ANALYSE. En plots is, na vijftien jaar, iedereen in oorlog met de drugsmaffia

Het Stroomplan is een vondst van hoofdcommissaris Stanny De Vlieger, de grote baas van de federale gerechtelijke politie (FGP) in Antwerpen. De federale gerechtelijke politie is, samen met het parket, verantwoordelijk voor de bestrijding van de georganiseerde criminaliteit, waaronder de grootschalige drugssmokkel via de haven van Antwerpen. Niemand kan ontkennen dat de FGP de voorbije tien jaar een aantal mooie dossiers heeft opgelost. Niemand kan bovendien ontkennen dat de FGP al jaren kampt met een schandelijk tekort aan manschappen, dat alleen nog maar prangender werd omdat terreurdossiers capaciteit opeisten. Maar we kunnen evenmin om de vaststelling heen dat de FGP van Stanny De Vlieger er niet in is geslaagd om de opmars van de drugsmaffia een halt toe te roepen, of zelfs nog maar te vertragen.

Ongeveer vijftien jaar geleden verschenen de eerste alarmerende rapporten van de Verenigde Naties en de Amerikaanse overheid over de rol van de Antwerpse haven in de internationale cocaïnesmokkel. In diezelfde rapporten werd toen al gewezen op het fenomeen van corrupte havenmedewerkers, die hand -en spandiensten leveren aan de drugskartels. De vakbonden schreeuwden destijds moord en brand. Cokesmokkel? Havenarbeiders? Stigmatisering van een hele groep arbeiders! Het zou kunnen dat u dat deze week ook ergens hebt gehoord.

Who cares?

De politiek reageerde vijftien jaar geleden volstrekt ongeïnteresseerd. Over de oprukkende drugsmaffia werden nooit vragen gesteld in de gemeenteraad, ook niet toen in 2012 bleek dat een corrupte douanier voor een half miljard euro aan cocaïne door de controles had geloodst. Niemand toonde zich bezorgd toen in 2013 al bleek dat enkele boefjes uit Borgerhout een heuse gangsteroorlog hadden ontketend, waarbij ondertussen een 25-tal doden zijn gevallen in Nederland, België en Zuid-Amerika. Europol luidde in 2013 de noodklok toen bleek dat steenrijke drugscriminelen de beste hackers hadden ingehuurd om alle belangrijke containerbedrijven in de Antwerpse haven te hacken. In de Antwerpse politiek werden de schouders eens opgehaald.

Het Stroomplan moet magische krachten bezitten, want plots verdringen de politici zich om een deel van dat plan te claimen. Het was bijna amusant om te zien hoe staatssecretaris Philippe De Backer (Open Vld) zichzelf plots had uitgenodigd op de persconferentie door een volstrekt onzinnig voorstel over de permanente screening van havenarbeiders te lanceren. Vice-eersteminister Kris Peeters (CD&V) bewoog dan weer hemel en aarde om het voorstel van De Backer af te schieten. Tot zijn grote frustratie slaagde Peeters er niet in om ook aan te schuiven tijdens de grote internationale persconferentie in het Havenhuis.

Maar de allerbeste toneelact kwam van minister van Justitie Koen Geens (CD&V), die zich door Terzake liet filmen op weg naar de persconferentie van het Stroomplan, alsof het om een historische gebeurtenis ging. Inhoudelijk had Geens eigenlijk niks te vertellen, behalve dat hij het jammer vond dat de N-VA van het Stroomplan een verkiezingsshow had gemaakt.

De minister van Justitie verbijsterde iedereen met een bizar verhaal over Amerikaanse DEA-agenten, die zich in de Antwerpse war on drugs zouden gaan mengen. Wellicht was dat om te verhullen dat Geens zelf nauwelijks inspanningen of toezeggingen heeft gedaan voor het Stroomplan. Krijgt het parket van Antwerpen eindelijk versterking om al die dossiers aan te pakken? Bij het parket hopen ze het van harte, zo bleek uit een persmededeling, maar ze leken vooral te vrezen dat die versterking er niet komt. En gaat Geens echt werk maken van de beloofde BIBOB-wetgeving om misdaad bestuurlijk aan te pakken? Bij N-VA hopen ze het, maar uit de commentaren van Kris Peeters leiden ze af dat CD&V wel eens dwars zou kunnen gaan liggen.

Powershift

De persconferentie over het Stroomplan maakte nog een zaak duidelijk. De machtsgreep van de lokale politie van Antwerpen, ten koste van de federale gerechtelijk politie. Hoewel afwezig op de persconferentie, drukte Muyters duidelijk zijn stempel op het Stroomplan. Muyters levert ook met een vingerknip 32 speurders voor het KALI-team, dat geleid zal worden door iemand van de lokale en iemand van de federale politie.

De federale politie wilde het Stroomplan overigens een maand geleden al presenteren, maar Muyters liet dat blokkeren omdat hij het plan niet goed genoeg vond. De lokale politie van Antwerpen begeeft zich dus steeds verder op het terrein van de federale politie.

Dat werd zelfs tijdens de persconferentie duidelijk toen Wall Street Journal van Stanny De Vlieger wilde weten of er ook ICT’ers deel zouden uitmaken van de Task Force. De Vlieger aarzelde. “De lokale politie zal een aantal ICT’ers ter beschikking stellen”, zo antwoordde De Wever.