Een gigantische suikerklont voor de Turkse en Marokkaanse gemeenschap? Dat is een slecht idee

De Lingo is het eerste product van de nieuwe merknaam Shukr. Met 62 gram is de reep tien keer groter dan het doorsnee-suikerklontje. "Speciaal ontwikkeld voor Marokkaanse of Turkse muntthee", zegt Isabelle Roelants, woordvoerder van de Tiense Suikerraffinaderij. "In hun thee doen zij doorgaans erg veel suiker. Met de Lingo gaat dat nu een pak sneller en gebruiksvriendelijker."

Het mag dan sneller en gebruiksvriendelijker zijn, gezonder is het volgens voedingsexperts allerminst. "We kunnen van een suikerfabrikant uiteraard niet verwachten dat hij geen suiker meer op de markt brengt", zegt Loes Neven van het Vlaams Instituut Gezond Leven. "Maar in tijden van obesitas en diabetes hadden ze beter een kleiner klontje gemaakt."

Temeer omdat ze zich richten op bevolkingsgroepen die sowieso al vaker dik en suikerziek zijn. Cijfers van de Diabetesliga tonen aan dat Belgen van Turkse en Marokkaanse afkomst twee tot zes keer vaker diabetes type 2 hebben dan autochtone Belgen.

"Zeker bij vrouwen van Arabische afkomst komt het veel vaker voor", zegt Neven. De oorzaken zijn divers. Zo spelen genetische factoren een rol en zijn mensen uit deze gemeenschappen iets meer voorbestemd om diabetes te krijgen. Maar even goed heeft het met hun socio-economische status, opleiding en andere voedings- en beweeggewoontes te maken.

Alomtegenwoordig

De Marokkaanse of Turkse keuken heeft er niet per se iets mee te maken. "Akkoord, ze eten veel suiker. Maar dat doen autochtone Belgen ook", zegt voedingsexpert Peter Deriemaeker (VUB). "Het probleem is vooral dat die zoetigheden niet meer beperkt zijn tot feestelijkheden. Ze zijn alomtegenwoordig." Aten we vroeger enkel taart op Pasen, kerst of communiefeesten, dan is nu elke verjaardag van een collega goed voor suiker. "Hetzelfde zien we bij deze gemeenschappen."

Bovendien hebben ze ook onze voedingsgewoonten overgenomen. "En helaas niet de meest gezonde", zegt Neven. "Fastfood of gefrituurd voedsel hebben ook daar ingang gevonden. Denk maar aan de durum- of pitazaak waar je steevast ook frieten kunt krijgen."

Het probleem is volgens haar ook historisch gegroeid. "Deze gemeenschappen zijn vaak afkomstig uit agrarische gebieden. Indertijd hadden die mensen een zwaar fysiek leven en moesten ze dus voldoende energie uit hun voedsel halen", legt Neven uit. "Ik denk dat die eerste generaties die eetgewoonten hebben behouden. Maar ze zijn minder gaan verbruiken omdat ze minder fysiek zwaar werk leverden."

In het land van herkomst waren fruit en groenten soms ook makkelijker verkrijgbaar. In de eigen tuin of op een lokale markt. "Hier moeten mensen doorgaans naar de supermarkt voor eten", zegt Deriemaeker. "En daar moeten ze langs allerlei ongezonde producten vooraleer ze bij het fruit en de groenten geraken."

Ook het financiële plaatje speelt een rol. Wie het minder breed heeft, wordt soms gedwongen om ongezonde keuzes te maken. "Een zak sandwichen en een pot choco is goedkoper dan een volkoren brood met sneetjes kipfilet", zegt diëtiste Tanja Callewaert (Dieethuis en Vlaamse Beroepsvereniging van Voedingsdeskundigen en Diëtisten). "Een fitnessabonnement of voedingsbegeleiding zijn evenmin evident."

Zij merkt eveneens hoe mensen van Marokkaanse of Turkse origine maar wat graag hun drankjes of gebak vol suiker stoppen. "Mierzoet willen ze het, en het is heel moeilijk om hen te laten overschakelen op stevia of kunstmatige zoetstoffen. De argwaan is groot."

Het Vlaams Instituut Gezond Leven doet eveneens pogingen om deze groepen gezonder te doen eten, met acties zoals 'Kleurrijk gezond' of de vormingsreeks 'Ratatouille'. "Op een extra grote suikerklont zaten we dus niet te wachten", besluit Neven.