40 procent van de Shein-kinderkledij bevat hormoonverstoorders: ‘Het toont aan hoe flagrant het de regels met de voeten treedt’

Ze heeft hem nooit kunnen dragen, toch verkoopt de Nederlandse Charissa haar groene trui van Shein al op Vinted. “Ik heb een gevoelige huid. Heel veel jeuk kreeg ik ervan.” Ze is niet de enige die allergisch reageert op kleding van het Chinese merk. Via hetzelfde online tweedehandsplatform klagen Franse en Italiaanse verkopers over soortgelijke symptomen.

Dat spotgoedkope kledij kan irriteren, blijkt vandaag opnieuw uit laboproeven van Testaankoop. In 10 van de 25 kledingstukken (40 procent) van Shein die de consumentenorganisatie liet testen, zijn er schadelijke stoffen gevonden. Hoogst problematisch, stelt woordvoerder Laura Clays, omdat Testaankoop enkel kinderkledij onderzocht heeft. “Ook bedrijven van buiten Europa moeten inspanningen leveren om onze kinderen te beschermen, en minstens de wet respecteren.”

Stijn Steuperaert van onderzoeksinstituut Centexbel nuanceert de resultaten. Slechts één paar pantoffels overschreed de Europese wettelijke norm, daarmee ligt het aantal overschrijdingen op 4 procent in de plaats van 40. Uit eerdere testen van Centexbel op onder andere Chinese producten was 16 procent niet conform, bij tests op Shein van Greenpeace ging het om 15 procent. Toch spreekt Clays van een vergelijkbaar resultaat. “Het toont aan hoe flagrant Shein de regels met de voeten treedt. Zeker wat kinderkleren betreft, zou je hopen dat op zijn minst hormoonverstoorders herleid worden tot nul.”

In de schoentjes die niet conform bleken, vond Testaankoop verschillende vormen van ftalaten terug, weekmakers die kunststoffen soepeler maken. Ook bevatten ze de mousseachtige stof formamide en nonylfenolethoxylaat, een detergent dat Testaankoop ook detecteerde in T-shirts, laarsjes en zwempakken. Elk van die stoffen zijn hormoonverstorend. “Ze brengen ons hormonaal systeem uit balans omdat ze de functie van bepaalde hormonen nabootsen en zo een teveel of tekort veroorzaken”, legt Lieselot Theys uit in haar boek Onze hormonen, onderschatte helden.

Theys verwijst naar onze hormonale werking als sleutels die in het juiste slot moeten passen. “Hormoonverstoorders lijken erg goed op die sleutels. Als die het passende slot vinden, kan je lichaam denken dat het in actie moet schieten. Aan de andere kant kunnen onze slotjes opgevuld worden met stoffen die helemaal niks doen. Daardoor is er geen plaats over voor effectieve hormonen.” Vooral kinderen kunnen zo belemmerd worden in hun ontwikkeling, wat kan leiden tot minder vruchtbaarheid.

Berg verplaatsen

Volgende maandag start de federale overheidsdienst Volksgezondheid een campagne die ons moet wijzen op de gevaren van hormoonverstoorders. Daarmee richt de dienst zich voornamelijk op zwangere vrouwen maar ook op kinderen en jongeren. Te weinig mensen beseffen in hoeveel dagdagelijkse producten ze aanwezig zijn, bleek uit hun enquête. De campagne gaat breder dan textiel, maar legt via affiches en postkaartjes de nadruk op één tip: was nieuwe kleren steeds voor je ze aantrekt. “Op die manier verwijder je een deel van de chemicaliën”, zegt expert chemicaliën Isabel De Boosere. Zij heeft een voorkeur voor tweedehandskledij, die normaliter al vaak gewassen is.

De vraag is of de oplossing niet van de overheid zelf zou moeten komen, in plaats van ons op te dragen een was te draaien. Volksgezondheid doet geregeld onderzoek naar schadelijke stoffen in producten, maar zelden op kledij. Per kledingstuk kost dit rond de 1.000 euro, bevestigt ook Testaankoop. Dat de overheid zich verschuilt achter die prijs ligt lastig bij Clays. “Wat voor boodschap geef je zo aan fabrikanten? Doe maar op, want we testen toch amper?”

Negatieve resultaten deelt Testaankoop vaak met hen, maar tegen buitenlandse bedrijven kunnen ze amper optreden, is Clays’ ervaring. “Ze kunnen één paar schoenen offline halen, maar een site als Shein verkoopt honderdduizenden kledingstukken. Dan ben je aan het roepen tegen een berg die zich verplaatst.”

Cocktaileffect

Volgens Testaankoop zijn de Europese minima hoe dan ook niet streng genoeg. “Zelfs al blijven stoffen onder de toegelaten norm, we worden er niet individueel aan blootgesteld maar nemen ze allen samen op.” Dat noemt Clays een “cocktaileffect”.

Bioloog Chris Callewaert beaamt dat er te weinig onderzoek is naar de accumulatie van chemicaliën, toxicoloog Jan Tytgat noemt deze chemische cocktail “een blinde vlek”. Ook volgens Steuperaert leidt veelvuldig in contact komen met verschillende hormoonverstoorders tot een versterkend effect. “Al zou ik geen moord en brand schreeuwen: alles hangt af van de duur van de blootstelling.”

“Zelfs de kleinste hoeveelheid contact op een verkeerd moment kan werkelijk schade veroorzaken”, schrijft Theys nochtans in haar boek, “zeker bij ongeboren en jonge kinderen.” Haar tip klinkt alvast bekend in de oren. “Was nieuwe kledij voor je ze draagt.”