Oekraïne gaat zijn bondgenoten vragen om zijn leger meer vrijheid te geven om westerse apparatuur te gebruiken om militaire doelen in Rusland aan te vallen. Vorige week gaven de Verenigde Staten Oekraïne de toestemming om door de VS geleverde wapens te gebruiken bij aanvallen op doelen op Russisch grondgebied, in de buurt van de Oekraïense stad Charkov.

Rusland bestookt dat grensgebied dagelijks met bommen die worden afgeworpen vanuit vliegtuigen in het Russische luchtruim, buiten het bereik van de Oekraïense wapens. De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft herhaaldelijk gezegd dat de enige manier om hier een einde aan te maken het gebruik van westerse wapens met een groter bereik is. Maar de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Koeleba wijst erop dat Oekraïne zich nog altijd moet houden aan regels. "We zullen blijven samenwerken met onze bondgenoten om de reikwijdte ervan uit te breiden."

De bondgenoten van Oekraïne zijn verdeeld over het gebruik van westerse wapens voor aanvallen op Russisch grondgebied en niet alleen op bezette Oekraïense gebieden. Tegenstanders vrezen dat de toestemming om over de grens te bombarderen zou leiden tot een direct conflict met Rusland.

Koeleba beschuldigt Rusland er ook van een vredestop over Oekraïne, die binnenkort in Zwitserland zou plaatsvinden, te boycotten. Volgens Oekraïne hebben meer dan honderd landen al hun deelname bevestigd. Rusland is niet uitgenodigd. Het Kremlin hamerde er al herhaaldelijk op dat Rusland betrokken moet worden bij elke discussie over vrede in Oekraïne. 

Het Oekraïense leger is aan het terugslaan in de oostelijke regio Charkov. Dat heeft de legerleiding daar gezegd op tv, nadat Rusland er de voorbije weken heel wat gebied had veroverd. Dat heeft alles te maken met de Amerikaanse wapens die geleverd zijn. Lees hier meer.

De Amerikaanse vicepresidente Kamala Harris zal deelnemen aan de Conferentie over vrede in Oekraïne die op 15 juni plaatsvindt in Bürgenstock, aan het meer van Luzern in Zwitserland. Dat meldt het Witte Huis. Harris zal er benadrukken dat de Amerikaanse regering zich blijvend inspant "om een rechtvaardige en duurzame vrede te verwezenlijken, gebaseerd op de soevereiniteit en territoriale integriteit van Oekraïne en de beginselen van het handvest van de Verenigde Naties", klinkt het in een persbericht.

Een vijftiental vrouwen van Russische soldaten zijn maandag samengekomen voor het ministerie van Defensie in Moskou. Ze vragen om hun mannen terug te halen van het front in Oekraïne, en willen een ontmoeting met de nieuwe defensieminister Andrej Beloesov.

Op beelden die een van de vrouwen op berichtendienst Telegram plaatste, is te zien hoe de vrouwen voor de poorten van het ministerie staan met borden. "Het is tijd om de gemobiliseerden naar huis te halen", "Ik ben alleen, ik heb er genoeg van", staat er op de borden. Ze richten zich ook tot de nieuwe minister van Defensie, die op 12 mei is aangesteld en Sergej Sjojgoe vervangt. "Andrej Beloesov, praat met ons, we zijn hier."

De politie droeg de vrouwen op om hun protest stop te zetten. Door de toenemende repressie zijn demonstraties in Rusland een zeldzaamheid geworden, en zijn verenigingen van vrouwen of familieleden van gemobiliseerde soldaten de enigen die nog bijeenkomsten organiseren in Moskou.

Tot begin 2024 betoogden de vrouwen elke zaterdag aan het graf van de onbekende soldaat in het centrum van Moskou, aan het Kremlin. Na een reeks arrestaties, van onder meer journalisten, vinden de demonstraties niet langer op geregelde basis plaats. 

De zeven pijlers van zekerheid en veiligheid die het Internationaal Atoomenergieagentschap IAEA heeft opgesteld voor de kerncentrale van Zaporizja in Oekraïne worden bedreigd. "De situatie op de nucleaire site van Zaporizja blijft precair", waarschuwde directeur-generaal Rafael Grossi. "Alle zeven pijlers van nucleaire veiligheid en beveiliging zijn gedeeltelijk of volledig aangetast", zei hij.

De situatie in de kerncentrale is volgens Grossi "problematisch" door militaire aanvallen en het regelmatig afsluiten van elektriciteitsleidingen buiten de site omwille van "militaire activiteiten". Zaken zoals het personeel, routine inspecties en onderhoud van beveiligingssystemen of noodvoorzieningen op de locatie blijven volgens Grossi problematisch. Ze veroorzaken veiligheids- en beveiligingsrisico's in de kerncentrale. 

De Russische oud-president Dmitri Medvedev heeft op X George Clooney bedreigd, omdat de stichting van de acteur ijvert voor arrestatiebevelen tegen Russische propagandisten. “Onze professionele journalisten zullen hem vinden en een praatje met hem maken”, schrijft Medvedev. Lees hier meer.

De Oekraïense president Volodimir Zelenski neemt deze maand deel aan de G7-top in Italië. Dat bevestigt een woordvoerder maandag. Of hij daarvoor ook naar dat land afreist, is nog niet bekend.

"Helaas kan ik niet bevestigen of ontkennen dat de president fysiek aanwezig zal zijn bij de G7-top, maar er is in elk geval, online of fysiek, geen twijfel dat hij erbij is", aldus een woordvoerder van Zelenski op de Oekraïense televisie. De president was vorig jaar ook bij de G7-top in Japan. Zijn reizen worden om veiligheidsredenen doorgaans niet van tevoren aangekondigd.

De top wordt op 13, 14 en 15 juni gehouden in de zuidoostelijke regio Apulië. De bijeenkomst wordt bijgewoond door de leiders van de G7-landen, de voorzitter van de Europese Raad en de voorzitter van de Europese Commissie. De G7-landen bestaan uit de huidige voorzitter Italië, Canada, Frankrijk, Duitsland, Japan, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten.

Volgens de Oekraïense president Volodimir Zelenski hebben ruim honderd landen aangegeven aanwezig te zijn bij de vredestop voor Oekraïne over twee weken. Maar het lijkt erop dat China zal ontbreken in Zwitserland. Peking zou volgens Zelenski zelfs actief proberen om te verhinderen dat andere landen de top bijwonen.

"China werkt er vandaag helaas hard aan om te voorkomen dat landen naar de vredestop komen", zei de Oekraïense president bij een veiligheidsbijeenkomst in Singapore. Hij probeert daar steun voor zijn land te vergaren, maar ook om zo veel mogelijk landen te overtuigen om naar de top te komen.

Rusland is niet uitgenodigd bij de vredestop, waar Oekraïne uiteen zal zetten hoe de visie van Kiev over het einde van de oorlog eruit moet zien. China vindt dat een Russische delegatie niet kan ontbreken bij een top die gaat over de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. "Het zal zo moeilijk worden voor de conferentie om een substantiële rol te spelen in het herstellen van de vrede", zei woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken Mao Ning vrijdag. 

Zelenski sprak in Singapore ook zijn teleurstelling uit dat "sommige wereldleiders" niet lijken te komen. Onder meer de Amerikaanse president Joe Biden heeft zijn deelname nog niet toegezegd.

Zelenski heeft Bidens minister van Defensie Lloyd Austin zondag wel nog bedankt voor de militaire hulp en het feit dat de VS beperkte aanvallen toelaten op het Russische grondgebied.

 

De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft zondag een "erg goed" gesprek gehad met de Amerikaanse minister van Defensie Lloyd Austin in Singapore. Dat zei Zelenski bij het verlaten van de vergaderzaal.

Zelenski reisde zaterdag naar Singapore voor de jaarlijkse veiligheidsconferentie van Azië, de Shangri-La Dialoog. Daar zijn politieke en militaire leiders van over de hele wereld bijeen, onder wie de defensieministers van de Verenigde Staten en China, maar dus ook de Oekraïense president.

Zelenski sprak de Amerikaanse minister Austin op het moment dat hij bijkomende steun zoekt voor de verdediging van Oekraïne tegen Rusland. De afgelopen week kreeg hij nog groen licht van de VS om Amerikaanse wapens in te zetten, weliswaar onder voorwaarden, tegen bepaalde militaire doelwitten op Russisch grondgebied. Het gaat om de installaties van waaruit raketten op Oekraïne worden afgevuurd.

Het gesprek dat Zelenski en Austin in Singapore hadden, is dus "erg goed" verlopen (al gaf Austin geen commentaar), maar details zijn niet bekendgeraakt. Volgens Amerikaanse bronnen zouden de twee gesproken hebben over de situatie op het terrein in Oekraïne en "het engagement van de VS om Oekraïne ervan te verzekeren dat het de nodige middelen heeft om zich te verdedigen tegen de Russische agressie".

Zelenski ging de afgelopen dagen bij verschillende landen langs om extra militaire steun te vragen. Dinsdag was hij ook in België, waar een bilateraal veiligheidsakkoord gesloten werd. Het is de bedoeling dat ons land nog dit jaar de eerste F-16's naar Oekraïne stuurt. Tegen 2028 wil België 30 gevechtsvliegtuigen leveren.

In Sint-Petersburg is op zijn graf een standbeeld onthuld van de Russische opstandeling Jevgeni Prigozjin. De voormalige baas van het Wagner-huurlingenleger, dat met het Russische leger in Oekraïne vocht, kwam vorig jaar in augustus om bij een vliegtuigongeluk.

Rouwende sympathisanten en soldaten met Wagner-insignes legden bloemen bij het bronzen standbeeld, op wat eigenlijk de 63e verjaardag van Prigozjin had moeten zijn. Die laatste rukte vorig jaar in juni met zijn troepen op naar Moskou, uit onvrede over de militaire aanpak van de invasie in Oekraïne. Na een etmaal was de muiterij afgelopen. Prigozjin had op sociale media maandenlang felle kritiek geuit op "corruptie en wanbeheer" van de bureaucraten in het Russische ministerie van Defensie en de legerleiding.

De afgelopen nacht heeft Rusland 53 raketten en 47 drones gelanceerd richting energiefaciliteiten in Oekraïne. Daarbij zijn doelen getroffen in de regio's Zaporizja, Dnipropetrovsk, Donetsk, Kirovohrad en Ivano-Frankivsk. De Oekraïense luchtmacht meldt in een rapport dat het overgrote deel van de projectielen is neergehaald. "De vijand heeft 53 raketten van verschillende types en 47 aanvalsdrones gelanceerd", luidt het. "Er zijn evenwel 35 raketten en 46 drones uit de lucht gehaald voor ze hun doelwit konden treffen."
Minstens twintig mensen raakten gewond, onder wie een 7-jarig meisje. 

Volgens de Oekraïense netbeheerder DTEK werden twee thermische energiecentrales getroffen, maar over hun locatie werden geen details vrijgegeven. De schade zou wel bijzonder groot zijn. "Het was opnieuw een bijzonder moeilijke nacht voor de energiesector in Oekraïne", luidt het op Telegram.

Het is niet voor het eerst dat Rusland de Oekraïense infrastructuur aanvalt. Volgens DTEK is het al de zesde aanval op thermisch centrales sinds midden maart.

Volgens minister van Energie Guerman Galoesjtjsenko zullen er door de toegebrachte schade zaterdagavond wellicht restricties aan het stroomverbruik worden opgelegd.

Tijdens het bezoek van premier Alexander De Croo aan Washington heeft de Amerikaanse president Joe Biden ons land bedankt voor de aanhoudende steun aan Oekraïne, onder meer door de belofte om F-16's te sturen. "Ons land wil er dertig sturen, en is zo de grootste leverancier geworden", zei De Croo daarover. Ook werd er gesproken over de leidende rol van België in het vrijmaken van de winsten op de Russische tegoeden die grotendeels in ons land zitten om Oekraïne te steunen. Daarover sprak De Croo ook met minister van Financiën Janet Yellen. Ook binnen de G7 wordt een gelijkaardig voorstel besproken, en de president was geïnteresseerd in de expertise die ons land opbouwde, en in de gevoeligheden die ermee gepaard gaan. Zo is het absoluut noodzakelijk dat de stabiliteit van het effectenhuis Euroclear wordt gegarandeerd. 

Beide leiders hadden het ook over de verkiezingen in ons land. Volgens De Croo was Biden goed op de hoogte van onze politieke situatie. En de twee spraken over de Russische inmenging in de verkiezingen. "We spraken over de mogelijke gevaren voor de verkiezingen van volgende week en de president bedankte ons voor de inspanningen die we hebben gedaan om die inmenging naar buiten te brengen", aldus De Croo. 

Hoe vond De Croo het om uitgenodigd te worden op het Witte Huis, als eerste Belgische premier in 18 jaar, en dat midden in de verkiezingscampagne? "De internationale ontwikkelingen houden geen rekening met de politieke agenda en het feit dat er volgende week verkiezingen zijn. We zien dat de druk vanuit Rusland sterk gestegen is en natuurlijk moeten we daar een antwoord op geven. Het beste dat we kunnen doen is hier zijn met de belangrijkste man ter wereld om te zeggen: we zijn partners en we gaan elkaar verdedigen", aldus De Croo. En de erkenning voor de rol die België speelt, is het resultaat van een samenwerking van alle Belgen.

Na het blitzbezoek is het nu weer tijd voor campagnevoeren: zaterdagochtend trekt de premier meteen na de landing in België naar de markt van Aalst.

Ons land heeft een bilateraal veiligheidsakkoord gesloten met de Oekraïense president Volodimir Zelenski en zal zich daar ook aan houden. Dat zei premier Alexander De Croo (Open VLD) vrijdag tijdens zijn bezoek aan Washington D.C. Hij bevestigt zo, net als minister van Defensie Ludivine Dedonder eerder op de dag, dat militair materiaal vanuit België enkel gebruikt mag worden op het Oekraïense grondgebied.

Verschillende landen, waaronder de VS en Duitsland, hebben de laatste dagen te kennen gegeven dat ze zullen toestaan om de door hen geleverde wapens te gebruiken tegen militaire doelwitten in Rusland om zich tegen Russische aanvallen te verdedigen. Daarbij wordt het vooral gekeken naar de regio Charkiv.

Premier De Croo bevestigt vrijdag dat ons land daar niet in meegaat. De Croo is vrijdag in Washington D.C. op uitnodiging van president Joe Biden en zal tijdens zijn onderhoud met de president ook de westerse steun aan Oekraïne bespreken. "We zien steeds dreigendere taal van Rusland die eigenlijk alleen een reactie is op de steun die wij aan Oekraïne bieden om zich te kunnen verdedigen. Op een moment als nu heb je goede vrienden nodig", zei De Croo over de banden met de VS. 

Ons land heeft vorige week nog een bilateraal veiligheidsakkoord gesloten met de Oekraïense president Volodimir Zelenski. "Dat is een zeer breed akkoord, over een periode van tien jaar, met zeer veel steun. Het opmerkelijkste is dat wij dertig F-16's sturen en we zullen daarmee de grootste leverancier worden van gevechtsvliegtuigen voor de Oekraïense luchtmacht", aldus De Croo ook. "Maar het akkoord is zeer duidelijk: het gaat over gevechtsvliegtuigen die gebruikt kunnen worden door de Oekraïners op het Oekraïense grondgebied. Dat is het akkoord dat we gesloten hebben en ik wil me daar aan houden."

De Oekraïense president Volodimir Zelenski prijst de goedkeuring van de Verenigde Staten om Amerikaanse wapens te gebruiken op Russisch grondgebied. De Amerikaanse president Joe Biden heeft dat gebruik goedgekeurd, zo bevestigt de minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken vrijdag.

Internationale media als Politico en de BBC berichtten donderdag al dat de Amerikanen Oekraïne achter de schermen toestemming hebben gegeven om Rusland te bestoken met Amerikaanse wapens. 

Er zouden wel beperkingen zitten aan het gebruik van die wapens. Zo zou het bijvoorbeeld alleen gaan om het grensgebied bij de regio Charkiv. Steeds meer westerse landen geven de Oekraïners toestemming om Rusland met hun wapens aan te vallen, omdat Oekraïne daarvandaan veel beschoten wordt. 

Zelenski deed zijn uitspraak tijdens een persconferentie in Stockholm. Daar was hij op bezoek om met Noord-Europese landen te praten over hun steun aan Oekraïne. Hij tekende er een veiligheidsakkoord met Zweden en Noorwegen, eerder sloot hij dat soort overeenkomsten al met Finland en Denemarken. Later volgt volgens Zelenski nog een deal met IJsland.

De militaire hulp die de NAVO-landen aan Oekraïne verlenen, moet minstens 40 miljard dollar per jaar bedragen, zo lang dat nodig is. Dat heeft de secretaris-generaal van het bondgenootschap, Jens Stoltenberg, vrijdag gezegd.

"Sinds de Russische invasie in Oekraïne in 2022, hebben de bondgenoten ongeveer 40 miljard euro militaire hulp per jaar aan Oekraïne verleend. Elk jaar moeten we minstens dit niveau handhaven, zo lang dat nodig is", benadrukte Stoltenberg tegenover de pers na afloop van een informele bijeenkomst van de ministers van Buitenlandse Zaken van de NAVO-landen. 

Stoltenberg had aanvankelijk aan de bondgenoten voorgesteld 100 miljard dollar per jaar uit te trekken om Oekraïne te steunen in zijn oorlog met Rusland. Nu hield hij het op de voortzetting van de huidige steun als minimum. Hij stelde ook voor dat de bondgenoten "de last billijk verdelen".

Het verdeelmechanisme zou op het bbp van elk land steunen. "Het bbp is in het verleden al gebruikt, het is een optie", aldus de secretaris-generaal van de alliantie

Verscheidene NAVO-landen willen de militaire hulp aan Oekraïne op een hoog niveau houden, onder meer vanwege de vertraging in de levering van wapens en munitie die westerse landen aan Kiev beloofd hebben. Zo stelde Estland enkele maanden geleden voor dat elk land minstens 0,25 procent van zijn bbp zou besteden, wat zou neerkomen op ongeveer 140 miljard dollar per jaar.

De Russische troepen zijn volgens minister van Defensie Andrej Beloesov langs het hele front in Oekraïne in opmars. Dit jaar hebben ze al 880 vierkante kilometer ingenomen, zegt hij. Volgens Beloesov rukken de troepen "in tactische richtingen" op. Het is niet duidelijk waar hij op doelt. 

Volgens waarnemers wordt aan het front nog steeds veel gevochten ten westen en noordwesten van de stad Donetsk en noordelijker voor de stad Chasiv Yar. Bovendien zijn Russen opgetrokken ten noorden en noordoosten van Charkov, de tweede stad van Oekraïne, die wordt bedreigd door de opmars.

In de streek van Charkov hebben de Russische troepen de Oekraïense soldaten "acht tot negen kilometer teruggedreven", zei de Russische defensieminister vrijdag op een bijeenkomst van de Verdragsorganisatie voor Collectieve Veiligheid (CSTO), een militaire alliantie van ex-Sovjetlanden die door Rusland geleid wordt.

Binnenkort wordt langverwachte westerse munitie aan Oekraïne geleverd en Kiev hoopt dat het daarmee weer de overhand kan krijgen aan het front.

Na onderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne zijn 75 gevangengenomen Russische soldaten geruild voor 75 Oekraïense gevangen soldaten. Dat laat het Russische ministerie van Defensie vrijdag weten.

"Na een onderhandelingsproces werden 75 Russische soldaten, die tijdens hun gevangenschap de dood in de ogen keken, gerepatrieerd uit gebied dat werd gecontroleerd door het regime in Kiev. In ruil daarvoor werden 75 krijgsgevangenen van het Oekraïense leger overgedragen", aldus het ministerie in een verklaring.

De soldaten zullen nu medische en psychologische ondersteuning krijgen. De ruil kwam er na onderhandelingen in de Verenigde Arabische Emiraten.

NAVO-landen die hebben ingestemd met aanvallen met hun wapens op Russisch grondgebied, moeten zich ervan bewust zijn dat hun uitrusting en "specialisten" niet alleen in Oekraïne zullen worden vernietigd, maar ook op elk punt van waaruit Russisch grondgebied wordt aangevallen. Die boodschap heeft de vicechef van de Russische Nationale Veiligheidsraad, Dmitri Medvedev, vrijdag via zijn Telegramkanaal uitgestuurd, zo meldt het Russische persagentschap Tass.

Hij voegde eraan toe dat Moskou uitgaat van het feit dat alle langeafstandswapens die aan Oekraïne zijn geleverd al "rechtstreeks worden bediend door militairen uit NAVO-landen", wat neerkomt op deelname aan de oorlog tegen Rusland en een reden is om gevechtsoperaties te beginnen.