Direct naar artikelinhoud
Servië

In Poetinovo wordt de liefde tussen Servië en Rusland openlijk omarmd

Sympathisanten van Russisch president Poetin in Belgrado.Beeld AFP

Poetin bracht donderdag een bezoek aan Belgrado en de Servische president Vucic. In Poetindorp is men lovend over de Russische president, die door het Westen met argusogen wordt bekeken. “De wederzijdse liefde tussen Servië en Rusland is volslagen logisch.” 

Helaas, weer niet. Burgemeester Nebojsa Arsic stapt Café Krim binnen met slecht nieuws voor de aanwezigen: de Russische president Vladimir Poetin zal tijdens zijn bezoek aan Servië wederom niet afreizen naar Poetinovo, oftewel Poetindorp. “Maar ik heb aan mijn collega’s in Belgrado gezegd dat hij bij het volgend bezoek wederom meer dan welkom is”, benadrukt de burgemeester. “Dus we blijven hopen.”

“Mooi gesproken, burgemeester. Laten we proosten op onze broederschap met Rusland”, antwoordt inwoner Milutin Petrusic (70), terwijl hij de glazen tot de nok toe vult met brandewijn. Aan de muur van Café Krim hangt een foto van de Russische president ingelijst naast een foto Radovan Karadzic. “Op Poetin”, heft Petrusic zijn glas.

Lange tijd ging dit dorp in het zuiden van Servië – met de geur van houtkachels en geitenmest een onvervalst stuk voormalig Joegoslavië, midden in 2019 – door het leven als Adzince, een naam die stamt uit de tijd dat de Turken hier de dienst uitmaakten. “Mijn overgrootvader heeft nog tegen de Turken gevochten. Hij heeft er drie gedood”, wijst Petrusic trots naar een reeks oude foto’s van mannen met grote snorren die ook aan de muur hangen. “Daarom wilden wij van die naam af. Hij paste niet bij ons.”

Vijf jaar geleden kwamen de twintig bewoners van het dorp daarom samen in Café Krim om te stemmen over een nieuwe naam. “Iemand stelde voor het dorp te vernoemen naar Poetin, en negentien van ons stemden gelijk voor”, zegt Petrusic. “Dat komt door onze liefde voor Rusland, maar ook door Poetin zelf. Het is een aardige man. Hij is sterk, hij is slim. Hij is rechtvaardig. Proost, burgemeester!”

Poetindorp is niet de enige plek in Servië waar Vladimir Poetin, de Russische president die donderdag een beladen bezoek bracht aan Belgrado, openlijk wordt aanbeden. Zo is Poetin ereburger in minstens elf Servische gemeentes, waaronder Novi Sad, de tweede stad van Servië. Ook is er momenteel een Poetin-kerk in aanbouw en zijn er talloze Poetin-cafés waar ze de speciaal gestookte Poetin-brandewijn schenken.

Putinovo.Beeld rv

Kosovo

Die liefde voor de Russen, grotendeels gebaseerd op het gedeelde orthodoxe geloof van beide volkeren, nam in 2008 een extra vlucht toen Kosovo zich onafhankelijk verklaarde van Servië. De meeste landen in het westen erkenden die onafhankelijkheid meteen, maar Rusland deed dat nadrukkelijk niet. Het land bleef trouw aan bondgenoot Servië.

Daarvoor zijn verschillende redenen. Zo ziet Rusland in Servië een belangrijke strategische partner op de Balkan, een regio die steeds meer richting het Westen lonkt. Van de acht buurlanden van Servië zijn inmiddels vijf Navo-leden; vier zijn lid van de EU en twee werken aan toetreding.

Bovendien vormt de Kosovo-kwestie een uitstekend argument in Ruslands eigen buitenlandpolitiek. Toen de NAVO in 1999 onder Amerikaanse leiding bombardementen uitvoerde op Servië en de Servische troepen in Kosovo, gebeurde dat zonder toestemming van de VN-Veiligheidsraad – een serieuze schending van het VN-handvest. Als het Westen tegen alle afspraken in zijn gang mag gaan, zo dachten de Russen, dan mogen wij dat voortaan ook. Toen Poetin in 2014 de Krim binnenviel, zei hij bijvoorbeeld tegen zijn parlement: “Het waren onze westerse collega’s die dit precedent eigenhandig hebben geschapen in een situatie die geheel analoog was aan die van de Krim, door de afscheiding van Kosovo als legitiem te erkennen.”

Petrušić Milutin loopt met Nebojša Arsić naar zijn huis in Putinovo.Beeld VK

Wederzijdse liefde

“De wederzijdse liefde tussen Servië en Rusland is volslagen logisch”, zegt ook Goran Petronijevic, een man die opgroeide in Poetinovo, maar het dorp sindsdien verliet om advocaat te worden, voor onder anderen de oorlogsmisdadigers Karadzic, Mladic en Milosevic bij het Joegoslaviëtribunaal in Den Haag.

“Er is natuurlijk niets mis met het concept van een verenigd Europa. Servië ligt in Europa dus het zou ook logisch zijn als wij daaraan meededen. Maar de huidige EU is niets voor ons Serviërs. Wij mogen alleen toetreden als we Kosovo als onafhankelijk land erkennen en daarmee 20 procent van ons grondgebied afstaan, en bovendien zijn we verplicht economische sancties tegen Rusland in te voeren; tegen een land dat altijd goed voor ons is geweest. Daar is toch niets positiefs aan? Poetin daarentegen, verplicht ons tot niets. Hij zegt niet: kies niet voor de EU of kies voor ons. Hij wil alleen maar samenwerken.”

Dertigduizend demonstranten

Het is precies die populariteit die het bezoek van Poetin donderdag extra belangrijk maakte voor de Servische president Aleksandar Vucic, die de laatste weken onder enorme druk staat. Door zijn volk openlijk te tonen dat hij nog altijd de ongebreidelde steun geniet van grootmacht Rusland, hoopte hij die druk wat te verlichten. De avond voordat hij samen met Poetin op een plein in Belgrado verscheen, liep datzelfde plein immers vol met een enorm antiregeringsprotest van naar schatting dertigduizend demonstranten.

“Dat ik hier loop betekent niet dat ik tegen Poetin of tegen Rusland ben”, zei een van de organisatoren van dat protest, Martin Bezinarevic (19), woensdagavond. “Het betekent alleen dat ik tegen de manier ben waarop Vucic het bezoek van Poetin probeert te misbruiken. Hij doet het om zijn eigen falen te maskeren.”

Volgens de demonstranten is Servië onder Vucic een totalitaire staat geworden waar geen enkele ruimte meer is voor een tegengeluid. “Vucic is bezig onze samenleving te vergiftigen”, zegt Bezinarevic. “Hij laat oppositieleden en kritische journalisten aftuigen, oppakken of erger. Onder hem is onze economie afgegleden, net als onze gezondheidszorg, onze universiteiten. Maar het maakt hem niets uit. Hij denkt alleen aan zijn eigen macht. Het is een dictator.”

'Crimea pub' in Putinovo.

Vucic geprezen

Dat de tactiek van Vucic – zich verstoppen achter de brede rug van Poetin – desalniettemin werkt, blijkt in Poetinovo, waar helemaal niets van het antioverheidssentiment te merken is. Sterker nog: daar wordt Vucic juist geprezen omdat het dorp dankzij zijn goede relaties met Rusland geld kreeg om een asfaltweg aan te leggen om het dorp aantrekkelijker te maken voor toeristen.

“Daarom is het extra jammer dat Poetin niet langskomt”, zegt inwoner Petrusic, terwijl hij de glazen brandewijn weer bijvult. “Ons dorp is toch een beetje Rusland in het klein geworden. En ik weet zeker dat Poetin dat graag met eigen ogen had willen aanschouwen. Maar hij komt vast volgend bezoek, toch burgemeester? Proost, op Servië! Op Poetin!”