Wouter Van Besien blaakt van zelfvertrouwen na ellendige week: “Ja, ik kan nog altijd burgemeester worden”

“Natuurlijk was ik ontgoocheld. Ik heb heel veel tijd en energie in Samen gestoken. Ik geloofde erin. Uiteraard vind ik het erg dat het hele project niet doorgaat, maar mijn ontgoocheling ebt heel snel weg.”

Echt waar?

Wouter Van Besien: Ja, en ik zal u zeggen waarom. Ik heb woensdagochtend de enig mogelijke beslissing genomen. Tom, Jinnih (Beels, red.) en ik waren dinsdag tot de conclusie gekomen dat Tom zou opstappen, in het belang van Samen. Toen hij dat uiteindelijk niet deed, wist ik dat het voorbij was. Je kunt niet samen verder als iemand zijn belofte niet houdt. Ik hoef er nu dan ook niet meer over te piekeren of dat wel de juiste beslissing was. Er was geen andere mogelijk. Punt.

Zegt uw verstand, maar wat zegt uw hart?

Hetzelfde. Kijk, het is bizar, maar Samen is uit elkaar gevallen om dezelfde reden als dat het is opgericht. We zijn met Samen begonnen omdat we impact wilden uitoefenen op het beleid, omdat we het inhoudelijke debat in Antwerpen wilden bepalen. Maar het draaide eropuit dat Samen dat debat precies in de weg stond. Het ging alleen nog over Tom, over personen dus, en over de relatie tussen partijen. We werden meegesleurd in een debat dat we niet wilden. Het ging niet meer over de Antwerpenaar en zijn stad. Als je dat ziet en voelt gebeuren, dan is het niet zo moeilijk om de stekker eruit te trekken.

Hebt u bij de oprichting van Samen wel voldoende rekening gehouden met het verleden van Tom Meeuws? U wist toch dat hij ontslagen was bij De Lijn?

Dat ontslag hebben we uiteraard besproken, maar er was een dading gesloten tussen Tom en De Lijn. Dat was voor ons de garantie dat hij geen ernstige fouten had gemaakt.

En hebt u voldoende rekening gehouden met de impulsiviteit en de eigengereidheid van Meeuws? U wist toch dat hij nogal voortvarend kan zijn.

Ik wil over Tom niet meer spreken. We hebben Samen stopgezet om dit soort gesprekken te vermijden. Ik ga er nu niet opnieuw aan beginnen.

Maar jullie konden toch weten dat de campagne keihard gevoerd zou worden en dit soort zaken kon gebeuren. Toch was Samen daar totaal niet op georganiseerd. Geen communicatieplan, geen strategie.

Wat de voorbije weken is gebeurd, was niet voorspelbaar. En dus hebben wij gehandeld naar de omstandigheden. Het is nu voorbij. Ik ga niet meer zitten kniezen, ik ga de straat op in Antwerpen. Ik ga naar de mensen. Dáár moet ik zijn.

Oké, maar we willen toch nog heel even terug naar de voorbije dagen. Had u de beslissing van het sp.a-bestuur niet kunnen vermijden door beter te communiceren? Het ontslag van Tom Meeuws aankondigen voor het was goedgekeurd, was misschien niet zo verstandig.

Tom had Jinnih en mij verzekerd dat hij zich zou terugtrekken uit Samen. Ik had ook met Tom afgesproken dat ik de berichten daarover mocht bevestigen. Achteraf bekeken had ik het misschien beter niet gedaan, of wat subtieler aangepakt, maar ik denk niet dat mijn communicatie de beslissing van de partijraad zo zwaar beïnvloed heeft.

Wat dan wel? Misschien leefde er bij de sp.a te veel frustratie over het feit dat u de lijsttrekker was, over het verschil in machtsverhouding.

Dat moet je aan sp.a vragen. Het was mijn taak om te waken over de coherentie van de lijst. Dat heb ik gedaan. Ik heb mijn verantwoordelijkheid genomen.

Bij Groen wordt u dan allicht weer verweten dat u Samen er hebt doorgedrukt. Op het partijcongres in oktober zei u: “Het is Samen met mij of alleen zonder mij.” En na drie maanden is het met Samen gedaan en u zit er nog. Dat is niet erg consequent.

(lacht luid en een tikje gegeneerd) Jawel, dat is het wel. Op dat congres moest ik Samen verdedigen omdat ik geloofde dat we zo het politieke debat in Antwerpen konden leiden. Dat is niet gelukt. Samen stond het politiek debat in de weg, we konden het dus niet langer op de been houden. Kijk, ik heb deze week natuurlijk mijn positie ter discussie gesteld in de partij. Mijn partijgenoten begrepen de vraag zelfs niet. Het was voor iedereen evident dat ik verder doe. (glimlacht) Die steun deed wel deugd.

Er zullen toch wel mensen zijn met wie u nog eens moet praten. Hebt u geen werk om de partij weer op één lijn te krijgen?

Wie de partij Groen kent, weet dat er geweldig heftig gedebatteerd kan worden, maar dat daarna de rangen worden gesloten. Iedereen heeft zijn zeg kunnen doen, er wordt naar iedereen geluisterd en daarna gaan we verder. Ja, Groen heeft enkele zware weken achter de rug. Het was geen fraai schouwspel, maar nu komen we weer op koers.

Hoeveel pijn deed het om Jinnih Beels naar de sp.a te zien gaan?

Voor mij was dat geen verrassing. Ze had meer banden met de sp.a dan met Groen. Het was ook Tom die haar erbij heeft gehaald, hoewel ik meteen enthousiast was over haar deelname. Ik ben vooral blij dat ze in de politiek blijft. Met haar charisma en haar kennis van zaken kan ze de Antwerpse politiek alleen maar verrijken.

En hoe moet het verder met de onafhankelijken die aan Samen wilden meewerken?

We moeten heel sereen en met veel respect met die mensen omgaan. We hebben hen overtuigd om in ons project te stappen en nu moeten ze kiezen tussen twee partijen. Het zou niet netjes zijn om met zijn tweeën aan hun mouw te gaan trekken. Hoewel het ook jammer zou zijn als ze ontmoedigd uit de politiek stappen. Het is juist zo belangrijk dat zo veel mogelijk mensen aan het politieke bedrijf deelnemen. We gaan dus met respect en omzichtigheid met hen praten en een oplossing zoeken.

Ook buiten de partij heeft uw imago schade opgelopen. Kunt u na dit avontuur nog burgemeester van Antwerpen worden?

De weg is nog lang en ik durf geen voorspelling te doen, maar het is zeker nog mogelijk. En weet je waarom? Omdat de stad niet veranderd is. De lucht is nog altijd even slecht, de huizen zijn nog altijd even duur. Wij hebben oplossingen voor al die problemen en daarmee gaan we de Antwerpenaar overtuigen.

Is dat na al wat er gebeurd is niet een beetje naïef?

Nee.

Ik bedoel: de agenda is de voorbije weken voortdurend door anderen bepaald. U kreeg er geen grip op.

We gaan nu net alleen met Groen om opnieuw het inhoudelijk debat te kunnen voeren. De stad geeft ons voortdurend thema’s en inspiratie. Een progressieve coalitie op de been brengen blijft mogelijk.

U moet het opnemen tegen Bart De Wever, de machtigste politicus van het land. Hoe hij de voorbije maanden elke tegenstrever buitenspel heeft gezet, was indrukwekkend. Voelt u zich tegen hem opgewassen?

Ik kan alleen maar mezelf zijn. Ik heb een andere persoonlijkheid dan De Wever, gelukkig. Maar waarom zou mijn profiel niet het profiel van een burgemeester kunnen zijn? Ik zal meer verbindend optreden, meer een burgervader zijn. De Antwerpenaren hebben de keuze.

Is ook dat niet naïef?

U stelt altijd dezelfde vragen.

De N-VA is professioneel georganiseerd, heeft een ijzersterk boegbeeld en veel geld. Kan Groen daartegenop?

Om mensen in het hart te raken, heb je niet per se veel geld. Vanaf nu ben ik alleen nog met Antwerpen bezig. Ik ga luisteren naar de mensen, praten met iedereen en ons programma verder schrijven en uitdragen. Ik geloof in onze aanpak.

Bart De Wever kan uitpakken met hele sterke anticriminaliteitscijfers. En veiligheid is een belangrijk thema. Wat is daarop uw antwoord?

Ja, die cijfers zijn goed, en ja, dat heeft te maken met zijn beleid. Maar het evenwicht tussen de investeringen die dit stadsbestuur doet in interventie en repressie en die in buurtwerking en preventie is compleet zoek. En dat is op termijn nefast. Met repressie alleen maak je de stad onleefbaar. Wij willen dat evenwicht herstellen.

De Wever raakt duidelijk ook de juiste snaar als het over diversiteit gaat. Met dat thema bereikt hij een grote aanhang.

In een stad als Antwerpen is samenleven een van de grootste uitdagingen. Voor ons is het duidelijk: iedereen die hier geboren is en zich hier vestigt om te blijven, is een Antwerpenaar. Wie zich slecht gedraagt, wie zich verbrandt, moet op de blaren zitten, maar wij willen niet veralgemenen, geen groepen culpabiliseren.

Wat wordt volgens u het belangrijkste verkiezingsthema?

Mobiliteit, zonder twijfel. Neem de fietsveiligheid bijvoorbeeld. Dit stadsbestuur gelooft dat je met de huidige druk van auto’s en vrachtwagens een veilige fietsstad kunt uitbouwen. Dat is onmogelijk. Er is een circulatieplan voor gemotoriseerd verkeer nodig om fietsers de nodige plaats te gunnen. Er moet ook veel zwaarder geïnvesteerd worden in openbaar vervoer. Dit stadsbestuur heeft het doortrekken van de tramlijn naar Ekeren geschrapt. Er staan overal eindeloze files en wat doen ze? Ze schrappen een tramlijn! Dat is toch onbegrijpelijk.

Het stadsbestuur zal argumenteren dat het nu door alle grote werkzaamheden even moeilijk is, maar dat het wel de nodige investeringen heeft gedaan voor de toekomst.

Als je nu een tramlijn schrapt, moet je de kiezer niet vertellen dat je er in de volgende legislatuur een zal aanleggen. Dat gelooft niemand.