Meerwaardebelasting, strenger migratiebeleid en een groter en sterker leger: dit weten we al over het regeerakkoord

"Werken moet meer lonen" klonk het de afgelopen maanden in koor bij de onderhandelaars. De regering zal de lasten op inkomen uit arbeid verlagen. Wat de precieze impact op de nettolonen zal zijn en vanaf wanneer we die zullen voelen, valt nog af te wachten. Sommige bronnen stellen dat een alleenstaande met een doorsneeloon netto 1.200 euro extra per jaar zal overhouden (en werkende koppels tot 1.900 euro netto per jaar). Ook hoe de regering die belastingverlaging zal financieren, is nog onduidelijk. 

De meerwaardebelasting of "solidariteitsbijdrage" van 10 procent komt er. Die taks op winst uit aandelen groeide tijdens de formatie uit tot een belangrijk symbooldossier. De onderhandelingen liepen er enkele keren op stuk. De nieuwe regering wil de kleine belegger sparen, meerwaarde tot 10.000 euro op beursaandelen wordt niet belast.

Er wordt ook gewerkt met een getrapt systeem voor participaties van minstens 20 procent in bedrijven. Daarvoor geldt een vrijstelling tot 1 miljoen euro. Voor een winst van 1 tot 2,5 miljoen geldt een belastingvoet van 1,25 procent, voor 2,5 tot 5 miljoen euro gaat het om 2,5 procent, voor 5 tot 10 miljoen euro om 5 procent en boven de 10 miljoen om 10 procent.

De bankentaks blijft volgens het regeerakkoord "op het niveau van 2025". De sector - die rekende op een daling - ziet dat als een verhoging. Ook Vooruit noemt het een verhoging. Er komt een belasting op grote internetbedrijven zoals Google of Meta. 

Het huidige systeem van de automatische loonindexering blijft volledig behouden. Via dat systeem stijgen de lonen, uitkeringen en pensioenen automatisch wanneer het leven duurder wordt. Eerder was er tijdens de onderhandelingen sprake van om kleine aanpassingen door te voeren aan onder meer de berekening, maar dat is uiteindelijk niet het geval. 

De werkloosheidsuitkering wordt zoals verwacht beperkt in de tijd. Wie langer dan 2 jaar werkloos is, zal geen aanspraak meer kunnen maken op een werkloosheidsuitkering. Mensen die dicht bij hun pensioen staan wil de regering niet treffen: voor mensen boven de 55 wordt de werkloosheid niet in de tijd beperkt.

De regering zal de pensioenen grondig hervormen. De wettelijke pensioenleeftijd blijft op 67, maar er komt een bonus-malussysteem: wie langer werkt krijgt extra pensioen, wie vroeger stopt krijgt minder. De verschillende pensioensystemen – voor ambtenaren, zelfstandigen en werknemers – zullen meer gelijk getrokken worden. Welke maatregelen precies worden doorgevoerd en wat de concrete impact ervan is, is nog niet duidelijk. 

Voor nieuwe werknemers wordt de ontslagvergoeding beperkt tot maximaal 52 weken. Ook het aantal speciale vergoedingen bij een ontslag wordt ingeperkt.

De abortustermijn wordt aangepast. Om hoeveel weken het gaat, hebben de partijen nog niet beslist. Ze zullen daarover later nog een consensus zoeken. Alleen als die consensus er is, komt er een verlenging. 

De manier waarop je ouderschapsverlof kunt opnemen, verandert. Er komt een Familiekrediet, dat ook geldt voor grootouders en pleegouders, voor mensen die verlof willen om te zorgen voor jonge kinderen. Hoe dat nieuwe systeem zal werken, over hoeveel verlofdagen het gaat en hoe hoog de bijhorende uitkering is, is nog niet helemaal duidelijk.

De nieuwe regering past de artsenquota aan, om het tekort aan huisartsen aan te pakken. Tegelijk wordt ze strenger voor ereloonsupplementen voor artsen in ziekenhuizen. De manier waarop ziekenhuizen worden gefinancierd, zal worden hervormd. 

De derdebetalersregeling, waarbij je als patiënt enkel het remgeld betaalt en dus minder met mutualiteitsbriefjes moet prullen, wordt uitgebreid naar andere zorgberoepen, zoals tandartsen en kinesisten. Er komt ook een ander conventiemodel voor zorgberoepen, zodat meer artsen, kinesisten en tandartsen zich houden aan vaste tarieven. 

Het lag even in de weegschaal, maar voor wie 1 dag ziek is, blijft het mogelijk om zonder ziektebriefje thuis te blijven. Dat zal wel nog maar 2 in plaats van 3 keer per jaar mogen.

Het migratiebeleid wordt strenger en kordater, voor een deel gestoeld op de Europese migratiedeal. Zo zullen ronddolende asielzoekers, die meerdere aanvragen doen in verschillende landen, geen asiel kunnen aanvragen in ons land.

Gezinshereniging wordt strenger. Voor wie permanent verblijfsrecht wil, komen er veel strengere voorwaarden (rond taal en inburgering). Wie de Belgische nationaliteit wil, zal een examen moeten afleggen. Sommige nieuwkomers krijgen de eerste 5 jaar ook geen volledige sociale bijstand. 

De nieuwe regering maakt komaf met de wet op de kernuitstap. Daarin werd in 2003 vastgelegd dat de kerncentrales dicht moeten. De partijen willen een poging doen om de levensduur van de reactoren Doel 4 en Tihange 3 niet met 10 jaar - dat besliste de vorige regering - maar met 20 jaar te verlengen (tot 2045 dus). Daarvoor zal de regering wel moeilijke onderhandelingen moeten voeren met uitbater Engie. Het bedrijf is niet meer geïnteresseerd in kernenergie en zei eerder al dat een bijkomende verlenging eigenlijk ondenkbaar is. 

De regering wil daarnaast ook onderzoeken of nieuwe kerncentrales een rol kunnen spelen in de toekomstige energiemix.

Het doel blijft een klimaatneutrale samenleving te bereiken tegen 2050. Ook wil ons land op termijn onafhankelijk worden van de import van fossiele brandstoffen van buiten Europa. Fossiele subsidies zullen worden uitgefaseerd.

De btw op warmtepompen daalt naar 6 procent, die op fossiele verbrandingsketels en steenkool stijgt dan weer naar 21 procent. De belasting op vliegtuigtickets stijgt. Wel wordt er werk gemaakt van betere verbindingen met hogesnelheidstreinen tussen grote stations en de luchthaven.

Er komen meer investeringen in Defensie. Het leger moet groter en sterker worden, met modern materieel zoals luchtafweer, drones en cyberdefensie. Ook de reserve wordt uitgebreid en versterkt en er wordt een vrijwillige militaire dienst van 12 maanden ingevoerd. 

Ook voor politie en brandweer zijn er extra centen. Zo wordt er sterk ingezet op lokale wijkinspecteurs: in sommige zones wordt dat aantal bijna verdubbeld. Aanvallen op politieagenten, ambulanciers en brandweerlui worden streng aangepakt. 

Voor stations, en zeker voor Brussel-Zuid, komt er een nationaal actieplan voor de veiligheid. In en rond stations komt er ook een nultolerantie voor drugs.

Voor cipiers en gevangenispersoneel kondigt de regering betere lonen en betere werkomstandigheden aan

De regering wil de Senaat afschaffen. Verschillende partijen pleiten daar al jaren voor, maar nu is het daadwerkelijk zo ver. De rol van de Senaat is de afgelopen decennia al flink ingeperkt en de tweede kamer van ons parlement kwam nog zo’n 10 keer per jaar samen. Nu is dus beslist dat ze helemaal verdwijnt. Daarvoor is wel een tweederdemeerderheid nodig in het parlement, omdat de grondwet ervoor gewijzigd moet worden. Die heeft de Arizona-coalitie zelf niet. Ze gaan ervan uit dat ze ook partijen in de oppositie bereid zullen vinden om mee te stemmen voor de afschaffing.

Daarnaast zullen de dotaties voor politieke partijen worden bevroren.

Ook opvallend: de huidige Brusselse politiezones zullen worden gefuseerd tot 1 zone.

Er komt een regeling om telecomoperatoren te verplichten om klanten, na hun uitdrukkelijke goedkeuring, automatisch over te zetten naar het meest voordelige tariefplan volgens hun verbruik.