'Peidiwch anwybyddu profion ceg y groth, fel wnes i'

Mae dynes o Fethesda wedi annog merched i fynd am brawf ceg y croth wedi iddi hi ei hun anwybyddu gwahoddiadau am flynyddoedd.

Mae Elin Siôn, 40, newydd gael llawdriniaeth fawr i dynnu ei chroth, ceg y groth a thiwbiau ffalopaidd wedi iddi gael rhywfaint o boenau cyn y Nadolig.

Roedd arbenigwyr yn meddwl mai haint ar y dŵr oedd ganddi i ddechrau ond yna wedi profion pellach darganfuwyd bod ceg ei chroth yn llawn o gelloedd anarferol - y newid sy'n digwydd cyn i ganser ddatblygu.

Ers y profiad, a oedd yn sioc anferthol, dywed ei bod yn hollbwysig i ferched fynd am brofion ceg y groth wedi iddyn nhw gael gwahoddiad.

Mae merched rhwng 25 a 64 yn cael eu gwahodd am brofion bob pum mlynedd.

Yn ôl Iechyd Cyhoeddus Cymru, dolen allanol mae tua 160 o achosion newydd o ganser ceg y groth yng Nghymru bob blwyddyn.

Dyma'r canser mwyaf cyffredin mewn menywod o dan 35 oed.

Wrth siarad ar raglen Dros Ginio dywedodd Elin Siôn nad oedd hi "erioed wedi gwerthfawrogi pa mor bwysig" oedd y profion.

"Do'dd o ddim fel bo fi ofn na dim byd - o'n i just yn rhoi nhw i un ochr a deud 'na'i neud o rhywbryd eto.

"Dwi'm isio gwario diwrnod off fi o gwaith yn gorfod mynd i 'neud rhywbeth fel hyn.

"O'n i'n meddwl pe buasai 'na rhywbeth yn wrong y byddwn i'n gwybod amdano fo.

"Wel, mi a'th rhywbeth yn wrong ac mi o'n i'n gwybod amdano wedyn.

"O'dd y newidiadau o'dd gynnai i wedi datblygu y gwaethaf allen nhw fod heb fynd yn ganser.

"Petawn i wedi mynd am y smears pan ges i'r gwahoddiadau flynyddoedd yn ôl gallwn fod wedi osgoi llawdriniaeth fawr o bosib."

Mae'n dweud na allith orbwysleisio pa mor bwysig yw'r profion, ac nad yw newid yn y celloedd yn dangos unrhyw symptomau.

"Dwi just ddim isio gweld neb arall yn y sefyllfa lle ydw i. Dwi'n reit ffodus dwi'm isio plant ond 'se lot o ferched yn fy sefyllfa i wedi bod â phenderfyniad lot anoddach.

"Yn amlwg dwi wedi bod yn ffodus - dim ond pre-cancer oedd o ac wedi'r llawdriniaeth dwi'm yn gorfod mynd am driniaeth arall.

"Dwi'm isio i neb arall ffindio'u hunain yn y sefyllfa lle dwi wedi bod - llawdriniaeth fawr, gorfod cael amser i ffwrdd o'r gwaith a bod yn sâl.

"Fues i'n ffodus bo' fi wedi cael symptomau - ond dyw hynna ddim yn digwydd fel arfer.

"Heb y symptomau dwi ddim yn gwybod pryd fydden i wedi cael fy smear cynta'.

"Ewch am y profion. Cyn gynted y mae celloedd anarferol yn cael eu hadnabod, y gorau really."