Bouw ook eens buurthuis. Commercieel minder interessant, maar wel cruciaal voor een stad

Het is hét onderwerp van deze gemeenteraadsverkiezingen. De landelijke kopstukken debatteren erover, maar ook in de lokale campagne staat het thema bovenaan. Wat voor type huizen willen we: sociaal, middenhuur of gezinshuizen? Links –Pvda, SP, GroenLinks – kondigde zaterdag een initiatiefwet aan om het aantal sociale huurwoningen op peil te houden. Een goed idee, maar slechts een half antwoord op de vraag: wat voor stad wil je zijn? Wat voor samenleving creëren we?

Wij streven naar een ongedeelde stad en daar horen naast diversiteit aan (nieuwe) woningen, ook maatschappelijke voorzieningen bij. Dit punt mag niet ontbreken in de nieuwe college-akkoorden, die na vandaag gesloten gaan worden.

razend tekort

Er is nu al een razend tekort aan de maatschappelijke voorzieningen in een stad als Utrecht. Dit jaar kwam de ChristenUnie hier met een reddingsplan voor Villa Vrede, een dagopvang voor ongedocumenteerden. Er is namelijk een groot tekort aan gemeentelijk vastgoed met een ‘maatschappelijke bestemming’. Ook de Voedselbank kwam in deze stad zeer recent in de problemen. Zij kregen een concepthuurcontract van de gemeente onder ogen: voor een oud schoolgebouw moeten ze maar liefst 72.000 euro per jaar bijeen zien te krijgen. Een andere, goedkopere locatie in de buurt had de gemeente niet. Bij de bouw van minimaal zesduizend woningen binnen de stadsgrenzen was er een motie nodig om de summiere 400 m2 voor maatschappelijk vastgoed, op te rekken naar 1200 m2, de officiële richtlijn.

nauwelijks aandacht

Het verbaast ons dat het letterlijk creëren van ruimte voor maatschappelijke initiatieven nauwelijks politieke aandacht heeft. En is het in de rest van het land beter? Voorzieningen die juist bijdragen aan sociale cohesie in onze samenleving, die een verbinding vormen tussen de stedelijke happy few en de bewoners van sociale huurwoningen. Die ontmoetingen vinden immers niet plaats in het hippe duurzame koffietentje in de binnenstad, maar worden gestimuleerd door maatschappelijke initiatieven die wonen en zorg combineren of sociale initiatieven die opkomen voor kwetsbare groepen. In de buurt!

Enkele maanden geleden stuurde de gemeente Utrecht nog een inventarisatie rond van circa 130 van dit soort initiatieven waarbij er naar ruimte wordt gezocht. Een blik op de lijst laat zien dat juist deze organisaties zorgen voor verbinding en samenhang in de buurt. Een dansschool en sociëteit, een (interculturele) kerk, een soos, een studentenvereniging en een buurtsportlocatie. Ondanks het huidige tekort (in 13 van de 32 buurten, volgens gemeentelijke cijfers) krijgt maatschappelijk vastgoed in nieuwbouwplannen nauwelijks aandacht. Heeft Utrecht jaren geleden niet een les geleerd, toen bleek dat er in de grootste Vinex-wijk van Nederland, Leidsche Rijn (35.000 woningen), geen ruimte was ingetekend voor een kerk?

geldkwestie

Het zal een geldkwestie zijn. Maatschappelijk vastgoed levert minder geld op. De markt zal dit niet uit zichzelf oppakken. Dus is het een taak van de gemeente bij het verkopen van grond deze onderhandeling aan te gaan, in het belang van de ongedeelde stad. Kwaliteit van een stad zit niet alleen in het cement van de voegen, maar juist in de samenhang tussen mensen en de plekken waar zij bijeenkomen. Versmal het thema wonen aan de onderhandelingstafel straks niet tot voor wie we wat bouwen, maar laat het gaan over de sociale samenhang die steden bijeenhoudt. Per definitie gaat het dan om extra, maatschappelijke voorzieningen die we nodig hebben. In de komende raadsperiode moet in alle bestemmingsplannen deze kwestie dringend op de agenda komen. Investeren in maatschappelijk vastgoed doen we niet voor niets; die maatschappelijk winst gaat jaren mee. <