Wat kunnen de Rode Duivels leren uit een nederlaag van Brazilië op het WK in '82?

1. Brazilië - Italië (2-3, tweede poulefase WK 1982)

Op het WK 1982 wervelt Brazilië doorheen het toernooi met futebol de arte, schilderachtig voetbal met penseelstreken van onder meer Zico en Socrates. In de beslissende wedstrijd van de tweede poulefase gaat de topfavoriet echter kopje-onder tegen Italië met 3-2. "Drie keer dezelfde situatie: Brazilië dat maar bleef gaan en op een vlijmscherpe counter liep", omschrijft voetbalschrijver Raf Willems het naïeve voetbal van de Seleção. "Ze gingen alleen uit van hun eigen kracht."

Hij ziet een belangrijke link tussen die wedstrijd 'van het allerhoogste niveau' en de halve finale die ons wacht. "Opnieuw een ploeg die altijd wil aanvallen, België dus, tegen het afbraakvoetbal van de Fransen met hun twee snelle counterspitsen: Mbappé en Griezmann."

De les van Willems: laat ook verdedigend het verstand regeren. Futebol de resultado, dus. "We hebben al spektakel gebracht en harten veroverd, in de halve finale mag het gerust een beetje catenaccio zijn, wat defensiever. Tegen een negatief voetballende ploeg als Frankrijk kun je niet zomaar de boulevards opengooien."

2. Italië – Frankrijk (Frankrijk verliest na penalty’s, finale WK 2006)

Het meest memorabele aan deze wedstrijd is de kopstoot van Zinedine Zidane, die zo in zijn laatste wedstrijd voor Les Bleus het veld moet verlaten met een rode kaart. Marco Materazzi zou zijn zus een hoer hebben genoemd. Frankrijk moet voort met tien man in de verlengingen, nadat het in de reguliere speeltijd ondanks een dominant spelbeeld niet verder raakte dan 1-1. Zonder hun iconische spelverdeler verliezen de Fransen de penalty’s.

Jezelf laten opnaaien in het heetst van de strijd is een fout die zelfs bij de meest ervaren spelers om de hoek loert. Geniepige kniestootjes als de scheidsrechter zijn hoofd draait, verbale smeerlapperij, moet een speler dat zomaar incasseren?

“Je moet als speler vooraf voor ogen houden dat dit kadert in de strategie van de tegenstander en je daar niet in laten meeslepen”, zegt sportpsycholoog Filip Boen (KU Leuven). Zijn les: “Je kunt zoiets niet negeren, maar je moet het wel naast je neerleggen en denken: ik zal je nu even voetballend iets laten zien.”

3. Nederland - West-Duitsland (1-2, finale WK 1974)

Het kleine Nederland voetbalt zich niet alleen een weg naar alle supportersharten met zijn totaalvoetbal, maar ook naar de finale tegen West-Duitsland. "Tot ieders verbazing, ook die van de supporters. De aanvalsdrift van Nederland was ongekend", zegt de Nederlandse voetbalauteur Auke Kok, die het bekroonde 1974. Wij waren de besten schreef. België avant la lettre, zo u wil.

Tegen de West-Duitsers, wiens parcours veel moeizamer verliep, voetballen de Nederlanders na een vroege voorsprong vol arrogantie. Met de oorlogsbezetting nog in het achterhoofd willen onze noorderburen hun oosterburen 'vernederen', weet Kok. "Dat signaal hebben de Duitsers opgepikt en in hun voordeel gedraaid."

Kok ziet die val ook klaarliggen voor een 'buitengewoon' elftal als België. "Geweldige ploegen hebben dat in zich, ze kijken rond zich voor de wedstrijd en denken: 'Moses, wat een team is dit.'  Maar in voetbal kan dat het begin van de ondergang zijn, een zekere nederigheid is onmisbaar." De les van Kok: de vuile meters blijven maken, niet te veel op de wolk vertoeven.

4. Frankrijk - West-Duitsland (3-3 n.v., halve finale WK 1982)

In Sevilla vindt in 1982 een ware thriller plaats tussen het West-Duitsland van Rummenigge en het Frankrijk van Platini. De Fransen slaan in de verlengingen meteen twee keer toe, maar geven de 3-1 voorsprong alsnog uit handen. De vermoeidheid slaat toe. De Franse spelers mogen al blij zijn dat ze de penalty's nog meemaken.

Tijdens de knock-outfase van het WK is het nu eenmaal op twee gedachten hinken: niemand wil na 90 minuten verliezen met overschot in de benen, maar verlengingen zijn altijd een mogelijk scenario. Zeker als de kansen, zoals bij België-Frankrijk, fiftyfifty worden geschat. "Maar doseren is inhouden, en dat is in zo'n intensieve wedstrijd heel moeilijk", zegt inspanningsfysioloog Jan Boone (UGent).

Aan de pure conditie valt sowieso nog weinig te doen, fris beginnen is de boodschap. "Maar individuele parameters als VO2 max (het maximale zuurstofopnamevermogen, red.) zijn wel gekend, dus ook welke spelers er lang op hoog niveau kunnen spelen. Met die kennis kun je als staf slim omgaan", zegt Boone. De les als we op verlengingen afstevenen: neem uitputting mee in de afweging bij wissels.

5. België – Wales (1 – 3, kwartfinale EK 2016)

De Rode Duivels komen voor na een prachtige streep van Radja Nainggolan, maar gaan dan onbegrijpelijk op de rem staan. Wales maakt snel gelijk en de aangeslagen Belgen slagen er nadien niet meer in om zichzelf te organiseren. Na nog twee tegengoals, eindigt het EK-verhaal voor de Belgen in mineur. Van deze ploeg werd veel meer verwacht.

“Na de overwinning op Hongarije danste iedereen mee op de euforie”, zegt Jacques Sys, hoofdredacteur van Voetbal Magazine. “Wales leek maar een hapje, op onze weg naar de halve finale. Maar toen de ploeg achter kwam, had ze niet meer de mentale kracht om terug te slaan.”

De les van Sys: altijd rustig blijven. Maar die les hebben de Rode Duivels volgens hem al geleerd. Alles wat onze ploeg nu sterk maakt, was in de wedstrijd tegen Wales afwezig. “Ze zijn nu iets ouder, blijven geduldiger, en zijn mentaal sterker", zegt Sys. "Ze hebber er twee jaar extra ervaring met topvoetbal en dat heeft tegen Japan zijn vruchten afgeworpen. De Belgen hebben de match gewonnen nadat ze eerst twee goals tegen kregen.”