Filip werd slachtoffer van beleggingsfraude: "De 170.000 euro die ik in mijn leven spaarde, is volledig weg"
"Ons gezin is van alle spaarcenten beroofd." Terwijl Filip* denkt dat hij verstandig aan het beleggen is in cryptomunten, wordt hij in werkelijkheid bestolen door beleggingsfraudeurs. Hij raakt meer dan 170.000 euro kwijt en maakt schulden. Hij is een gebroken en beschaamd man, maar zijn dochter Mira* wil per se getuigen. "Om mensen te waarschuwen voor dit soort van praktijken."
Xavier Taveirne is jouw WinWin-consumentenman. Deze week gaat er extra aandacht naar digitale inclusie, met extra lange afleveringen van 'WinWin', Iedereen Digihelper, van 9 tot 12 uur op Radio2. Heb je een vraag, tip of probleem? Mail naar winwin@radio2.be.
Filip verzwijgt de feiten in eerste instantie voor zijn vrouw en dochter Mira . "Nog maar onlangs bekende hij aan mijn mama en mij dat hij alle spaarcenten kwijt is én nog eens een extra lening heeft afgesloten. In de hoop om zijn geld terug te krijgen", begint dochter Mira het verhaal bij het consumentenprogramma 'WinWin' op Radio2. "Dat frauduleus spel was al maanden aan de gang, maar hij durfde het niet te zeggen. Hoe is het zo ver kunnen komen?"
Telefoontje van zogezegde financieel expert
Als hobbybelegger wil Filip eens iets anders proberen dan aandelen. Hij ziet een advertentie over cryptomunten en gaat daar op in. Hij wordt meteen gecontacteerd door een zogezegd financieel expert. Die adviseert hem voorzichtig te beginnen, met een klein startbedrag van 5.000 euro. "Baat het niet, dan schaadt het niet", denkt Filip. "Geen ramp als het niet lukt."
Maar zijn investering brengt al snel geld op, wordt hem verteld. Hij kan alles via de computer meevolgen en heeft er vertrouwen in: hij ziet de bedragen met eigen ogen stijgen. De valse expert straalt vertrouwen uit en komt professioneel over. Ze bouwen een vertrouwensband op en Filip doet al snel een bijkomende investering van 10.000 euro.
Blijven betalen om geld terug te krijgen
Op een gegeven moment bedraagt zijn fictieve winst meer dan 50.000 euro. "Tijd om af te ronden, want je hebt een mooie winst gemaakt", zeggen de fraudeurs. "Maar dan begint het drama pas echt goed", zegt Mira.
"Wanneer mijn papa zijn winst wil opnemen, moet hij plots eerst nog van alles betalen: zogezegd taksen en allerlei verzekeringen tegen bijvoorbeeld witwaspraktijken. Zolang dat niet gebeurt, zit het geld vast, maken de fraudeurs hem wijs. Elke keer beloven ze dat, na een bijkomende storting, zijn initiële investering zal teruggestort worden."
Waarom is hij hen blijven betalen? "Hoe meer geld je investeert, hoe meer je wil geloven dat je je centen wel terug zal krijgen." Filip blijft betalen tot het geld op is.
Na het uitoefenen van psychologische druk krijgen de online fraudeurs hem zelfs zo ver dat hij nog eens 20.000 euro bij leent, want de spaarpot is leeg. Uiteindelijk biecht hij zijn gezin op wat er aan de hand is.
Cybercriminelen bespelen hun slachtoffers emotioneel zodat ze geld blijven investeren
"Mijn vader is een gebroken man, en bovendien heel angstig. De misdadigers hebben al zijn persoonsgegevens. Hij is bang voor wat er nog gaat komen. Hij heeft ook een enorm schuldgevoel naar zijn gezin toe."
Filip is 170.000 euro kwijt en moet nog een lening van 20.000 euro afbetalen. Het geld dat hij heel zijn leven bij elkaar heeft gespaard, is weg. "Zijn zorgeloze toekomst valt in het water. Nu blijven alleen nog zorgen en schulden over."
De familie van Filip gaat naar de politie. "Er loopt een aangifteprocedure, maar die komt traag op gang, en de gevolgen kennen we nog niet."
Hoe gaan beleggingsfraudeurs te werk?
Expert digitale media Tim Verheyden van Team 'WinWin' kent de tactieken van beleggingsfraudeurs. "De cybercriminelen nemen hun slachtoffers heel vernuftig mee in een lang traject van oplichting waarbij ze hen emotioneel zo bespelen dat ze geld blijven investeren." Slachtoffers zoals Filip denken een interessante investering te doen, maar in werkelijkheid bestaat ze niet. Ondertussen wordt er stap voor stap meer geld gestolen.
Filip werd het slachtoffer van zogenaamde 'boiler room fraude'. Oplichters bellen je op nadat ze je persoonsgegevens te pakken kregen. Ze doen zich voor als effectenmakelaars. Ze bieden aandelen of cryptomunten aan en beloven dat die op korte termijn veel geld zullen opbrengen. Ze doen zich voor als experts en erkende dienstverleners. Hun website, formulieren en online grafieken zien er professioneel uit.
- Controleer altijd de identiteit van de persoon waarmee je handelt en informeer naar zijn reputatie en die van de onderneming met wie je zaken gaat doen.
- Als een bedrijf je benadert voor financiële investeringen, raadpleeg dan de website van de FSMA, de autoriteit voor financiële diensten en markten in ons land. Daar kan je controleren of dat bedrijf de nodige vergunningen heeft en of het niet op een zwarte lijst staat, bijvoorbeeld voor oplichting.
- Geef nooit zomaar je persoonlijke gegevens door.
- Zoek goed uit waarin je precies investeert. Als je het niet precies begrijpt wat het voorstel en de voorwaarden inhouden, ga er dan niet op in.
- Je mag niet het gevoel krijgen dat je onder druk wordt gezet.
Op het moment dat Filip moest gaan betalen om zijn geld weer vrij te krijgen, werd hij ook slachtoffer van een andere oplichtingstruc: 'recovery room fraude'. "Oplichters laten je betalen om zogezegd je geld terug te krijgen of je investering te herstellen, maar je krijgt niets terug", aldus nog Tim Verheyden.
- Betaal niets meer. Blijven ze om geld vragen als voorwaarde om je geld terug te krijgen, doe dat niet. Het enige doel is je nog meer geld te laten verliezen.
- Ga onmiddellijk aangifte doen bij de politie.
- Breng je bank ook op de hoogte. Die kan, als er snel gehandeld wordt, de overschrijving van jouw rekening naar die van de oplichters trachten te blokkeren. Zit er te veel tijd tussen, dan is de kans echter groot dat het geld al werd overgeschreven naar een andere rekening.
- Hebben de oplichters toegang tot je rekening, laat dan je kaarten blokkeren.
- Je kan ook een advocaat inschakelen.
- Meld de oplichting bij het Meldpunt van de FOD Economie.
* Filip en Mira zijn schuilnamen. Zij wensen liever anoniem te blijven. Hun identiteit is bekend bij de redactie.