“Het uitzicht wordt adembenemend”

Het is een oude droom van het stadsbestuur om de toren van de basiliek te ontsluiten voor het publiek. Nu is de weg tot aan het torendak alleen toegankelijk voor stadsbeiaardier Mathieu Lenaerts en de kerkwachters. Tot steile trapladders toe. “Lang dachten we dat zoiets onmogelijk was. Tot we dat in 2016 aan een architect hebben gevraagd of zo’n ontsluiting technisch haalbaar is. Het antwoord was ja”, vertelt burgemeester Dewael (Open Vld).

Kers op taart

Veel meer dan de haalbaarheidsstudie van de Tongerse erfgoedarchitect Michel Janssen is er nog niet. “Maar de stad wil de toren na die studie wel ontsluiten”, bevestigt Dewael formeel. “Dat wordt de kers op de taart van de prachtige toeristische site die we daar nu al hebben met het Gallo-Romeins museum, de gotische basiliek, het Teseum met zijn kloostergang en de archeologische site onder de basiliek die in 2018 opent.”

Die oude Tongerse droom duikt weer op in de context van de komende renovatie van daken en koorgevels van de basiliek. “De leien daken zijn er slecht aan toe en moeten gerenoveerd worden”, bevestigt architect Michel Janssen, die ook de haalbaarheidsstudie liet uitvoeren. “Het heeft weinig zin om het interieur van de kerk eerst te restaureren, als het achteraf binnen regent. Voor de precieze kost van de torentrap is het nog te vroeg. Alleen kan ik bevestigen dat we de toren van de basiliek voor het publiek perfect toegankelijk kunnen maken.”

Ook renovatie dak en koorgevels

Vlaanderen, dat de dak- en koorgevelrenovatie voor tachtig procent subsidieert via Monumentenzorg, heeft dat geld al toegezegd. De resterende twintig procent is voor de stad Tongeren. De kosten van de dak- en gevelrenovatie worden begroot op 7 à 8 miljoen euro. De uitvoering van die dakwerken zal pas voor de volgende legislatuur zijn en zal gefaseerd verlopen tot 2025. In de eerste fase komt het dak van de toren en het kerkschip aan bod, vermoedelijk in 2020. Daarna de daken van de zijbeuken en de dwarsbeuk.

“Zodra die werken begroot zijn en we de nieuwe enveloppe van minister Bourgeois kunnen aanspreken, gaan we de trap in die eerste fase meenemen. Wel is het zo dat de ontsluiting van de toren voor de rekening van de stad zal zijn”, aldus Dewael.

Voorbeeld Mechelen

Wat de ontsluiting precies zal kosten, is nog niet geweten. “Een half miljoen euro, schatten wij”, klinkt het bij de stad. Ook wordt gedacht om, net als bij het grote voorbeeld van de ontsloten Sint-Romboutstoren in Mechelen, onderweg naar boven ook iets te laten zien. “Zo kunnen we op de tussenverdiepingen het verhaal vertellen van het orgel, van de beiaard en van de belforttoren zelf”, zegt Bert Leus, directeur socio-culturele aangelegenheden bij de stad. “Die komen niet aan bod in het Teseum of in de nog te openen archeologische site onder de basiliek. Met bovenop een weids uitzicht op Tongeren en wijde omgeving, tot Maastricht en de mijnterrils.”

Veiligheid is een ander issue. De toren heeft nu een stomp dakje, waar het eng rond manoeuvreren is. Dat dak zal egaal gemaakt worden, met errond een hogere en uiteraard veilige balustrade. “Ook voor het geluid van de klokken moeten we beducht zijn. De bezoeker moet op zijn minst gewaarschuwd worden dat die klokken op bepaalde uren kunnen luiden.”