'Schietschijven horen niet in de wachtkamer': reclassering is klaar met veroordeelden die met de dood dreigen of worden bedreigd
Reclassering Nederland staat op het punt begeleiding te weigeren aan veroordeelden die zich schuldig maken aan doodsbedreigingen of die zelf op een dodenlijst staan. ‘Ik wil het risico niet lopen dat onze reclasseringswerkers overhoop worden geschoten.’
Dat zegt vertrekkend bestuursvoorzitter Sjef van Gennip, die deze week met pensioen gaat, in een vraaggesprek met de Volkskrant. Reclasseringswerkers krijgen soms cliënten op gesprek die een kogelwerend vest dragen uit angst in de wachtkamer een rivaal tegen te komen, of uit angst dat ze zijn gevolgd. ‘Die is dus bang dat hier iemand binnenloopt met een automatisch wapen, waarna de kogels je om de oren vliegen’, zegt Van Gennip. ‘Weet je wat dat voor zo’n reclasseringswerker betekent?’
De bestuursvoorzitter doelt onder meer op daders en verdachten die betrokken zijn bij de onderwereldvete ‘Mocro War’, en die bekendstaan om nietsontziende liquidaties. Maar ook andere criminele jongeren verharden en zijn soms niet geneigd tot gedragsverandering, stelt hij. ‘Ze maken zich tijdens reclasseringsgesprekken schuldig aan geweld, aan het smijten met meubels en aan doodsbedreigingen: ik heb je kenteken, ik weet waar je woont, ik weet waar je kinderen op school zitten. Onze mensen zijn wel wat gewend, wij gaan echt tot het uiterste om met moeilijke gevallen in gesprek te komen, maar de grens is bereikt. Serieuze doodsbedreigingen horen niet bij ons werk.’
Criteria
Omdat reclasseerders zich bij zulke delictplegers onveilig voelen, heeft Reclassering Nederland een lijst met criteria opgesteld van cliënten die een ernstige bedreiging voor de reclasseerder vormen. De organisatie heeft de plicht alle opdrachten van rechters en Openbaar Ministerie uit te voeren, maar ‘wij beraden ons nu op het moment dat we gaan zeggen: dit type cliënt doen we niet meer’, zegt Van Gennip. ‘Zo’n opdracht zullen we dan als onuitvoerbaar teruggeven aan het Openbaar Ministerie.’
Nu is het al zo dat zulke verdachten en veroordeelden niet meer thuis worden bezocht of welkom zijn op het reclasseringskantoor. Van Gennip vindt dat zulke verplichte meldgesprekken op het politiebureau zouden moeten worden georganiseerd. Of ze krijgen een enkelband zodat er wel toezicht is, maar geen inhoudelijke begeleiding.
Van kwaad tot erger
Het probleem ontstond sporadisch de afgelopen twee, drie jaar en het neemt toe, zegt de bestuursvoorzitter. Hij hoort dit in de maandelijkse gesprekken die hij met reclasseerders in de regiokantoren voert. ‘Het is een glijdende schaal en neemt hand over hand toe. Onze mensen hebben de neiging om te zeggen: dat hoort er nou eenmaal bij, maar schietschijven in de wachtkamer moeten we niet normaal gaan vinden.’
Van Gennip noemt dit een lastig moreel dilemma, omdat iedereen voor wie een verzoek wordt ingediend, recht heeft op begeleiding van de reclassering. ‘Maar als het aan mij ligt, stoppen we helemaal met dit soort jongens’, zegt Van Gennip. Hij vindt dat dit niet het probleem van Reclassering Nederland moet zijn, maar van de rechtspraak en de politiek. ‘Dit is een probleem van ons allemaal.’
Woordvoerder Barbara den Uyl van de Raad voor de Rechtspraak erkent dat er een groeiende groep mensen is die ‘te agressief zijn voor begeleiding of te psychisch gestoord voor een gevangenisstraf’. ‘Dat probleem wordt onderkend, maar daarvoor zien wij op dit moment geen oplossing. Het is aan het kabinet om dit fundamenteel aan te pakken.’
Interview Sjef van Gennip
Sjef van Gennip, Bestuursvoorzitter Reclassering Nederland: ‘Iedereen weet dat je met vergelding de samenleving niet veiliger maakt’
Sjef van Gennip begon in 1973 zijn carrière als reclasseringsmedewerker en gaat deze week als hoogste baas van Reclassering Nederland met pensioen. In zijn afscheidsinterview roept hij de politiek op eerlijker standpunten uit te dragen over het straffen van veroordeelden. ‘Alleen gevangenisstraf levert zelden een bijdrage aan afname van recidive.’