In de mannenopvang: 'Wij zijn helemaal niet het sterke geslacht, van dat vooroordeel moeten we echt af'

Ze zijn net terug van de cursus 'krachtige mannen', een weerbaarheidstraining waarbij je leert 'stop, tot hier en niet verder!' te zeggen. In de gezamenlijke keuken van Stichting Arosa in Rotterdam-Zuid drinken de zes deelnemers na afloop een kop koffie.

'Het nee zeggen gaat steeds beter', zegt Hassan (58), 'maar ik ben er nog niet.' Hij is net aangekomen in deze mannenopvang, die negen studio's telt, verspreid over drie verdiepingen. Doodsbang was Hassan om weg te gaan van zijn eega. Helemaal omdat het binnen islamitische kringen een groot taboe is als je als man je vrouw niet 'aankunt'. 'Toch moest ik weg', vertelt hij, 'mijn vrouw was altijd boos, ze zat dag en nacht op me te vitten. Als ik rust probeerde te vinden in een andere kamer, bleef ze me achtervolgen.'

Gerard (74), die naast hem zit, knikt. Hij sliep maandenlang in de schuur, omdat hij niet meer tegen het geschreeuw van zijn partner kon. 'Het was een glijdende schaal', zegt hij, 'waarin ik steeds verder in de verdrukking kwam.' Het begon ermee dat zijn vrouw de regie eiste over zijn telefoon en agenda. Elk belletje, elk appje: voor alles moest hij verantwoording afleggen. Daarna kwamen de klappen. 'Ik probeerde wel voor mezelf op te komen, maar het lukte niet. Hier hoop ik dat nu te leren.'

_{Lees verder onder de foto.}

Cultuuromslag

Vier instellingen boden de afgelopen jaren mannenopvang: Stichting Wende uit Den Haag, het Rotterdamse Arosa, Blijf Groep uit Amsterdam en Moviera uit Utrecht. Allemaal met hetzelfde doel: het taboe op mannen die slachtoffer zijn van huiselijk geweld, eergerelateerd geweld of mensenhandel te doorbreken. Sinds begin dit jaar zijn daar twee plekken bij gekomen: Stichting Kadera in Zwolle en Kompaan en De Bocht in Tilburg. De 1,2 miljoen euro die jaarlijks voor de mannenopvang beschikbaar is, wordt dus vanaf dit jaar verdeeld over de zes steden. 'Want het is een probleem dat in heel Nederland speelt', zegt Ilse den Hollander, woordvoerder van Blijf Groep. 'Wij merken dat voor mannen het vooral de ambulante zorg is die toeneemt. Denk aan trajecten waarbij de man thuis begeleid wordt - met bijvoorbeeld cursussen of een maatschappelijk werker.' Den Hollander meent dat de drempel voor mannen nog steeds erg hoog is om daadwerkelijk naar een opvang te gaan, maar dat er wel eerder om hulp wordt gevraagd.

Jongeren vinden partnergeweld als zelfverdediging acceptabeler dan ouderen

Geweld tegen je partner is in sommige omstandigheden geoorloofd. Dat vindt ruim een kwart (29 procent) van de Nederlandse bevolking.

Volgens Majone Steketee, expert op het gebied van geweld in afhankelijkheidsrelaties en verbonden aan het Verwey-Jonker Instituut, ligt dit aan de cultuuromslag die de afgelopen tijd heeft plaatsgevonden. Denk aan de documentaire Vrouw slaat man van Elena Lindemans die vorig najaar werd uitgezonden. Of de campagne 'Verbreek de stilte' uit 2016 van Slachtofferhulp Nederland, die zich richtte op mannelijke slachtoffers van seksueel misbruik. 'Al deze aandacht helpt mannen om met hun probleem naar buiten te treden', zegt Steketee. 'Omdat ze nu weten dat er hulp mogelijk is. Zonder die hulp heeft het namelijk ook geen nut om aan de bel te trekken.'

'Nooit een vrouw slaan, was mij geleerd'

Aan de keukentafel in Rotterdam is Romeo maar wat blij dat hij de stap naar de opvang heeft durven zetten. 'Wij zijn helemaal niet het sterke geslacht', zegt hij, 'van dat vooroordeel moeten we echt af.'

De 46-jarige verkoopmedewerker van een elektrobedrijf werd twee jaar lang geslagen door zijn ex-vriendin. 'Het begon toen we gingen samenwonen. Ze bleek erg jaloers. 'Waarom lach je wel met je vrienden en niet met mij?' vroeg ze steeds.' Zijn spullen gooide ze regelmatig over de reling van het balkon als iets haar niet zinde. Ruzies mondden vaak uit in trekken, krabben en schoppen. 'Nooit een vrouw slaan, was mij altijd geleerd', zegt Romeo. 'Een keer belde ze de politie. Toen die kwam, was ik degene die het busje in moest. Ze geloofden mij niet.'

In het voorjaar van 2017 kwam Romeo bij Stichting Arosa terecht, na eerst 'zes weken op de bank bij een collega te hebben geslapen'. Hij dacht dat hij bij Arosa veilig was, maar maakte zelf een grote fout door zijn ex-partner na een tijdje toestemming te geven om langs te komen. 'Ik geloofde ook dat ze echt spijt had.'

Het eerste bezoekje ging goed. Maar bij de tweede keer had ze een bakje met rijst, kip en groenten bij zich. 'Wat aardig, dacht ik', zegt Romeo, 'al viel het me wel op dat ze zelf niets at en de rijst erg bitter was.' Na de laatste hap begon de kamer om hem heen te draaien. 'Je ziet bleek', had zijn ex gezegd, 'ga maar even liggen.' Romeo raakte buiten westen en werd korte tijd later wakker gemaakt door brandweermannen die zijn kamer binnenstormden. De ruimte stond vol rook.

In het ziekenhuis bleek dat hij vergiftigd was. Zijn ex had - nadat hij bewusteloos was geraakt - delen van zijn kamer met een vloeistof besprenkeld en aangestoken. Ook had ze zijn iPhone en iPad meegenomen. Romeo deed aangifte van poging tot moord, brandstichting en diefstal. Zijn ex werd opgepakt en er loopt een forensisch onderzoek naar haar. Over de voortgang wil het OM op dit moment niets zeggen.

Anoniem, maar niet geheim

Ellis Sintnicolaas, woordvoerder van Arosa, noemt het voorval extreem. Maar ze weet dat ex-partners soms nog contact hebben. 'We willen dat het geweld tussen partners stopt, niet per se de relatie. Voor beiden is therapie mogelijk. De mannenopvang is anoniem, maar niet geheim. Al spreken we nooit met een ex in de opvang zelf af.'

Romeo heeft geen contact meer met zijn ex. Het gaat nu eindelijk weer wat beter met hem. 'Net als de meeste mannen hier heb ik het veel te ver laten komen, daar heb ik eveneens een aandeel in. Ik ben zelf ook verantwoordelijk voor wat er allemaal gebeurd is.'

_{De geïnterviewde mannen willen om veiligheidsredenen niet met hun volledige naam in de krant.}