Direct naar artikelinhoud

We moeten geen kinderen in hokjes duwen, alleen omdat het voor volwassenen zo lekker overzichtelijk is

Hema heeft het goed begrepen

Er was ophef. Natuurlijk was er ophef. 'Nederland ergert zich kapot aan het genderneutrale beleid dat zich meer en meer verbreidt', stelde De Telegraaf. 'Zelfs de nuchtere Hema is besmet met het gendervirus.' Hema gaat namelijk als eerste Nederlandse winkelketen stoppen met geslachtsaanduidingen op kinderkleding - en het niet-labelen van kleine kadetjes is volgens de krant van wakker Nederland blijkbaar een soort ziekte. Op Twitter riepen mensen op tot een boycot. Zoals ene Marcello: 'Geachte @HEMA, steek die rookworst dan ook maar in jullie genderneutrale reet!!' (Terzijde: dit lijkt me anatomisch gezien niet onmogelijk, maar wel iets minder lekker bij de boerenkool.)

In driehonderd filialen heeft Hema het onderscheid tussen de meisjes- en jongensafdeling al opgeheven, las ik in de krant. Ook toevallig in de winkel bij mij om de hoek, dus ging ik er woensdag even kijken. In grote groene letters stond er 'Kind' boven de kinderkleding, en 'Baby' boven de babykleertjes. Erg schokkend of revolutionair oogde het niet.

Een hoogzwangere vrouw zocht een paar piepkleine leggings uit. Ze kwam niet verward op me over, ondanks dat op de verpakking geen sekse aangeduid stond, maar enkel een maat en leeftijdscategorie. Ook de vader die onder het bord 'Kinderjurkjes' door het rek neusde, was niet erg gedesoriënteerd. Eenvormige of kleurloze genderneutrale uniformpjes ontbraken. Mannelijkheid en vrouwelijkheid bestonden nog. De rookworsten waren bijna uitverkocht. De beschaving leek me niet in onmiddellijk gevaar.

Ik snap het chagrijn dan ook niet goed. Zelf vind ik het juist bevreemdend dat winkels zich op zo'n grote schaal genoopt zien om ouders en hun nageslacht op basis van een lullig kenmerk als geslacht voor te kauwen uit welk schap ze hun kleding dienen te betrekken. Kinderen zijn er tenslotte in allerlei variaties en weten zelf vaak prima wat ze willen.

Het scheiden der piepjonge seksen is bovendien een gebruik dat bijna onherroepelijk uitnodigt tot bespottelijke stereotypering. Volkskrant-verslaggever Jonathan Witteman schreef deze week over een jongensshirt met de tekst 'Little man, big ideas', en een meisjesvariant met 'Little girl, big smiles'. Nog een gezellig setje: voor jongens 'Future scientist' en voor meisjes 'Hey cutie'. Mijn favoriet is van Disney: 'Be a hero' voor hem, 'I need a hero' voor haar.

Ik kan me moeilijk voorstellen dat er veel ouders zijn die het een fijne gedachte vinden dat hun dochter geen held wil worden, maar er wel een denkt nodig te hebben. Of die graag willen dat hun slimme meid straks besluit geen wetenschapper te worden, omdat ze al schattig is. Er valt dus veel te winnen, en daar maakt Hema een aardig beginnetje mee.

Hema heeft het goed begrepen
Beeld anp

Twitter bericht wordt geladen...

Maar toch reageren de ophefmakers alsof ze iets verliezen. Als we De Telegraaf moeten geloven, heeft Hema ons collectief op een hellend vlak geparkeerd en rollen we langzaam maar zeker richting een punt waar mannelijkheid en vrouwelijkheid verdwenen zijn. 'Over een paar jaar is er geen verschil meer tussen mannen en vrouwen. (...) Dan mag je er als man niet meer uitzien als een man en vrouwen idem dito. Dan wordt er heel raar gekeken als een vrouw kiest voor een jurkje dat de boezem accentueert. En dan noemen we die manier van kleden ook niet meer vrouwelijk, want dat is volkomen politiek incorrect.'

Dit is natuurlijk nonsens. Hema benadrukte zelf dat het ook roze jurkjes blijft verkopen. Er wordt niets afgeschaft, er worden dingen toegevoegd: meer stoere meisjeskleren, meer keuzevrijheid. Het enige dat verdwijnt, is een tweedeling.

Wetenschappers hebben laten zien dat ons brein een mozaïek is van het mannelijke en het vrouwelijke

Misschien is dat waar de frustratie vandaan komt. Want die tweedeling bood wel houvast. Geslacht, sekse en gender waren traditioneel een ordentelijk trio: piemel = jongen = stoer + blauw, vulva = meisje = lief + roze. Duidelijk, zeker, maar niet erg accuraat. Sommige mensen zijn immers trans, hebben een interseksevariatie, zijn genderfluïde, queer of gendernon-conform, of hebben anderszins niks op met stereotypen. Wetenschappers hebben laten zien dat je van testosteron niet persé een machoman wordt, dat ons brein een mozaïek is van het mannelijke en het vrouwelijke, en dat beide seksen meestal ongeveer hetzelfde kunnen.

Geen mannen van Mars, geen vrouwen van Venus - voor de mensen die daar diep in geloofden zal deze nieuwe werkelijkheid vast verwarrend zijn. Maar we moeten geen kinderen in hokjes blijven duwen, alleen omdat het voor volwassenen zo lekker overzichtelijk is. Hema heeft dat goed begrepen.

Deze columns en achtergrondartikelen gaan ook over genderneutraliteit

'Waarom het scherpe onderscheid in kledingwinkels?', vraagt Jonathan Witteman zich af. Omdat de klanten dat onderscheid willen, is het antwoord van de kledingindustrie. 'De realiteit is dat er gewoonweg verschillen zijn tussen wat jongens en meisjes mooi vinden. Hetzelfde geldt ook voor volwassenen', zegt C&A bijvoorbeeld.

Ze zijn zowel man als vrouw, de jonge mensen uit de documentaire Genderbende. Of liever: 'Ik ben voorbij de indeling man-vrouw.'(+)

Het is lange tijd het gangbare beeld van transgendervrouwen geweest, en stiekem is het dat nog steeds: onechte vrouwen. Erger nog: 'eigenlijk toch gewoon mannen'. Tamar Doorduin vertelt over haar liefde voor transgender Sophie. (+)


Dominee Wielie Elhorst is de eerste dominee voor homo's, lesbiennes, biseksuelen en transgenders in Nederland. Als het aan Wielie Elhorst ligt, wordt niemand buitengesloten. (+)

Iedereen plakt labels op elkaar. In 2016 werd identiteit steeds politieker. Maar hoe noem jij jezelf? En hoe vind je die term eigenlijk? Bekijk hier de video's van bekende en minder bekende Nederlanders en stuur er zelf een in.

Hema schrapt als eerste Nederlandse winkelketen alle geslachtsaanduidingen van kinderkleding. Vanaf eind dit jaar verdwijnen 'jongen' en 'meisje' van Hema's verpakkingen en kledinglabels. Ook in de winkels worden de verschillende jongens- en meisjesafdelingen samengevoegd.