Man die aanslag op Pride aankondigde: "Niemand wist van mijn online dubbelleven"

Afgelopen zaterdag waren er 60.000 tot 90.000 bezoekers op de Antwerpse Pride, maar toch schoof er ook een donderwolk voor de regenboog. Een man werd opgepakt op verdenking van een terreuraanslag. Een week later wil S. A. enkel spreken op voorwaarde van anonimiteit. "Ik wil dit achter mij kunnen laten." 

Zijn vrienden en collega's weten nog altijd niet wat er afgelopen weekend gebeurd is en dat wil S. A. zo houden. Ze wisten zelfs niet dat hij al jarenlang anoniem nazipropaganda, vreemdelingenhaat en homofobie verspreidde. "Op Twitter kan je zeggen wat je denkt zonder dat daar zware consequenties aan vasthangen", zegt hij.

Tot vorige week donderdag dan. Toen had S. A. het in een tweet over de Pride als "de dag waarop alle faggots samenkomen op één plek", met onder die tekst beelden van Duitse soldaten die een machinegeweer afvuren. 's Anderendaags stond de politie aan zijn deur. Zijn tweet was niet alleen discriminerend voor holebi's, maar kon ook een aanslag aankondigen.

"Tegen gaybashing"

"Ik begrijp het optreden van de politie wel. Het was mijn stomme fout. Maar ik heb nooit mensen kwaad willen doen. Ik wou nooit mensen kwetsen, of naar de Pride gaan om holebi's te beledigen of zo. Ik vind de Pride onnodig, maar de gaybashing waarover je in het nieuws hoort, daar ben ik ook tegen."

Zondag ontdekte deze krant dat S. A. ook lid was van het Vlaams Belang, dat hem maandag prompt uit de partij zette. Ook voor die beslissing heeft hij begrip. "Wat ik heb gezegd, is inderdaad over de schreef en kan niet zomaar."

Van vrijdag tot zondag zat de 21-jarige S. A. in de cel. Dan besliste de onderzoeksrechter om hem voorwaardelijk vrij te laten. Een van de voorwaarden is een bezoek aan Kazerne Dossin in Mechelen, vanwaaruit de nazi's 25.000 joden en 350 Roma en Sinti deporteerden naar de kampen. 

"Ik ben er maandag meteen heengegaan", zegt S. A. "Dat bezoek was boeiender dan ik had verwacht. Je krijgt gruwelijke beelden te zien van de oorlog, zoals de stapels met uitgemergelde lijken. Onmenselijke dingen waar ik absoluut tegen ben en die nooit mochten gebeuren."

Woorden van de man bij wie de politie vrijdag in een kluis nog een vlag met een swastika vond, samen met een aantal verboden messen. "Ik had die vlag gewoon omdat ik dat graaf vond. Ik had bijvoorbeeld ook een oude Vlaamse vlag, van op een rommelmarkt. En die messen was ik tegengekomen op een Chinese website, waar ik ze voor 12 euro heb gekocht."

Radicale fase

Op zijn Twitter-account plaatste S. A. anoniem, onder de naam @panzerized, de ene foto na de andere van nazikopstukken. Hitler met hond, Hitler met hertje, Hitler met Himmler.

"Dat is vooral uit historische interesse. Ik zag tv-documentaires met mooie beelden van de nazi's en ben er misschien te diep in meegezogen. Ik ben geen neonazi. Ik ken er enkele online, met wie ik weleens gesproken heb, meer niet."

Volgens Christophe Busch, directeur van de Dossinkazerne en oprichter van Ufungu, een netwerk van radicaliseringsexperts, gebeurt het wel vaker dat rechters een bezoek aan de Dossinkazerne opleggen. 

"Bij hatespeech-misdrijven oordeelt de rechter soms dat het eerder gaat om een gebrek aan kennis dan om bijvoorbeeld een doorgedreven antisemitische ideologie", zegt hij. "Het gaat vaak om jongeren die experimenteren met een radicale fase, op zoek zijn naar hun identiteit en geïnteresseerd geraken in groepsdynamieken. Een aantal extreemrechtse groepen hebben nog altijd dezelfde aantrekkingskracht op wie tot een groep wil behoren die machtiger is dan de minderheden, net als in de jaren 30."

Dit voorjaar zei minister van Justitie Koen Geens (CD&V) nog dat Staatsveiligheid zowel groepen van extreemrechts als extreemlinks in het oog houdt. Ook het OCAD volgt een aantal extreemrechtse profielen op via de lokale taskforces en in de nationale werkgroep rechts-extremisme van het Plan R, het actieplan tegen radicalisme. Over hoeveel profielen het gaat, kunnen de inlichtingendiensten niet zeggen. 

Adequate reactie

Ofwel minimaliseert S. A. zijn ideologische overtuigingen, ofwel is hij vooral een zoekende twintiger die nu tegen de lamp is gelopen. De onderzoeksrechter lijkt dat tweede te denken, want naast het museumbezoek kreeg S. A. ook een tijdje huisarrest opgelegd, waardoor hij elke avond binnen moet blijven, en moet hij psychologische begeleiding volgen.

"Rechters reageren steeds adequater op radicalisering", zegt Busch. "Bij jongeren die nog in een verkennende fase zitten, kan een zware straf een averechtse werking hebben, want dan bevestig je het idee dat de samenleving tegen hen is. Pedagogische oplossingen zijn dan soms geschikter." 

S. A. woont nog bij zijn ouders, die schrokken van een huiszoeking bij hun zoon. "Niemand wist van mijn online dubbelleven, ook mijn vrienden en collega's op het werk niet. Ik ben een arbeider in de groenestroomsector, met collega's van verschillende kleuren en nationaliteiten. Ik heb hen nog nooit gediscrimineerd."

Is S. A. een volbloed neonazi of iemand in het begin van zijn radicalisering, of toch vooral iemand die zich onder een anoniem profiel stoerder kon voordoen?

"Twitter zoog me in een zwart gat vol frustratie", zegt hij zelf. "Ik heb er spijt van en ik heb dat te laat beseft. Ik heb mijn Twitter-profiel totaal verwijderd."

Waarom is er dan nog een tweede profiel, aangemaakt in augustus, een variant op @panzerized? "Dat was voor het incident al, voor het geval dat Twitter mijn profiel zou verwijderen." Ook dat tweede profiel is intussen verwijderd. 

En wat met de foto's op zijn Google-account en de bijbehorende tekst? "De tekst van die Fransman, bedoel je?" Het gaat om een tekst van Léon Degrelle, de Belgische politicus die collaboreerde met de nazi's. "Ik ga dat nog verwijderen."