In de cel stopt gespecialiseerde therapie voor mensen als Benoit D.: waarom is dat zo en wat betekent het voor de kans op herval?
Onmiddellijk naar de gevangenis, dus geen gespecialiseerde therapie meer: dat zijn de feiten voor Benoit D.. Hij werd veroordeeld tot 8 jaar gevangenisstraf voor de verkrachting van 2 minderjarigen en het bezit en verspreiding van beelden van seksueel misbruik. Waarom is er geen gespecialiseerde therapie in Belgische gevangenissen voor zedendelinquenten? En heeft de tijd in de gevangenis een invloed op de kans op recidive?
Benoit D., de theaterassistent die terechtstond voor de verkrachting van 2 minderjarigen en het bezit en verspreiden van beelden van seksueel misbruik, heeft een hogere straf gekregen dan wat het parket gevraagd had. De rechter heeft ook geoordeeld dat hij onmiddellijk naar de gevangenis moet.
Er is namelijk te veel gevaar voor recidive, aangezien het gaat over feiten van seksueel misbruik bij minderjarigen die jarenlang doorgingen. De rechter zag geen enkele verzachtende omstandigheid en oordeelde dat een langdurige gevangenisstraf "noodzakelijk was om de maatschappij te beschermen".
Hij moet zich verder laten behandelen, maar dat is geen evidentie in de Belgische gevangenissen. Daar is vaak geen plaats voor gespecialiseerde psychiatrische hulp. "Hij gaat niet beter uit de gevangenis komen op die manier", denkt zijn advocaat.
Weinig gespecialiseerde hulp in de Belgische gevangenissen
Wim Huys, klinisch psycholoog en algemeen coördinator van het Universitair Forensisch Centrum in Antwerpen, erkent dat de hulpverlening in de Belgische gevangenissen zeer beperkt is. "Er worden sinds kort wel initiatieven op poten gezet voor mensen die zedenfeiten hebben gepleegd, maar het gevangenisklimaat is niet altijd ideaal om gespecialiseerde therapie op te starten."
De therapie in de gevangenis – als die toch beschikbaar is – focust meer op het omgaan met de atypische situatie in de gevangenis, zeker voor zedendelinquenten. "Zij worden soms harder aangepakt en dan kan therapie handvatten aanbieden om met de eventuele bedreigingen om te gaan."
Huys benadrukt dat een gevangenisstraf wel nog steeds nodig is, zeker bij heel zware feiten zoals in deze zaak. "Therapie en een gevangenisstraf hebben een andere functie. De gevangenisstraf is zeker ook belangrijk omdat het een krachtig signaal is van de maatschappij dat het gedrag dat een dader gesteld heeft onaanvaardbaar is."
Helft minder kans op recidive door juiste therapie
Er wordt pas echt gefocust op het vermijden van recidive als de dader opnieuw een plaats krijgt in de maatschappij, weet Huys. "Dat proberen hulpverleners binnen de gevangenis ook te doen: mensen motiveren om gespecialiseerde hulp te zoeken na hun tijd in de cel."
Die gespecialiseerde hulp na de gevangenisstraf heeft zijn nut ook al aangetoond, stelt Huys. "Onderzoeken wijzen uit dat een behandeling de kans op recidive halveert. Van 20 procent kans naar 10 procent kans op herval. Dat is nog steeds veel, maar wel al een stap in de goede richting."
Wordt die kans enkel kleiner als de delinquent levenslange begeleiding krijgt? "Nee, we bekijken geval per geval. Dat kan gaan van een intensieve opname in een psychiatrisch centrum tot af en toe ambulante zorg. Bij Benoit D. bijvoorbeeld wordt er aan de hand van een risicoprofiel bepaald welke therapie en frequentie het beste werkt."