Opnieuw steekpartij met vrouwelijke dader: hoe uitzonderlijk is dit?
In twee maanden tijd worden drie vrouwen verdacht van moord op hun man. In drie verschillende zaken wordt een man neergestoken bij een uit de hand gelopen ruzie. En drie keer is het moordwapen een mes. Hoe uitzonderlijk is het dat vrouwen hun partner vermoorden?
Toeval of niet, het is opvallend. Gisteravond stak een 24-jarige vrouw haar 36-jarige vriend dood in Zwijndrecht. Ze belde zelf nog de hulpdiensten, maar alle hulp kwam te laat. Dit deed denken aan een incident vorige week in Gent. Daar werd een man doodgestoken na een oplaaiende ruzie met zijn vriendin.
Twee maanden geleden was er een gelijkaardig bericht. Een Nederlandse vrouw stak haar man dood op hun reis in Boedapest. "We zien inderdaad drie feiten op korte termijn, maar eigenlijk komt dit zeer zelden voor", zegt criminologe Anne Groenen in De Wereld Vandaag op Radio 1.
Het komt veel vaker voor dat mannen hun vrouwelijke partner vermoorden
"Van alle moorden die op mannen gepleegd worden, gebeurt ongeveer 6 procent door een vrouwelijke ex-partner of partner", legt Groenen uit.
"Omgekeerd, van alle moorden die op vrouwen gepleegd worden, gebeurt ongeveer 40 procent door een mannelijke ex-partner of partner. Het komt dus veel vaker voor dat mannen hun vrouwelijke partner vermoorden. Dat komt onder andere doordat ze fysiek het overwicht hebben."
Partnermoord: waarom?
Er zijn twee belangrijke theorieën die partnermoord verklaren, legt Groenen uit. "Ten eerste worden mannelijke moorden vooral gepleegd vanuit patriarchale verklaringen. De man wil de controle behouden. Hij is de heerser en als zijn dominatie bedreigd wordt, gaat hij zijn vrouw vermoorden."
"Ten tweede, vrouwelijke moorden verklaren we eerder met de zelfbeschermingstheorie. Wanneer het leven van een vrouw bedreigd wordt, gaat ze haar partner doden."
Beluister: het gesprek met criminologe Anne Groenen in De Wereld Vandaag
Opnieuw vrouw verdacht van moord op haar man: wat kenmerkt vrouwelijke daders?
"Maar uiteindelijk zijn alle partnerdodingen wel een pak complexer dan dat", gaat Groenen verder. "Persoonskenmerken, verwachtingen, de relatie en wat er exact voor de moord gebeurt, spelen ook een invloed. Daarnaast is er bijna altijd een voorgeschiedenis van partnergeweld. Het is een complex gegeven waarbij verschillende factoren een rol spelen."
Aan bijna alle partnermoorden gaan heel wat conflicten en geweld vooraf
De drie moorden werden gepleegd na een hevige ruzie. "Aan bijna alle partnermoorden gaan heel wat conflicten en geweld vooraf. Behalve als iemand in een psychose handelt", aldus Groenen. "Uit analyses blijkt wel dat vrouwen eerder impulsief moorden. Op een bepaald moment loopt de emmer over waardoor ze impulsief gaan handelen. Bij mannen zijn er vaak meer concrete en beredeneerde plannen. Al is er niet altijd een strikt man-vrouw onderscheid."
Moordwapen
We kennen allemaal het traditionele beeld uit boeken en films van een vrouw die het eten van haar partner vergiftigt. Maar volgens Groenen is dit een misverstand. "In Nederland is hier uitvoerig onderzoek naar gedaan."
"Een mes- of een steekwapen is bij uitstek het meest gebruikte wapen bij partnerdodingen. Zowel bij mannen als bij vrouwen. Op de tweede plaats staan wurgingen en op de derde plaats ernstige slagen en verwondingen. Slechts een klein aandeel betreft vergiftigingen."