De PVV van Geert Wilders won op 22 november 2023 met voorsprong de Nederlandse Tweede Kamerverkiezingen. Sindsdien proberen ze in Nederland een regering te vormen. Maar dat verloopt niet erg vlot.

Maandagochtend waren alle ogen gericht op PVV-onderhandelaar Gidi Markuszower. Die liep met een document onder de arm binnen bij de formatiegesprekken en kon door fotografen vastgelegd worden. Op het document staat de titel ‘Hoofdlijnenakkoord 2024-2028 van PVV, VVD, NSC en BBB’. En onder de noemer ‘Bouwstenen voor doorbraken’ valt te lezen dat de vier partijen een ‘kabinet willen steunen dat alle mensen in Nederland houvast en hoop geeft’: “Niet alles is in één keer op te lossen, maar Nederland wacht op doorbraken.”

LEES OOK. Krijgt Nederland een ‘programkabinet’? Nu Wilders geen premier wordt, ligt alternatieve oplossing op tafel

Markuszower liep met het document formatiegesprekken binnen, maar het is onduidelijk wat de status is van het document. (Lees verder onder de foto)

In de nota van Markuszower wordt gesproken van ‘concrete stappen’ die de partijen willen zetten. Zo moet er vanaf 2025 lastenverlichting komen voor ‘werkenden met middeninkomens’ en ‘mensen in de knel’. Ook zetten de partijen in op ‘het strengste toelatingsregime en het omvangrijkste pakket voor grip op migratie ooit’. Dat zijn zaken die de keizers van PVV, de partij van Geert Wilders, als muziek in de oren zullen klinken.

Concrete bedragen worden in de nota niet genoemd, er wordt slechts gerept van ‘PM miljard’ lastenverlichting. PM staat voor ‘pro memorie’ en wordt vaak gebruikt bij kostenramingen en begrotingen als er nog geen uitsluitsel bestaat over de precieze omvang van het bedrag.

Niet eerste keer

Het is niet voor het eerst in deze of eerdere formaties dat documenten zo op beeld worden vastgelegd. Zo toonde NSC-leider Pieter Omtzigt eind vorig jaar een aantekening waarop te lezen was dat hij met zijn partij niet in een kabinet met PVV en BBB (BoerBurgerBeweging) wilde stappen.

Omtzigt zelf was in 2021, bij de formatie van het kabinet-Rutte IV, de hoofdrolspeler toen verkenner Kajsa Ollongren een notitie toonde waarop werd gerept over een ‘functie elders’ voor Omtzigt, toen nog CDA-Kamerlid. Het vastleggen van die notitie legde een bom onder de formatie en zorgde ervoor dat VVD-premier Rutte bijna naar huis werd gestuurd. Nadien waren er nog maanden nodig om het vertrouwen tussen partijen weer te herstellen. (Lees verder onder de foto)

LEES OOK. Ophef in Nederland na blunder met gevoelige politieke nota’s, maar wij kunnen er ook wat van

Ook in ons land veroorzaakten zulke ‘schootnota’s’ al politieke rellen. Tijdens de regeringsvorming van 2007 werd oud-premier Jean-Luc Dehaene bijvoorbeeld gefotografeerd met een nota toen hij het koninklijk paleis verliet. Op de nota stond duidelijk “Quid N-VA?”.

Ook Elio Di Rupo (PS) liet zich in 2011 pakken met zo’n nota met als titel ‘Boodschap aan de koning’. Te lezen was: “Mijn overtuiging is dat vroeg of laat alle democratische partijen rond de tafel moeten komen, gezien de hervorming die het noorden van het land wil doorvoeren, bepalend is voor de toekomst van het land.” N-VA-voorzitter Bart De Wever reed enkele uren later het paleis binnen met een ‘nota’ op zijn schoot met ‘curieuzeneuzemosterdpot’ in duidelijke letters. Dat terwijl hij op zijn iPad het artikel over de schootnota van Di Rupo aan het lezen was.