Nederlandse universiteit doet smartphone (deels) in de ban

Even whatsappen of Instagram checken? Studenten in de faculteit Sociale Wetenschappen van de Rotterdamse Erasmus Universiteit kunnen het vergeten. Smartphones zijn er voortaan voor eerste- en tweedejaars verboden tijdens drie wekelijkse lessen van elk drie uur. Een broodnodige ingreep, meent opleidingsdirecteur Guus Smeets, omdat er in groepen moet worden samengewerkt. “Wie niet reageert als de tutor (docent, RA) vraagt of de telefoon kan worden weggestopt, kan een onvoldoende krijgen”, zegt hij in het Algemeen Dagblad.

Ook de Nijmeegse Radboud Universiteit overweegt een smartphoneverbod. Een beslissing wordt daar later dit academiejaar verwacht. In Vlaanderen bestaan er nauwelijks tot geen regels. “En die zitten er ook niet meteen aan te komen”, zegt UGent-woordvoerder Stephanie Lenoir. Eenzelfde geluid klinkt bij de UAntwerpen en de VUB. “Wij laten het over aan de individuele docenten”, meldt VUB-woordvoerder Sicco Wittermans. “Soms zijn er wel die de smartphone liever niet zien opduiken.”

Een van die professoren is wetenschapsfilosoof Gustaaf Cornelis. Hij legt in zijn lessen de gsm al langer aan banden en ziet hoe verschillende collega-docenten zijn voorbeeld volgen. “Het gebruik van de smartphone in de les vind ik problematisch. Ik merk dat er een gigantische drang bestaat om ook dan van alles te checken. Zo zijn er altijd wel studenten die ondanks het verbod toch stiekem onder de bank zitten te appen. Ik vraag ze dan glimlachend om hun toestel weg te leggen.”

Lagere cijfers

Cornelis stelt dat zijn onvermurwbare houding voortkomt uit wetenschappelijk onderzoek. Begin dit jaar maakten onderzoekers van de UGent, die een peiling deden bij zo’n 700 eerstejaarsstudenten, nog bekend dat studenten die meer bezig zijn met hun smartphone lagere cijfers behalen. Wie er meer dan drie tot vijf keer per les mee in de weer was, haalde gemiddeld 1,1 punt op 20 minder op hun examens. Bovengemiddelde smartphonegebruikers slaagden voor bijna 61 procent van de examens tegenover zo’n 69 procent bij de benedengemiddelde gebruikers.

“Die bevindingen komen overeen met eerder onderzoek”, zegt pedagoog Pedro De Bruyckere (Arteveldehogeschool/Universiteit Leiden). “Als je wilt opletten, leg je de smartphone best weg. Je onthoudt ook veel meer als je pen en papier gebruikt.” Zowel De Bruyckere als Cornelis zien bovendien een ‘meerookeffect’ opduiken. “Als een studenten zit te appen, dan heeft dat een impact op de medestudenten", zegt Cornelis. "Het leidt af en zet ook de andere studenten aan tot gebruik van de smartphone. En dat terwijl onomstotelijk bewezen is dat het beter is om te noteren op papier, omdat je je dan de leerstof eigen maakt.”

Het lijkt reden genoeg om tot een breder verbod te komen. Maar daar willen verschillende Vlaamse universiteiten dus niets van weten. Cornelis is niet verrast. “Universiteiten willen ook activerend werken. Ze moedigen docenten bijvoorbeeld aan om tijdens de les bevragingen te doen, waarbij studenten met hun gsm kunnen antwoorden. Bovendien spreken universiteiten en (hoge)scholen niet zo graag verboden uit. Daar maak je je bij studenten immers niet meteen populair mee.”