‘Ik hoor in de VS dat de meer traditionele media Trump-moe zijn geworden’: na de getuigenis van pornoactrice Stormy Daniels

Vier strafzaken heeft de oud-president van de Verenigde Staten aan zijn broek hangen. De minst belastende kwam afgelopen week voor in de rechtbank. In het kort: Trump zou bedrijfsgegevens hebben vervalst om 130.000 dollar (121.433 euro) te betalen aan pornoactrice Stormy Daniels, zodat ze tijdens de campagne van 2016 niet zou reppen over hun affaire. Als de jury Trump schuldig acht, kan Trump maximaal tot 4 jaar cel krijgen.

De kroongetuige, haar echte naam is Stephanie Clifford, nam deze week het woord. Trump bevestigde begin mei dat hij het geldbedrag had terugbetaald aan zijn advocaat, aan de vooravond van de verkiezingen van 2016. Geld dat zijn advocaat Michael Cohen aan pornoactrice Stormy Daniels had gegeven.

Trump ontkent dat er sprake was van seksuele handelingen en beweert dat de betaling op geen enkele manier verbonden was aan de campagne. Zwijggeld aan iemand geven is niet verboden. Wel is het strafbaar als het wordt ingezet om negatieve publiciteit te voorkomen om zo de uitkomst van de verkiezingen te beïnvloeden. Het is nog niet duidelijk of Trump zelf ook in de getuigenisbank plaatsneemt. Als beklaagde in een strafproces is dit niet verplicht.

De hamvraag is: werden die betalingen gedaan om de verkiezingen van 2016 illegaal te beïnvloeden? En wat voor impact heeft deze zaak op de presidentsverkiezingen dit jaar? “Als het niet tot een veroordeling komt, zal de kiezer dit in november waarschijnlijk vergeten zijn”, voorspelt Amerika-kenner Bart Kerremans, verbonden aan de KU Leuven.

Hoe denkt u dat Trump afgelopen week heeft beleefd?

“Ik denk niet dat het leuk is geweest voor hem. De man is gewend om offensief te handelen en tegenstanders te intimideren, zo houdt hij de controle. Nu zien we dat zelfs zijn non-verbale reacties door de rechter op een voorzichtige manier worden beknot. Hij is dat duidelijk niet gewoon.

“Ook zijn er dingen gezegd, met name door Stormy Daniels, die duidelijk afwijken van wat hij jarenlang heeft beweerd over de zaak. En dan die details over wat er gebeurde in die hotelkamer. Jongens toch, ik zou dat niet graag over mij horen vertellen. De vraag is nu of de jury dit allemaal gelooft. De verdediging zal er alles aan doen om haar geloofwaardigheid onderuit te halen. ”

Hoe belangrijk is de getuigenis van Stormy Daniels?

“In mijn ogen is zij de meest cruciale getuige. Ik heb mij bij momenten ongemakkelijk gevoeld. Het is een soort voyeurisme. Ik moest heel sterk terugdenken aan Monica Lewinsky en Bill Clinton. Ook toen kregen we details waarvan we achteraf dachten: hadden we dat nu moeten weten?

“Er is 130.000 dollar betaald. Het zou kunnen dat Michael Cohen die beslissing heeft genomen om zijn baas te beschermen. Er moet een rechtstreekse link worden gelegd met Trump en dat die betaling moest gebeuren en dat kan Stormy Daniels niet weten. Toch is haar getuigenis wel cruciaal, want daar begint het verhaal. Want waarom is er zwijggeld betaald als er geen seksueel contact is geweest?

“De verdediging zal zeker aandragen dat deze betaling niet per se strafbaar is en dat dit niets te maken heeft met de verkiezingen. Maar de timing van de transactie speelt wel in het nadeel van Trump.

“De belangrijkste vraag is niet zozeer wat er is gebeurd in de hotelkamer tussen Trump en Stormy Daniels, maar of er zwijggeld verborgen is gehouden door vervalsing in bedrijfsdocumenten. Vervolgens is het de vraag of dat een schending is van de kieswet, van de wetgeving op de financiering van de verkiezingen. Als dit het geval is, kan een gevangenisstraf volgen.”

“En precies daar zit een zwakke plek in de vervolging: Trump heeft geen veroordelingen. Er is zelfs geen klacht ingediend door de Election Commission. Al zijn de bedrijfsdocumenten vervalst: zonder veroordeling kun je een dergelijke overtreding niet optrekken naar een misdrijf en volgt er geen gevangenisstraf. Om die reden vind ik dit de zwakste strafzaak die loopt tegen Trump.”

Kan Michael Cohen, de voormalige advocaat van Trump, daar nog verandering in brengen?

“Voor de beeldvorming van de jury is hij waarschijnlijk de belangrijkste getuige (naar verwachting zal hij volgende week getuigen, AB). Hij zal zeker beweren dat er sprake is geweest van fraude. Maar Cohen is een totaal onbetrouwbare figuur, is een aartsvijand van Donald Trump geworden en heeft daar geld aan verdiend. Ook heeft hij in de bak gezeten. (Cohen werd eerder veroordeeld tot drie jaar cel vanwege zijn rol in deze affaire, AB). De verdediging zal dit zeker gebruiken.”

De andere rechtszaken zullen waarschijnlijk niet voorkomen voor de verkiezingen in november. Kan dit proces deze verkiezingen beïnvloeden?

“Het is vanaf het begin de bedoeling geweest van de Trump-campagne om deze strafzaken over de verkiezingen heen te tillen. Mocht hij namelijk verkozen worden, zou hij die onderzoeken of vervolgingen kunnen stopzetten. Een tweede reden is dat zijn medewerkers toch schrik hebben van de processen, een mogelijke veroordeling en de impact daarvan op kiezers.

“Deze zaak is binnenkort afgerond. Als er geen veroordeling komt, zal de kiezer dit in november waarschijnlijk vergeten zijn.”

Kan Donald Trump wat dat betreft rustig achteroverleunen? Hij zat deze week knikkebollend in de zaal.

“Zeker niet. Kleine verschuivingen kunnen een groot verschil maken bij verkiezingen. Het Trump-team heeft schrik van die smeuïge details, want twijfelende kiezers zijn vooral vrouwen. Deze zaak gaat over bedenkelijk seksueel gedrag en er lijkt sprake van mannelijk dominant seksueel gedrag. Ik vind dat zelf walgelijk, ik kan me voorstellen dat vrouwen dat nog sterker zo ervaren. Hij kon dus zeker niet achteroverleunen bij deze getuigenis.”

Hoe reageerde men in de VS op de zaak, die deze week ook deed denken aan de veelbesproken zaak tussen Johnny Depp en Amber Heard?

“De aanhangers van Trump zien hem als slachtoffer, niet als dader. In hun ogen is het een politieke vervolging, een smerige streek van Biden. Ik vind het opvallend dat dit breed gedragen wordt door Republikeinen, niet alleen bij de aanhangers van Trump.

“Aan de andere kant zijn er mensen die allang van oordeel zijn dat Trump een man zonder geweten is, een narcist, een viezerik, die bekend werd met een uitspraak als ‘Grab ’em by the pussy. Mensen zien deze week de overtuiging die ze al hebben over Trump bevestigd.”

Zijn er nog mensen in de VS die geen stevige mening hebben over Trump?

“Op basis van peilingen is mijn inschatting dat dit gaat over 20 en 25 procent. Dat is veel. Maar wonen zij in staten die belangrijk zijn voor de uitkomst van de verkiezingen? Dat is de vraag.”

Wat zijn volgens u de drie belangrijkste onderwerpen bij de verkiezingen?

“Inflatie, immigratie en abortus. Inflatie is een thema dat voor alle kiezers speelt. Ik ben net zeven weken in de VS geweest, in Washington DC, Kansas, Oklahoma en Texas. De prijzen zijn serieus gestegen.

“Het tweede is immigratie. Uit peilingen blijkt dat een meerderheid van de Amerikaanse bevolking voorstander is van een streng deportatiebeleid. Dat is een van de verrassende uitkomsten uit een peiling van vorige week. Trump zet duidelijk in op dit thema, hij weet dat hij daar mensen kan mobiliseren.

“Biden probeert een middenweg te vinden. Hij staat al jaren onder zware druk van de linkervleugel in de partij en latinokiezers om versoepelingen door te voeren. Maar als je naar de grensgebieden van de VS gaat, hoor je ook bij latino’s een pleidooi voor een verstrenging van dat migratiebeleid. Dat is een belangrijke subtiele verandering. We moeten zien hoeveel impact dat heeft.

“Abortus speelt vooral bij vrouwelijke kiezers en is een thema dat met name ook in de swing states speelt. Daar kan het kleine, maar cruciale verschuivingen teweegbrengen.”

Staan we nog ergens van te kijken bij Trump? Hoe voorkomen we dat we hem simpelweg wegzetten als karikatuur, terwijl de verdenkingen die op hem geladen zijn wel ernstig zijn?

“Ik hoor in de VS dat de meer traditionele media Trump-moe zijn geworden. In 2016 waren zijn spectaculaire tweets altijd het uitgangspunt van mediaberichtgeving. Andere kandidaten waren gedoemd daarop te reageren bij de Republikeinse voorverkiezingen. Dat effect is afgezwakt. De mensen, en zeker ook de media, denken nu sneller: ‘daar is hij weer’.

“De verwachting was dat dit proces in het voordeel van Trump kon werken: de aandacht is op hem gevestigd. En dat werkt, we praten er nu over. De vraag is alleen: heeft het wel een impact? De getuigenis van Stormy Daniels viel op door details die we nog niet kenden, maar wijzigt het fundamenteel het beeld dat mensen hebben van deze man? Neen. De vraag is wat de onafhankelijke, twijfelende kiezer ermee doet. Daar de vinger op de pols kunnen leggen, is heel moeilijk op dit moment.”