte, vlak voor hij om de bocht verdwijnt, of is te zien door beregende ruiten op een snelweg, vanuit onmogelijke hoeken. Veel foto's lijken een zoekplaatje.

Dit weekend kregen Mirjam Beerman en Hans van der Klis, het Amsterdamse paar achter de account, de Kleine Hans 2017, een onregelmatig uitgereikte prijs voor 'pretentieloze fotografie'. De fotografische zoektocht naar de gele Ford Ka is nauw verbonden met Morris, de zoon van het stel, die in 2015, vlak na zijn 11de verjaardag, overleed aan een hersentumor.

Functioneler gebruik

De jury van de 'World's Smallest Photo Award', zoals de prijs ook wordt genoemd, bestaat uit mannen die Hans heten en die op enigerlei wijze werkzaam zijn in de fotografie, zoals publicist en 'fotodetective' Hans Aarsman, beeldend kunstenaar Hans Eijkelboom en fotograaf Hans van der Meer.

Eerder ging de prijs naar een website gewijd aan de foto's die de kat Mr. Lee (2007) maakte - met een camera om zijn hals -, het ruimteschip Voyager (2011) dat uit de diepe ruimte beelden naar huis bleef sturen en Peter Hermanides (2015), werkzaam in de thuiszorg, die systematisch vastlegt wat hem opvalt bij huisbezoeken. Beerman en Van der Klis worden door de juryleden, beter bekend als 'de Hansen', geroemd als de 'Uitvinders van troostrijke fotografie'. 'Een ontroerender, troostender en daarmee functioneler gebruik van fotografie moet de jury van de Kleine Hans nog tegenkomen.'

Goed nieuws

De eerste gele Ford Ka die zich in het gezinsleven meldde, was van de broer van Van der Klis en hoorde bij zijn huis in Ibiza: daar kwam het paar met zoon Morris vaak. Bij Morris werd in de zomer van 2012, na aanvallen van duizeligheid en misselijkheid en aanvankelijk een reeks verkeerde diagnosen, een tumor geconstateerd. Het hele gezin belandde in een parallel universum van hoop en vrees.

De eerste gele Ford Ka die ze fotografeerden, was uit het raam van de intensive care van het Amsterdamse AMC, dat uitzicht bood op het dak van de parkeergarage P2. Ze hadden net goed nieuws gehad: de operatie was geslaagd. Dat gele autootje was misschien niet zomaar een korte flashback naar onbezorgde tijden op het eiland. En hoewel Hans van der Klis bij de prijsuitreiking meldde niet bijgelovig te zijn, kreeg de auto toch de betekenis van een voorspeller van goed nieuws. Ze zagen er steeds meer en het vastleggen ervan, vaak met halsbrekende toeren in het verkeer, en vervolgens plaatsen op Instagram, werd een soort ritueel om het lot te bedwingen.

Begin 2015 kwam er een scan met definitief slecht nieuws en was het gedaan met de jacht op het gele autootje. Morris overleed 16 juli 2015, op Ibiza.

Troost

Niet lang na het afscheid van Morris in Nederland, vertrokken zijn ouders voor een tijdje naar Portugal; een vlucht, noemen ze het. Op het busritje richting vliegveld Eindhoven doken er liefst twee gele Ford Ka's op - dat is veel, er rijden er in Nederland nog geen tweeduizend rond. Daarmee was de auto terug in hun leven, nu niet meer als teken van hoop, maar van troost, een 'ongrijpbaar seintje', aldus Mirjam Beerman. Vrienden van het gezin begonnen bij te dragen aan 'de Gele Ka-cultus', waarbij er ongeschreven spelregels worden gehanteerd: alleen het eerste model, dat tussen 1996-2008 werd geproduceerd 'mocht'. En: vermijd dezelfde Ford Ka's. Ze weten in de wijde omtrek van hun Amsterdamse huis de straten waar de vaste gele Ford Ka's geparkeerd staan. Maar die hebben ze dus al.

De jury stelt dat de enorme categorie 'pretentieloze fotografie' als bron van informatie, herinnering of inspiratie zelden of nooit in de prijzen valt. De Kleine Hans 2017 is toegekend aan fotografisch werk dat 'zonder toeval, genade en bescheidenheid' niet tot stand zou zijn gekomen.

Vanaf dit weekend staat de beker die hoort bij De kleine Hans thuis bij Mirjam Beerman en Hans van der Klis. Met op de deksel een afbeelding van een gele Ford Ka. Als een ongrijpbaar seintje.