Waarom handelsconflicten na 80 jaar rust helemaal terug zijn

De eerste importheffingen voerde president Trump in januari in, maar inmiddels hebben de VS handelsruzies met de halve wereld en voeren ze een handelsoorlog met China. Een overzicht.

Handelsoorlog? Jarenlang was dat iets waarmee landen dreigden. Maar het kwam er zelden van. Grote handelsconflicten bleven de afgelopen tachtig jaar uit. Onder president Trump is alles anders geworden.

Aanvankelijk leek Trump zich in het stramien te voegen. In het eerste jaar van zijn presidentschap maakte hij de dreigementen die hij in de campagne voor de presidentsverkiezingen had geuit niet waar. Heffingen op Duitse auto's? Op Chinese producten? Handelsoorlogen? Ze kwamen er niet.

In 2018 wel. Het begon in januari met heffingen op wasmachines, zonnepanelen en zonnecellen. Aanleiding waren klachten van Amerikaanse fabrikanten (waaronder wasmachinemaker Whirlpool) over Chinese en Zuid-Koreaanse producenten (zoals Samsung en LG). Zij zouden hun machines en panelen in de VS dumpen - onder de kostprijs verkopen.

Straffen mag

Die heffingen leidden tot weinig commotie. Dumpen komt vaker voor - het antwoorden met sancties ook. Sterker nog: volgens de regels van de Wereld Handelsorganisatie (WTO), de instelling die bemiddelt bij handelsconflicten, zijn strafheffingen toegestaan tegen een land dat zich aan dumping heeft bezondigd. Zo bezien was Trumps besluit niet zo bijzonder.

De invoering van heffingen op buitenlands staal (25 procent) en aluminium (10 procent) dit voorjaar was dat wel. Die maatregel was gericht op bescherming van de Amerikaanse staal- en aluminiumindustrie - het ging niet om dumping. Trump doorbrak het principe dat handel in principe vrij moet zijn. Aanvankelijk bleven partners als Mexico, Canada en de EU gevrijwaard van de heffingen. Die uitzonderingspositie hielden ze niet lang. Zuid-Korea kreeg die wel. Dat land bond in en beloofde de export van staal naar de VS met 30 procent in te krimpen.

Trumps staalbesluit leidde tot een kettingreactie. Mexico voerde heffingen in op Amerikaanse producten, Canada, Turkije, India, China en de Europese Unie ook. Sinaasappelsap, motoren en bourbon horen tot de Amerikaanse producten die de EU sinds de zomer belast. China richtte zijn pijlen vooral op landbouwproducten.

VS-EU

Sindsdien is het bal. Sindsdien hebben de VS handelsconflicten met ongeveer de halve wereld. Sindsdien wordt er veel gedreigd. In de zomer leek de ruzie met de EU bijgelegd, toen Trump en EU-voorman Juncker elkaar opvallend hartelijk bejegenden. Maar het EU-aanbod om alle wederzijdse heffingen op industriële producten af te schaffen, wees Trump af. Zijn dreigement om heffingen in te voeren op Europese auto's hangt nog altijd in de lucht.

Ruzie is er tussen de VS en Canada: over staal, aluminium en de herziening van het vrijhandelsverdrag Nafta. Ruzie is er met Turkije over staal en een Amerikaanse dominee die in Turkije wordt vastgehouden. Ruzie is er met Rwanda dat een importheffing op tweedehandskleding uit de VS invoerde waarop Trump het Afrikaanse land het recht ontnam om heffingvrij kleding naar de VS te exporteren.

Bijgelegd lijkt de ruzie wel met Mexico, dat een paar veranderingen in het Nafta-verdrag accepteerde. Grote veranderingen lijken het overigens niet te zijn.

Lage yuan

De ruzie die het meest gewicht in de schaal legt, is die met China. China exporteert veel meer naar de VS dan omgekeerd en dat is Trump een doorn in het oog. Daarbij probeert China op allerlei (dubieuze) manieren aan Amerikaanse technologische kennis te komen en ergert Trump zich aan de zijns inziens kunstmatig lage koers van de Chinese munt.

Na een serie dreigementen voerden de VS in juli heffingen in op machines, motoronderdelen en andere technologische producten (totale importwaarde: 50 miljard dollar) uit China, waarop China Amerikaanse landbouwproducten als soja, mais, tarwe en katoen belastte. Gisteren kwamen er, weer na een reeks dreigementen, nieuwe wederzijdse heffingen. De VS voeren die in op de helft van alle Chinese producten, China op meer dan vijfduizend Amerikaanse producten.