Prachtige wereldkampioen van 2014 blijkt ook te kunnen ruziën

De morele en sportieve bovenmeester van het voetbal is de laatste dagen wat onrustig. Om de hoek van de nabije toekomst loert gevaar voor Duitsland, na de nederlaag tegen Mexico. Zweden is zaterdag tegenstander in Sotsji. Vraag aan Nederland hoe moeilijk dat is, of aan Italië: beide landen ontbreken door Zweden bij het WK. Vroege uitschakeling dreigt, hoewel Duitsland kwaliteit genoeg heeft om het onheil af te wenden.

Duitsland is ook in voetbal een vooruitstrevend land. Financieel gezond. Succesvol. Duitsland is het land van het moderne denken over voetbal, van uitgekiende, wetenschappelijke begeleiding, van getoond lef om een ander type trainer aan te stellen dan de beroemde oud-prof. Duitsland stelt intelligentie boven reputatie. Selecteert anders bij jeugd. Investeert fors in jeugdtrainers. De blik is open, naar voren en naar buiten gericht. Bondscoach Joachim Löw was een van de aanjagers van dat nieuwe, verfrissende denken, in het soms verstikkend ouderwetse voetbal.

Zelfs in het eigenwijze Nederland is Duitsland de laatste jaren verkocht als het beloofde gidsland, de prachtige wereldkampioen van 2014. Het elftal van Löw had in 2006 en 2010 bovendien bewezen waardig te kunnen verliezen, als basis voor de mooie, door velen gegunde overwinning in Rio.

Aantrekkelijk voetbal

De trend om in de top jonge, anders geschoolde trainers als Tuchel, Nagelsmann en Tedesco aan te stellen, vindt navolging. Kijk naar de recente benoeming van andere types in Nederland: bij Almere City treedt Michele Santoni aan, voormalig assistent bij Italiaanse clubs en videoanalist van Frank de Boer bij Inter Milaan. Adrie Poldervaart bij Excelsior, de fysiotherapeut met ervaring in de hoge regionen van het amateurvoetbal. De Duitser Frank Wormuth bij Heracles, een van de opleiders van trainers in Duitsland, voorvechter van aantrekkelijk voetbal. Allemaal uitvloeisel van anders denken, zoals bondscoach Ronald Koeman het Nederlands elftal ook anders laat voetballen.

Maar nu, na een magere voorbereiding en een desastreus verlopen eerste wedstrijd tegen Mexico, zijn opeens andere beelden te zien van Duitsland. Scheldende, paniekerige spelers op het veld. Heftige gebaren. De ploeg viel uit elkaar in aanvallende en verdedigende denkers.

Crisisverhalen verschijnen in de machtige Duitse pers, over groepjesvorming, over een ongezellig trainingskamp, over middenvelder Özil die geen afstand neemt van zijn kokette foto met de Turkse president Erdogan, over een fout selectiebeleid.

Kleine ergernissen

Duitsland is dit soort taferelen niet meer gewend, in deze vroege fase van een toernooi. Meestal is de groepsfase van een eindronde een formaliteit. Daarna begint het voetballen pas echt. Die ene onverwachte nederlaag tegen Mexico heeft een ontregelend effect. Alle kleine ergernissen klonteren samen tot een weke bal van onvrede. Het gaat dan over het niet selecteren van dribbelaar Leroy Sané. Er is gemor over het basiskamp Vatoetinki, buiten Moskou, in plaats van Sotsji, aan de Zwarte Zee. Mede uit kostenoverwegingen gekozen.

‘Het lijkt net een sportschool’, zei Löw al. Löw had voortdurend in Sotsji willen verblijven, net als vorig jaar bij de Confederations Cup, waar het verblijf herinneringen opriep aan het WK in Brazilië. De Duitsers stichtten daar een paradijs voor de kust bij Bahia, met hun eigen dorp.

Duitsland heeft veel meer kwaliteit dan Zweden, maar ja, een toevallig gelijkspel op zaterdag, gecombineerd met een zege van Mexico op Zuid-Korea, en Duitsland drijft naar de rand van uitschakeling.

Vier wereldtitels

Zie ze nog flaneren door Moskou, de supporters met hun shirt met vier sterren, voor vier wereldtitels. De spelers zeggen in koor dat het goed kan komen, mits ze weer één team zijn. Verdediger Hummels was woedend, ook over de tactiek, omdat hij en collega Boateng tegenover een meerderheid aan Mexicanen stonden, mede omdat rechtsachter Kimmich als halve rechtsbuiten optrad. Doelman Neuer vertelde dat de internationals elkaar hard hebben aangesproken.

Ze voetbalden ook wat hautain, de Duitsers, in de veronderstelling dat het goed zou komen. Het had ook goed kunnen komen, toen Mexico in de slotfase nauwelijks meer uit het eigen strafschopgebied kwam. Nu blijft kritiek op de loer liggen. Vorig jaar won Duitsland de Confederations Cup, het oefentoernooi voor het WK, met een bijna volledig andere selectie. Zo breed is de kwaliteit. In de basisploeg van de finale tegen Chili stonden slechts drie spelers die zondag meededen tegen Mexico: Werner, Draxler en Kimmich.

Löw viel voor het WK toch weer terug op zijn wereldkampioenen. Schuift Duitsland Zweden opzij, dan is alles weer vrij rustig. Anders zal het spoken in het gidsland.