"De Palestijnen zijn bang voor onafhankelijkheid"

Het gesprek begint met een blik op de kaart van de Westelijke Jordaanoever, die volgens de Oslo-vredesakkoorden van de jaren 90 aan de Palestijnen toebehoort. Maar de realiteit is voorlopig anders. Grote delen van het Palestijnse territorium worden zowel administratief als militair bestuurd door Israël - de zogenaamde C-zones. En verder zijn er een tweehonderdtal illegale nederzettingen die bewoond worden door 600.000 Israëliërs. Hoe valt die realiteit nog te rijmen met het idee van een tweestatenoplossing en een onafhankelijk Palestina?

Simona Frankel: "De Israëlische regering is nog steeds overtuigd van een tweestatenoplossing. Het land moet verdeeld worden in een Israëlische en een Palestijnse staat. Maar ik wil even een aantal zaken duidelijk stellen. Ten eerste werd de opdeling in verschillende zones overeengekomen in Oslo, het was geen eenzijdige beslissing van Israël."

Het was wel de bedoeling dat het een overgangssituatie zou zijn?

Frankel: "Blijft het feit dat het een tweezijdige beslissing was. Maar even cruciaal is dat er geen begripsverwarring ontstaat over de term 'nederzetting'. Want in Jeruzalem zijn er bijvoorbeeld geen Israëlische nederzettingen. Alle buurten die deel uitmaken van de gemeente Jeruzalem behoren tot Israël. Dat zal nooit bediscussieerd worden. Jeruzalem is de eeuwige en ondeelbare hoofdstad van Israël."

Hebt u het ook over Oost-Jeruzalem dat door Israël is geannexeerd? De VN-Veiligheidsraad noemt die annexatie nietig en ook de Palestijnen beschouwen Jeruzalem als hun hoofdstad. Bent u bereid om Jeruzalem te delen?

"Delen? Hoe bedoelt u? Het Jeruzalem dat ik net beschreef is van Israël. Als de Palestijnen beslissen om buiten de gemeentegrenzen een nieuw Palestijns Jeruzalem te bouwen is dat hun probleem."

Komt dat niet neer op een eeuwigdurende blokkering die verdere onderhandelingen onmogelijk maakt? Want ook de Palestijnen zullen de heilige stad niet opgeven.

"Maar de Palestijnen denken niet enkel dat Jeruzalem van hen is. Ze beschouwen ook de steden Tel Aviv en Jaffa tot hun grondgebied. En nu kom ik meteen tot het allerbelangrijkste: onze belangrijkste voorafgaandelijke eis is dat Palestina bereid is om Israël als Joodse democratische staat te erkennen. Het Joodse volk heeft een legitieme eis om tussen de Middellandse Zee en de Jordaan een eigen Joodse staat uit te bouwen."

Toen de Palestijnen de Oslo-akkoorden ondertekenden hebben ze de staat Israël toch erkend?

"De Palestijnen hebben misschien wel gezegd dat ze Israël erkenden, maar ze weigeren te erkennen dat Israël een Joodse staat is en dat is cruciaal. Voor ons is het belangrijk dat Israël een staat is met een Joodse meerderheid. En dat willen de Palestijnen niet erkennen want ze eisen het terugkeerrecht op van alle Palestijnen die door de jaren heen naar Jordanië, Syrië, Libanon en de Westelijke Jordaanoever zijn gevlucht."

"Ondertussen gaat het al om de vierde en vijfde generatie vluchtelingen. Dat willen wij niet, want als dat gebeurt hebben wij geen meerderheid meer en is er geen Joodse staat meer. Dat is nu net de bestaansreden van Israël: de enige staat ter wereld waar joden van over heel de wereld naartoe kunnen komen als ze dat wensen. Een staat waar joden niet geconfronteerd worden met antisemitisme en waar ze hun cultuur en religie kunnen beleven zonder dat iemand hen verjaagt: waar de sabbat een heilige dag is, waar zij die dat wensen koosjer kunnen eten en waar zaken als onverdoofd slachten en besnijdenis niet ter discussie staan."

Terug naar de nederzettingen in de Westelijke Jordaanoever waarover de VN-Veiligheidsraad in december 2016 nog verklaarde dat ze een schending zijn van het internationale recht. De Israëlische regering kondigt deze week de uitbreiding van de nederzettingen aan waardoor de spanningen met de Palestijnen nog toenemen.

"Ik zal u zeggen waarom die nederzettingen groeien: omdat de bevolking van die dorpen op een natuurlijke manier aan het groeien is. Hun kinderen worden groot en hebben op hun beurt huizen, scholen en openbare gebouwen nodig."

Zal Israël die nederzettingen ooit nog afbreken?

"Alles kan onderhandeld worden. Maar daar ligt het probleem: de Palestijnen willen niet opnieuw naar de onderhandelingstafel komen en geven er de voorkeur aan om zich achter de Verenigde Naties, de Europese Unie en andere internationale organisatie te verschuilen. Een meerderheid van de Israëliërs wil een onafhankelijk Palestina op voorwaarde dat er genoeg veiligheidsgaranties komen. We willen geen terreur meer in ons dagelijks leven. Ik stel vast dat de Palestijnen in de schoolboeken van hun kinderen een eerbetoon brengen aan terroristen die aanslagen pleegden op Israëlische burgers. Is dat educatie voor een echte vrede? Als je kinderen vanaf de lagere school voortdurend vertelt dat terroristen in feite helden en martelaars zijn, willen die kinderen uiteindelijk ook 'martelaar' worden."

Intussen is de levenskwaliteit van de Palestijnen zorgwekkend. Zo is er een groot tekort aan drinkbaar water. Palestijnse leiders zeggen dat Israël de waterbronnen niet wil delen.

"Het probleem is dat de Palestijnen het beheer van de waterbronnen liever overlaten aan Israël. In feite zijn ze bang voor de onafhankelijkheid. Want vanaf het moment dat ze onafhankelijk zijn, moeten ze bewijzen dat ze een democratische overheid kunnen beheren en besturen en die verantwoordelijkheid willen ze niet. Het is veel gemakkelijker om niets te doen en alle problemen in de schoenen van Israël te schuiven."

Is het fundamentele probleem niet dat Israël zich nog steeds bijzonder bedreigd voelt door zijn Arabische buurlanden en daardoor qua veiligheid het zekere voor het onzekere neemt?

"De Israëlisch-Palestijnse kwestie is niet het grootste probleem. De grootste bedreiging voor de regio en de wereldvrede heet Iran. Over heel het Midden-Oosten speelt Iran een nefaste rol: ze vechten in verschillenden landen, bewapenen legers, milities en terreurbewegingen in Syrië, Egypte, Libanon, Gaza, Turkije en de Golf. Maar Europa en het Westen weigeren dat in te zien. Ze denken dat de oplossing van de Israëlisch-Palestijnse kwestie alle andere problemen in de regio zal oplossen. Een gevaarlijke vergissing."