Direct naar artikelinhoud
NieuwsBanden China-Europa

Europa worstelt met Chinese opmars, Macron waarschuwt president Xi om EU niet te verdelen

De Franse president Emmanuel Macron schut de handen met de Chinese President XI Jinping.Beeld AFP

Europa worstelt met China. Dit land laat steeds meer zijn macht en invloed gelden op het Europese continent, maar de Europeanen weten niet goed wat ze ermee aanmoeten. De Chinezen brengen veel geld mee, maar dat is niet gratis, is de vrees. 

Krijgen ze straks niet een te grote greep op Europese havens, spoorlijnen, snelwegen, vliegvelden en telecomverbindingen? En zullen ze die economische positie niet gebruiken om Europa politiek te verdelen en naar hun hand te zetten?

De Chinese opmars heeft zich geleidelijk voltrokken, om niet te zeggen sluipenderwijs. Maar inmiddels is men in Brussel en de Europese hoofdsteden wakker. Dinsdag was er op het Élysée-paleis in Parijs een minitop tussen de Franse president Macron en zijn Chinese collega Xi, waarvoor ook de Duitse kanselier Merkel en Europees Commissievoorzitter Juncker werden ingevlogen. Vrijwel tegelijkertijd kwam de Commissie met voorstellen hoe het toekomstige digitale 5G-netwerk kan worden beveiligd tegen eventuele Chinese spionagepraktijken. Twee weken geleden kwam de Commissie al met een actieplan voor een hardere aanpak van China.

Er is dus sprake van een gevoel van urgentie. Maar men blijft voorzichtig. De boodschap is steeds een dubbele: China is een belangrijke partner die veel economische kansen biedt, maar het is ook een rivaal. Macron herhaalde deze mantra. Hij zei dat de vier leiders hadden afgesproken nauw samen te werken op economisch en veiligheidsgebied. We spraken over ‘vriendschap’, aldus de Franse president, maar ook over ‘bestaande rivaliteiten’. Het doel is te komen tot een partnerschap dat gebaseerd is op ‘wederzijds vertrouwen’, iets wat er nu kennelijk nog niet is.

Het bezoek van Xi Jinping aan Europa krijgt nog lang niet dezelfde aandacht als een bezoek van een Amerikaanse president. Maar de verschuivingen in de mondiale verhoudingen laten zich wel steeds meer voelen. Premier Rutte zei het afgelopen vrijdag op de EU-top: ‘China blijft zich razendsnel ontwikkelen.’ Europa kan om dat feit steeds moeilijker heen. De Chinezen investeren in tal van EU-landen, zoals Griekenland, Portugal en Slovenië. Die zijn begrijpelijkerwijs blij daarmee, maar we moeten niet ‘naïef’ zijn. China wil ook politieke doeleinden realiseren, zei  Rutte.

5G en Huawei

Niet te goedgelovig zijn, was dinsdag ook de insteek van de Europese Commissie bij de presentatie van haar voorstellen over de 5G (5de generatie-)netwerken die de EU-landen de komende jaren willen uitrollen. Deze nieuwe supersnelle internetverbindingen worden de ‘ruggengraat’ van de Europese samenlevingen en economieën. Die moeten goed beveiligd worden tegen cyberaanvallen, aangezien ze van strategisch belang zijn voor de stroomvoorziening, financiële dienstverlening, ziekenhuizen, transport en verkiezingen.

De Commissie wil daarom dat de EU-lidstaten, die zelf bepalen met welke bedrijven ze in zee gaan bij het aanleggen en exploiteren van 5G, voor dit najaar alle risico’s in kaart brengen en met elkaar delen. Het blijft aan de lidstaten zelf om te besluiten of ze verdachte ondernemingen uitsluiten van de aanbesteding. Het Chinese telecombedrijf Huawei wordt niet genoemd, maar commissaris Andrus Ansip zei dat er zorgen zijn over nieuwe technologieën. ‘En iedereen weet dat we het dan over China en Huawei hebben.’ Toch ziet de Commissie ervan af op te roepen tot een algeheel verbod op Huawei, zoals de Amerikanen willen.

Die oefenen zware druk uit op Europa om geen zaken te doen met Huawei vanwege het gevaar dat er via dit bedrijf bedrijfs- en staatsgeheimen uitlekken naar China. De Chinezen noemen het eventuele uitsluiten van Huawei ‘abnormaal en immoreel’. Zo zitten de EU-landen knel tussen de twee grootmachten.

Niet naïef

Volgens Rutte is inzake 5G een ‘gecoördineerde Europese aanpak echt nodig’. Ook Macron benadrukte dinsdag de noodzaak van Europese eenheid. Hij waarschuwde China tegen pogingen de EU te verdelen. ‘De geschiedenis leert dat het uitoefenen van macht gepaard gaat met rivaliteit. We zijn niet naïef. Maar we respecteren China. We streven naar dialoog en samenwerking en verwachten van onze grootste partners dat ze ook de eenheid van de EU respecteren’.

Lees meer over China en Europa

Brussel wil China harder aanpakken; Commissie ziet Chinezen zowel als partner als bedreiging
De Europese Unie moet zich harder gaan opstellen tegenover China. Dit land is een belangrijke partner, maar ook een ‘rivaal’ die Europa’s veiligheid kan bedreigen. Die waarschuwing liet de Europese Commissie dinsdag horen bij de presentatie van tien actiepunten die uiteindelijk moeten leiden tot een Europese China-strategie.

Italië kiest voor economische samenwerking met China, tot ongenoegen van Brussel
De Chinese president Xi Jinping tekent donderdagmiddag een principeakkoord waarmee Italië onderdeel wordt van een van de grootste infrastructurele werken uit de geschiedenis: de ‘Nieuwe Zijderoute’. 

VS dreigen samenwerking met Duitse geheime diensten op laag pitje te zetten om netwerk Huawei
De Amerikaanse president Trump dreigt de samenwerking met Duitse inlichtingen-en veiligheidsdiensten op een laag pitje zetten als de regering in Berlijn in zee gaat met de Chinese telecomgigant Huawei. In een reactie beklemtoonde bondskanselier Merkel dinsdag dat Duitsland zelfstandig een besluit neemt. De VS beschouwen het bedrijf als een verlengstuk van de Chinese regering.