De lage landen kunnen het nog

“Ik heb voorrang gegeven aan de muziek”, zei Duncan Laurence (25) toen de euforie van zijn overwinning was weggeëbd. Gelijk heeft hij. Nederland koos met Arcade voor een sterke song die qua toeters en bellen niet meer nodig had dan een indalende, lichtgevende bal. De 25-jarige Duncan schreef zijn nummer zelf, zijn allereerste ooit.

Voor Nederland is het 44 jaar geleden dat ze nog eens het Songfestival konden winnen. In 1975 zegevierde Teach-In met Ding-a-dong. Daarvoor wonnen onze noorderburen nog drie keer. In 1957 won Corry Brokken met Net als toen, in 1959 Teddy Scholten met Een beertje en in 1969 Lenny Kuhr met De troubadour.

Belgiës enige zege dateert ondertussen al van 1986. Toen haalde de 13-jarige Sandra Kim het Europese liedjesfestijn naar ons land met J’aime la vie.

België moet harder aan zijn inzending werken

Pijnlijk: in zijn eerste halve finale werd Eliot uiteindelijk slechts 13de op 17 deelnemers waarvan er 10 naar de finale mochten. Wake up kwam liefst 53 punten te kort om naar de finale door te stoten. Volgend jaar mag de VRT iemand afvaardigen naar Nederland, maar hoe pakken we dat aan? “Ik ben voorstander van een uitgebreide preselectie”, zegt voormalig producer en Songfestivalkenner Adriaan Van Landschoot, een van de weinigen die vooraf onomwonden stelde dat Eliot te zwak was voor een finaleplaats. “Een liedje selecteren voor het Songfestival laat je tegenwoordig niet meer over aan een groep pseudo kenners die denken de waarheid in pacht te hebben. We moeten beter en langer zoeken naar de beste song en de beste zanger. Dat is toch logisch? Er worden honderdduizenden liedjes gemaakt en hoeveel staan er in de hitlijsten? 50. Daarom moeten we volgens mij songschrijvers een jaar lang liedjes laten insturen, daar de beste uit halen en die laten matchen met de beste stemmen in een lange selectieronde. Da’s nog geen waterdichte garantie, maar de kans is groter dat je een pareltje stoot.”

“Voorts moet je ook durf aan de dag leggen. Probeer niet hetzelfde te doen als de vorige keer. Wake up lag in de lijn van City Lights, de kans dat het twee keer werkt is klein. Ga ook eens voor andere genres. Denk aan rap, hiphop. En als je er echt niet uitraakt, laat een artiest dan een eigen nummer schrijven. Duncan heeft het alleszins geen windeieren gelegd.”

De vak- en publieksjury moeten blijven – ook al verschillen ze sterk van mening

Je kon er niet naast kijken: de punten van de 41 vakjury’s strookten duidelijk niet met die van het Europese publiek. Toen alle scores van de specialisten binnen waren stond John Lundvik uit Zweden op één, Tamara Todevska uit Noord-Macedonië op nummer twee en Duncan Laurence uit Nederland op de derde stek.

Toen de publiekspunten binnenkwam werd de hele rangschikking overhoop gegooid. Zowel Noord-Macedonië als Zweden donderden in de rangschikking naar beneden, Rusland en Italië kregen vette punten maar werden alsnog overvleugeld door Nederland. Leuk voor de spanning die er tot op het laatst in bleef, maar blijft de vraag waarom jury’s en publiek zo verschillend denken.

“De vakjury’s bestaan uit muziekkenners en die zijn kritischer ingesteld dan het publiek dat bestaat uit mijn moeder en mijn kinderen en alles daartussenin. Het publiek stemt meer vanuit zijn buikgevoel. Een andere verklaring zie ik niet”, aldus VRT-presentator Peter Van de Veire. “Tegelijk zijn zondagavond dingen gebeurd die onverklaarbaar zijn. Dat liedje van Macedonië werd door de vakjury almaar omhoog gestemd terwijl die song voor mijn part niet eens de finale had mogen halen.”

Of het systeem van vak- en publieksjury dan niet deugt? “Toch wel. Het zorgt voor een mooi evenwicht. En geef toe, het maakt het ongemeen spannend.”

Vriendjespolitiek zal er altijd zijn

Peter Van de Veire merkte het tijdens de uitzending al op in zijn commentaar: buurlanden of historisch bevriende naties blijven elkaar verwennen met lekkere scores. “Je zou denken dat zoiets er anno 2019 uit gaat, maar niet dus. Het publiek in de zaal dacht daar duidelijk ook zo over want toen bevriende landen elkaar voortrokken klonk er boegeroep. Ik vrees dat de vriendjespolitiek er nooit zal uitgaan. We zullen dat kritisch moeten omarmen, vrees ik.”

Wel opvallend zijn de magere zes punten van de Belgische vakjury voor Nederland. “Dat ligt volgens mij aan het feit dat het dit keer om een Waalse jury ging. En Wallonië heeft nu eenmaal niet de band met Nederland die Vlaanderen heeft.”

Een wereldster maakt het verschil

De komst van wereldster Madonna gaf aan het Songfestival extra cachet. De show in Tel Aviv zat goed in elkaar met een snelle opeenvolging van de 26 deelnemende landen, waarna handig werd toegewerkt naar het hoogtepunt van de avond: Madonna. De Queen of Pop trok visueel ook alle registers open. Vooral het trappendecor vol met bruine paters was indrukwekkend. Een naam van het kaliber Madonna lokt zonder enige twijfel een nieuw kijkerspubliek naar de Songfestival.

Maar dan mag ze niet vals zingen

Iedereen schrok zich een hoedje toen Madonna haar hit van 30 jaar geleden inzette: wat een zootje maakte ze van haar vertolking van Like a prayer. Hoe is het mogelijk dat een popster van Madonna’s kaliber zo vals staat te zingen tijdens een show waar 200 miljoen mensen naar kijken?

Voor muzikant, componist en producer Miguel Wiels is het simpel: “Madonna is gewoon geen goede zangeres. Zij is een typisch product van de jaren ‘80 waarin via slimme marketing vooral popiconen werden gecreëerd. Kunnen zingen was ondergeschikt aan het imago.”

“Madonna heeft best wel een resem goede songs en ze is erin geslaagd zich een paar keer opnieuw uit te vinden”, aldus Wiels. “Dankzij dat kwaliteitsmateriaal kan ze goed verstoppen dat haar zangkwaliteiten beperkt zijn. Gisteravond werd dat evenwel pijnlijk duidelijk.”

Ook Peter Van de Veire zoekt het niet bij nervositeit, stemproblemen of wat dan ook. “Madonna heeft geen al te beste live-reputatie. Het vreemde is dat haar entourage daar blijkbaar vrede mee heeft. Waarom trekken ze niet eens aan haar mouw van dit is écht niet goed genoeg? Eén troost: de naar verluidt twee miljoen dollar die het optreden heeft gekost, zijn opgehoest door een privépersoon. De VRT heeft er niet aan hoeven mee te betalen.”

Alleen artiestenmanager Bob Savenberg geeft Madonna nog enig krediet. “Als grote artiesten vals zingen, dan gebeurt dat haast altijd op grote evenementen. Daar komen veel artiesten aan bod en wordt er soms al dagen van tevoren gerepeteerd. Tijdens de repetitie wordt ook instelling van de oortjes die de zangers dragen bepaald. Het gebeurt wel eens dat een technicus tijdens het optreden op een verkeerde knop duwt zodat de artiest niet de juiste toon in zijn oor krijgt. Op dat moment wordt het heel moeilijk nog juist te zingen. Ik denk dat Madonna daarvan het slachtoffer is geworden.”